Πίστευε και ερεύνα! Τη θεωρία αυτή εφάρμοσε στην… πράξη ο καθηγητής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Χρήστος Λιονής, ο οποίος διενήργησε μια έρευνα, σύμφωνα με την οποία, η πίστη, με την ευρεία έννοια, έχει ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία μας, τόσο στη σωματική όσο και την ψυχική.
Ειδικότερα, όπως αποδεικνύεται από την έρευνα που δημοσιεύθηκε στο διεθνές περιοδικό BMC Psychiatry, η θρησκευτική πίστη όχι μόνο μειώνει την πιθανότητα για σακχαρώδη διαβήτη και υπέρταση, σύμφωνα με βιολογικές μετρήσεις, αλλά λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας και για την κατάθλιψη.
Ο καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Χρήστος Λιονής, μίλησε στο Πρώτο Πρόγραμμα 91.6/105.8 της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και στην εκπομπή ”Κάτι που μας αφορά”, για τα συμπεράσματα της έρευνας, που ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια, στο Σπήλι της Κρήτης, καθώς κάποια χαρακτηριστικά των κατοίκων της περιοχής, που εμφάνιζαν υψηλό ποσοστό μακροβιότητας, παρά τους υψηλούς παράγοντες κινδύνου, προσέλκυσαν το επιστημονικό του ενδιαφέρον.
-κ. Λιονή, κατ’ αρχάς ακούγεται λίγο οξύμωρο ένας επιστήμονας, και κυρίως ένας γιατρός, να ασχολείται με αυτό το θέμα. Μιλήστε μας για την έρευνά σας και για τα συμπεράσματα στα οποία καταλήξατε.
Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η θρησκευτική πίστη, η θρησκευτικότητα-πνευματικότητα με την ευρεία έννοια, μειώνει την πιθανότητα για σακχαρώδη διαβήτη και υπέρταση και παράλληλα ασκεί προστατευτικό ρόλο στις ψυχικές παθήσεις, και μάλιστα σε βαθμό στατιστικά αξιοπρόσεκτο. Τι σημαίνει αυτό; Όχι ασφαλώς ότι ο ασθενής μπορεί να αντιμετωπίσει την ασθένειά του χωρίς ιατρική βοήθεια ή φαρμακευτική αγωγή, αλλά ότι έχει καλύτερη ανταπόκριση στη θεραπεία, διότι η πίστη του τού δίνει ελπίδα και τη βεβαιότητα ότι έχει κάτι διαχειρίσιμο και αντιμετωπίσιμο. Με λίγα λόγια, του δίνει κουράγιο να αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη αισιοδοξία τα προβλήματα της υγείας του και της ζωής. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αντίστοιχες μελέτες γίνονται κυρίως στην Αμερική και καταλήγουν στα ίδια συμπεράσματα.
-Τι ήταν αυτό που σας έκανε να ξεκινήσετε να ερευνάτε αυτό το θέμα, και μάλιστα στη συγκεκριμένη περιοχή της Κρήτης; Υπήρχαν κάποια χαρακτηριστικά στον πληθυσμό που σας προκάλεσαν εντύπωση;
Η παρατήρηση, η έρευνα ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν, όταν υπηρετούσα σ’ ένα απομακρυσμένο κέντρο υγείας στο Σπήλι της Κρήτης. Συγκεκριμένα, η παρατήρηση ανθρώπων μεγάλης ηλικίας, που είχαν υψηλό επίπεδο διαβίωσης και ποιότητας ζωής παρά τους γνωστούς παράγοντες κινδύνου που αντιμετώπιζαν, έβαλαν κι εμένα μαζί με μια ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Σουηδίας, που συνεργαζόταν με το Πανεπιστήμιο της Κρήτης, να αναζητήσουμε τα ”μυστικά” της καλής υγείας αυτών των ηλικιωμένων Κρητών.
Υπήρχε, λοιπόν, το ”παράδοξο” ότι παρά τους αυξημένους παράγοντες κινδύνου (παχυσαρκία, υπερλιπιδαιμία, υψηλή αρτηριακή πίεση, κάπνισμα), οι δείκτες νοσηρότητας και θνησιμότητας δεν ήταν οι αναμενόμενοι. Οπότε, σκεφτήκαμε ότι εκτός από τους γενετικούς παράγοντες, ίσως υπήρχαν κάποιοι άλλοι λόγοι, κάποια άλλα «μυστικά» για το καλό επίπεδο ζωής τους.
Συνέχισα, λοιπόν, την έρευνα μαθαίνοντας μυστικά από τους σοφούς ηλικιωμένους Κρητικούς. Γύρω στο 1990-1991 πιστέψαμε ότι ανακαλύψαμε «το μυστικό» της μακροζωίας στρέφοντας την έρευνα στα αρωματικά βότανα, στα λεγόμενα βραστάρια, όπως λέγονται στην Κρήτη, τα οποία αποδείχθηκε ότι έχουν υψηλή αντιοξειδωτική δράση, ίσως μεγαλύτερης αξίας και από το πράσινο τσάι. Συνεχίζοντας τις έρευνες, σ’ ένα από τα ταξίδια μου στη Σουηδία, βρέθηκα στη Σχολή Καρολίσκα, που μελετούσε τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν κρίσεις στη ζωή τους, όχι μόνο χωρίς πανικό αλλά με τη βεβαιότητα ότι θα τα καταφέρουν.
Έτσι, καταλήξαμε στη θεωρία Salutogenesis του Ααρόν Αντονόφσκι, που εστιάζει στους παράγοντες που υποστηρίζουν την ανθρώπινη υγεία και ευημερία, και όχι σε παράγοντες που προκαλούν την ασθένεια. Το επόμενο βήμα ήταν να σκεφτούμε ότι κάτι άλλο συνέβαινε. Πήραμε ένα ερωτηματολόγιο, το προσαρμόσαμε στα ελληνικά δεδομένα και αρχίσαμε να εξετάζουμε. Όπως αποκαλύφθηκε στην πορεία, πολλοί Κρητικοί είχαν πίστη ότι μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες. Αρχικά εστιάσαμε τις έρευνες στις καρδιαγγειακές νόσους, και συγκεκριμένα στην αρτηριοσκλήρωση, και σύμφωνα με τα αποτελέσματα, αποδείχτηκε ότι όπου υπήρχε υψηλή πνευματικότητα-θρησκευτικότητα, ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και αρτηριοσκλήρωσης ήταν μικρότερος.
Ακούστε όλη τη ραδιοφωνική συνέντευξη του Χρήστου Λιονή στο Πρώτο Πρόγραμμα
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος