Η Μεσόγειος αδειάζει από τα ψάρια της

Το σύνθημα “Η Μεσόγειος ανήκει στα ψάρια της” σύντομα θα είναι κενό περιεχομένου, καθώς η Μεσόγειος θάλασσα αδειάζει με γρήγορους ρυθμούς, όπως υποδεικνύει νέα διεθνής έκθεση του WWF.

Την μοναδική αξία της Μεσογείου, από την οποία βιοπορίζονται 150 εκατομμύρια άνθρωποι, παρουσιάζει η έκθεση, σύμφωνα με την οποία τα κέρδη από οικονομικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τη θάλασσα ανέρχονται σε 450 δισεκατομμύρια δολάρια. Η έκθεση της θαλάσσιας μεσογειακής πρωτοβουλίας του WWF, σε συνεργασία με την Boston Consulting Group, με τίτλο «Αναζωογονώντας την Οικονομία της Μεσογείου: Δράσεις για ένα βιώσιμο μέλλον» (Reviving the economy of the Mediterranean Sea-Actions for a sustainable future), είναι αποκαλυπτική τόσο όσον αφορά στην αξία της Μεσογείου όσο και στις απειλές που αντιμετωπίζει.

Για να αντιληφθεί κανείς την αξία της Μεσογείου, το Ακαθάριστο Θαλάσσιο Προϊόν της – ένας όρος που εισάγεται για πρώτη φορά στον δημόσιο διάλογο και αντίστοιχα με το ΑΕΠ αφορά σε όσα συνεισφέρουν οι θάλασσες στην παγκόσμια οικονομία – αναλογεί στο 20% του παγκόσμιου θαλάσσιου προϊόντος, παρότι η έκτασή της δεν ξεπερνάει το 1% των ωκεανών. Δυστυχώς όμως, οι θαλάσσιοι πόροι της Μεσογείου εξαντλούνται από την ανεξέλεγκτη και μη βιώσιμη ανάπτυξη. Η έκθεση προτείνει έξι στρατηγικές προτεραιότητες για την επίτευξη ενός βιώσιμου μέλλοντος για τη Μεσόγειο.

Η Μεσόγειος αδειάζει από τα ψάρια της

Προλογίζοντας την έκθεση, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Περιβάλλοντος, Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας κ. Karmenu Vella αναφέρει “Αυτή η έκθεση πρέπει να κινητοποιήσει κυβερνήσεις και επιχειρήσεις να σταματήσουν το status quo της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων και τις προσπάθειες διαχείρισης της ταχείας συρρίκνωσης των πόρων και να οδηγήσει στη μετάβαση σε μία προσέγγιση βιώσιμης ανάπτυξης” και συμπληρώνει πως “έχει φτάσει η στιγμή για δράση σε πρωτοφανή κλίμακα” .

Η συνολική αξία των φυσικών πόρων της Μεσογείου, περιλαμβανομένων των παραγωγικών ακτογραμμών, της αλιείας και της θαλάσσιας χλωρίδας, ανέρχεται σε τουλάχιστον 5,6 τρισεκατομμύρια δολάρια. Για να αναλογιστούμε το μέγεθος, αν η Μεσόγειος Θάλασσα είχε τη δική της οικονομία, θα ήταν μεγαλύτερη από τις περισσότερες εθνικές οικονομίες στην περιοχή, με ΑΕΠ ίσο με της Αλγερίας, της Ελλάδας και του Μαρόκου μαζί!

Η Μεσόγειος αδειάζει από τα ψάρια της
Photo credit: WWF

Όμως η υγεία αυτής της περιοχής απειλείται, λόγω μη βιώσιμης και ολοένα αυξανόμενης εκμετάλλευσης των πόρων της, όπως αποκαλύπτει η έκθεση.

«Το περιβάλλον έχει τη δική του αυταξία και για αυτήν δίνουμε καθημερινό αγώνα. Η προστασία της Μεσογείου ήταν, είναι και θα είναι για εμάς ένας σκοπός που ξεπερνά τα οικονομικά δεδομένα. Η ανάδειξη όμως και της οικονομικής της αξίας έρχεται να προσθέσει ακόμη μεγαλύτερη σημασία σε αυτόν τον αγώνα και να αποδείξει ότι δεν μπορούμε να ευημερήσουμε, αν δεν προστατέψουμε τη φυσική μας κληρονομιά», δηλώνει ο Δημήτρης Καραβέλλας, Διευθυντής του WWF Ελλάς.

