Μιχαηλίδης: Να εκλαϊκεύσουμε τις μαθηματικές έννοιες-Η θεωρία του χάους έχει εφαρμογές

Με αφορμή την εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου “Μιλώντας στην Αθηνά για το χάος και την πολυπλοκότητα” που συνδιοργάνωσαν το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», η ομάδα ΘΑΛΗΣ + ΦΙΛΟΙ, οι Εκδόσεις Πατάκη και η «Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου» του δήμου Αθηναίων μιλήσαμε με τον συγγραφέα και μαθηματικό Τεύκρο Μιχαηλίδη.

Ο μαθηματικός κ. Μιχαηλίδης και ο ο καθηγητής Τάσος Μπούντης, ο οποίος εργάζεται στον τομέα του χάους και των φράκταλ, είναι οι συγγραφείς του βιβλίου.

Συνέντευξη στον Δημήτρη Κοντογιάννη

Ρωτήσαμε τον κ. Μιχαηλίδη γιατί αποφάσισαν να γράψουν το βιβλίο. “Είναι σημαντικό να εκλαϊκεύονται επιστημονικά θέματα για να μαθαίνει ο κόσμος. Υπάρχει μια τάση για εκλαΐκευση στις θετικές επιστήμες και η συνεργασία με τον καθηγητή Τάσο Μπούντη, ο οποίος έχει μεγάλη ερευνητική συνεισφορά στα δυναμικά συστήματα και το χάος, αποσκοπεί ακριβώς σ’ αυτό.”

“Στη σειρά Μιλώντας, αυτό γίνεται μέσα απο διαλόγους ενηλίκων με εφήβους. Ισως ρωτήσετε γιατί επιλέξαμε έφηβους. Η απάντηση είναι γιατί ο έφηβος συμβολίζει το επίπεδο των γνώσεων που έχει ο μέσος άνθρωπος,” συμπληρώνει.

Ρωτήσαμε τον συγγραφέα, αν υπάρχει ενδιαφέρον για τέτοια βιβλία στην Ελλάδα και αυτός απάντησε πως αυτά τα εκλαϊκευμένα βιβλία μέσω αφήγησης ή μυθοπλασίας πηγαίνουν αρκετά καλά και δεν έχουν πέσει κάτω από 5000 αντίτυπα ενώ άλλα έχουν πουλήσει δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα.

Ο κ. Μιχαηλίδης έκανε ιδιαίτερη μνεία για την ομάδα “ΘΑΛΗΣ + ΦΙΛΟΙ” στις εκδηλώσεις της οποίας δίνουν το παρόν τουλάχιστον 100 άτομα που σε μεγάλο βαθμό είναι διαφορετικά κάθε φορά όπως αναφέρει.

Οι λέσχες ανάγνωσης για μαθηματική λογοτεχνία σε σχολεία που διοργανώνει η “ΘΑΛΗΣ + ΦΙΛΟΙ” σε διάφορες πόλεις όπως Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κομοτηνή συγκεντρώνουν επίσης μεγάλο ενδιαφέρον.

Ερωτηθείς για την πολυπλοκότητα και το χάος με τα οποία καταπιάνονται στο βιβλίο “Μιλώντας στην Αθηνά για το χάος και την πολυπλοκότητα”, με τον καθηγητή κ. Μπούντη, ο κ. Μιχαηλίδης τονίζει ότι η Νευτώνεια επανάσταση έλυσε πολλά προβλήματα αλλά δεν μπόρεσε να εξηγήσει διάφορα φαινόμενα όπως οι καρδιακές αρρυθμίες, οι σεισμοί, ο καιρός καθώς μια μικρή αλλαγή στις αρχικές συνθήκες μπορεί να επιφέρει μεγάλες αλλαγές στο τελικό αποτέλεσμα.

Απο το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, αναπτύσσονται τα μαθηματικά φράκταλς (μορφοκλασματικά) και αρχίζουν να ερευνώνται φαινόμενα που περιγράφονται ως χαοτικά γιατί δεν υπακούουν στους ντετερμινιστικούς κανόνες της Νευτώνειας Φυσικής σε κλάδους και τομείς όπως η οικονομία, η πυρηνική φυσική και άλλοι.

Αυτό δημιούργησε μια νέα κουλτούρα, τονίζει ο συγγραφέας.

Η αυτοομοιότητα, κοινώς, η ιδιότητα των αντικειμένων να παρουσιάζουν συγκεκριμένη δομή ασχέτως αν σμικρυνθούν ή πολλαπλασιασθούν πολλές φορές αποτελεί τη γεωμετρική ερμηνεία της θεωρίας του ντετερμινιστικού χάους.

Πάρτε το κουνουπίδι, τονίζει ο ίδιος. Αν πάρετε ένα κομμάτι απο το κουνουπίδι και το αναλύσετε θα δείτε πως είναι όμοιο με το υπόλοιπο.

Το πρώτο μισό του 20ου αιώνα είχαμε την απόλυτη εξειδίκευση. Το δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα είχαμε την κουλτούρα της διεπιστημονικότητας, δηλαδή τον συνδιασμό δυο η περισσότερων κλάδων επιστημονικής γνώσης σε μια δραστηριότητα.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι φυσικοί να γίνονται μετεωρολόγοι, οι μηχανικοί να γίνονται χρηματιστές κ.τ.λ

Η θεωρία του χάους έχει πολλές εφαρμογές, συμπληρώνει.

“Μια από αυτές αφορά την μελέτη του εγκεφάλου. Ενα λελογισμένο χάος είναι απαραίτητο για τον εγκέφαλο γιατί ο εγκέφαλος έχει την τάση να οδεύει προς την απόλυτη τάξη που είναι ένδειξη επιληψίας. Μια εφαρμογή θα μπορούσε να είναι ένα τσιπάκι που θα το ειδοποιεί για την επερχόμενη κρίση ώστε να είναι έτοιμος,” αναφέρει ο κ. Μιχαηλίδης.

Η θεωρία του χάους βοηθάει επίσης στην βελτίωση των τηλεοπτικών σημάτων. “Οταν έρχεται το σήμα από τον δορυφόρο, αλγόριθμοι κάνουν την εικόνα πιο ευκρινή και ομαλή,” προσθέτει.