Ο τομέας της αλιείας στη Μεσόγειο, παρόλο που περνάει κρίση, αποτιμάται σε πάνω από 3 δισεκατομμύρια δολάρια και απασχολεί περισσότερους από 180.000 επαγγελματίες. Όμως, τα ποσοστά υπεραλίευσης είναι εντυπωσιακά: Το 93% των αξιολογηθέντων ιχθυαποθεμάτων των Μεσογειακών χωρών της ΕΕ είναι υπεραλιευμένα, δηλαδή ψαρεύονται με ρυθμό μεγαλύτερο απ’ ό,τι αναπαράγονται, με πολλά είδη στα πρόθυρα εξάντλησης, όπως καταδεικνύει μελέτη του Joint Research Centre της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος προειδοποιεί ότι περίπου το 60% όλων των εμπορικών ειδών ψαριών δεν βρίσκεται σε «καλή περιβαλλοντική κατάσταση», γεγονός που σημαίνει ότι αλιεύονται πολύ γρήγορα και σε πολύ μεγάλες ποσότητες. Συνεπώς, είναι αδύνατο να αναπαραχθούν.

Στην Ελλάδα, παρότι είμαστε πρώτοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε αριθμό σκαφών (15.683 σκάφη το 2015), οι τάσεις της αλιείας είναι πτωτικές, τόσο όσον αφορά στην ποσότητα όσο και στην αξία των αλιευμάτων ανά εργαζόμενο. Ενδεικτικό είναι ότι το 2011 η συνολική παραγωγή θαλάσσιων αλιευμάτων είχε μειωθεί κατά 30% σε σχέση με το 2005.

Δεν αποτελεί η υπεραλίευση την μοναδική απειλή για τον θαλάσσιο πλούτο της Μεσογείου. Μέχρι το 2025 αναμένεται να αυξηθούν οι μεταφορές πετρελαίου στην κλειστή λεκάνη της Μεσογείου κατά 250 εκατομμύρια τόνους ενώ θα διασχίζουν τα νερά της 6.700 τάνκερ τον χρόνο.

Η Μεσόγειος αδειάζει από τα ψάρια της
Photo credit: WWF

«Η υπόθεση του Σαρωνικού είναι ένα δυνατό σήμα κινδύνου… Η Ελλάδα, όπως και όλες οι χώρες της Μεσογείου, εξαρτώνται από τη θάλασσα και μόνο με μια βιώσιμη «Γαλάζια Ανάπτυξη» και αυστηρούς κανόνες θα μπορέσουμε να χτίσουμε γερά θεμέλια για τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας. Πότε θα συζητήσουμε επιτέλους σοβαρά το μοντέλο του τουρισμού που επιλέγουμε ή τη βιωσιμότητα της αλιείας της χώρας;», συμπλήρωσε ο κ. Καραβέλλας.     

Η Έκθεση θα παρουσιαστεί στο συνέδριο Our Ocean, που θα λάβει χώρα στη Μάλτα τον Οκτώβριο, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Επί της ουσίας, αδειάζουν οι θάλασσες. Χρειάζεται σωστό νομοθετικό πλαίσιο και έλεγχος ως προς την αλιεία στην κάθε χώρα και θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε όλη την Μεσόγειο. Θύλακες στους οποίους τα ψάρια θα αναπαράγονται εύκολα. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε εμείς ως WWF στη Γυάρο, ένα φυσικό μαιευτήριο ψαριών, ώστε τα ψάρια που θα γεννιούνται εκεί να διαχέονται στο υπόλοιπο Αιγαίο. Αλλά χρειάζεται η συνεργασία των ψαράδων, που για να εξασφαλιστεί θέλει προσωπική επαφή και πολλή συζήτηση. Δεν μπορούμε να τα περιμένουμε όλα από τους νομοθέτες», δηλώνει στην ert.gr ο Ιάσονας Κάντας, υπεύθυνος γραφείου τύπου WWF Ελλάς.

Η Μεσόγειος αδειάζει από τα ψάρια της
Photo credit: WWF

Αξιοσημείωτη είναι η σχετική προσπάθεια της WWF και στην Καβάλα, όπου για πρώτη φορά στη Μεσόγειο ένας αλιευτικός στόλος μπήκε στη διαδικασία περιβαλλοντικής πιστοποίησης αλιείας MSC. Η «Επιτροπή Μικρών Πελαγικών Καβάλας» φέρνει για πρώτη φορά κοντά όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ώστε να συνεργαστούν για την αποτελεσματική διαχείριση της περιοχής. «Οι ίδιοι οι ψαράδες έχουν εμπλακεί στη διαδικασία, κατανοώντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα είναι η δική τους παραγωγή καλύτερη και πιο σταθερή στο χρόνο», σχολιάζει ο κ. Κάντας.

Την ίδια ώρα μια ακόμα μελέτη, που δημοσιεύθηκε από τη ΜΚΟ Oceana για τη διατήρηση των οικοσυστημάτων, αναφέρει ότι η αξία της αλιείας θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 2,4 δις ευρώ ετησίως και να δημιουργήσει 92.000 περισσότερες θέσεις εργασίας στον τομέα της αλιείας, της βιομηχανίας τροφίμων και του λιανικού εμπορίου. Σύμφωνα με την Oceana, στην ΕΕ αλιεύονται σε ετήσια βάση 3,5 εκατομμύρια τόνοι, ενώ με ανανεωμένα και καλά διαχειριζόμενα αλιευτικά αποθέματα, το ποσό αυτό θα μπορούσε να ανέλθει σε 5,5 εκατομμύρια (+ 57% αύξηση), ενισχύοντας το ΑΕΠ της ΕΕ κατά 4,9 δις ευρώ ετησίως.

Η Μεσόγειος αδειάζει από τα ψάρια της
Photo credit: OCEANA

Η υπεραλίευση οδήγησε σε μείωση των θέσεων εργασίας και των εσόδων στον αλιευτικό τομέα. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι 70 δις ευρώ χάνονται ετησίως εξαιτίας της κακής διαχείρισης της αλιείας και αποδίδουν στην Ευρώπη περίπου το 15% αυτού του ποσού (10 δις ευρώ).

Το 2013, τα κράτη μέλη της ΕΕ εισήγαγαν την Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑΠ), η οποία δεσμεύτηκε να σταματήσει την υπεραλίευση όλων των αποθεμάτων μέχρι το 2020. Ωστόσο, η επικρατούσα προσέγγιση στη διαχείριση της ευρωπαϊκής αλιείας υπήρξε ο βραχυπρόθεσμος χαρακτήρας της. Ο ανεφοδιασμός των αποθεμάτων ιχθύων θα απαιτούσε μείωση των συνολικών αλιευμάτων βραχυπρόθεσμα, γεγονός που θα είχε πολιτικό κόστος για όποιον θα έπαιρνε μια τέτοια απόφαση.

Το Συμβούλιο Αλιείας (η συνεδρίαση των υπουργών των κρατών μελών που είναι υπεύθυνοι για την εθνική αλιευτική πολιτική) αποφασίζει ετησίως αλιευτικές ποσοστώσεις για κάθε είδος, ενώ συχνά επικρίνεται για την έλλειψη διαφάνειας.

«Η ΕΕ μπορεί ακόμα να επιτύχει το στόχο μέχρι το 2020. Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι η πρόοδος ήταν μέχρι στιγμής πολύ αργή, Παρόλα αυτά, επαφίεται στους υπουργούς αλιείας να θέσουν βιώσιμα αλιευτικά όρια», δηλώνει ο επικεφαλής της Pew Charitable για τον τερματισμό της υπεραλίευσης στη Βορειοδυτική Ευρώπη, Andrew Clayton.

Η Μεσόγειος αδειάζει από τα ψάρια της
AP Photo/Jasper Juinen

Το Συμβούλιο Αλιείας θα συνεδριάσει στις 9 Οκτωβρίου, για να συμφωνήσει για τις ποσοστώσεις για τη Βαλτική Θάλασσα και στις 11 και 12 Δεκεμβρίου για τις αντίστοιχες στη Βόρεια και τη Μαύρη Θάλασσα.

Επί του παρόντος, δεν υπάρχει σύστημα ποσοστώσεων για τη Μεσόγειο. Το Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, η Επιτροπή πρότεινε ένα σχέδιο για τα μικρά αποθέματα ιχθύων στην Αδριατική θάλασσα και ταυτόχρονα επεξεργάζεται προτάσεις σχετικά με τα αλιευτικά αποθέματα τόνου και άλλων ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση στη Δυτική Μεσόγειο.

«Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι να πείσουμε τους αρμόδιους για τη λήψη αποφάσεων – εν προκειμένω τους υπουργούς αλιείας στο Συμβούλιο – να ξεπεράσουν την απροθυμία τους όσον αφορά την εφαρμογή της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής», κατέληξε ο κ. Clayton.

Πηγή: WWF, EURACTIV, OCEANA

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος