Η συνέντευξη με τη φωτορεπόρτερ Άννα Παντελιά έγινε λίγους μήνες αφού είχε επιστρέψει από τη Λέσβο όπου για πολύ καιρό παρέμενε και κατέγραφε με τον φωτογραφικό φακό της τις απίστευτα δύσκολες στιγμές διάσωσης των σχεδόν νεκρών προσφύγων που “ξερνούσε” η θάλασσα στο νησί, μέρα-νύχτα. Στη συνέντευξη, η Άννα αφηγείται καρέ-καρέ μία από τις εκατοντάδες διασώσεις προσφύγων που συμβαίνουν στο Αιγαίο.
Συνέντευξη στην Τζένη Χαραλαμπίδου
«Είναι Σάββατο ξημερώματα, 05:30, στο λιμάνι της Λέσβου, αρχές Νοεμβρίου του 2015. Το σκοτάδι είναι ακόμα βαθύ και η πρωινή πάχνη έχει καλύψει τα πάντα. Τα μέρη πλέον γνώριμα μιας και είναι αρκετές οι φορές που χρειάστηκε να επισκεφτώ το νησί για κάποια αποστολή.
Φωτογράφισα δεκάδες βάρκες να φτάνουν στις ακτές της Λέσβου, πολλά χαμόγελα χαράς και πολλά δάκρυα ανακούφισης και τρόμου, μετά από αυτό το δύσκολο ταξίδι. Αυτή τη φορά, όμως, ήταν διαφορετικά. Ετοιμάζομαι να καλύψω την περιπολία του λιμενικού».
Είναι οι πρώτες κουβέντες της φωτορεπόρτερ Άννας Παντελιά.
Η Άννα είναι Ελληνίδα φωτορεπόρτερ με βάση την Αθήνα. Η δουλειά της και οι συνεντεύξεις της έχουν δημοσιευθεί στα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης (CNN, Al Jazeer, Newsweek, BBC, The Telegraph, The Guardian, Vice News) αλλά και στις μεγάλες ελληνικές εφημερίδες και τηλεοπτικούς σταθμούς. Το έργο της επικεντρώνεται στα θέματα μετανάστευσης και σε μεγάλα πολιτικά γεγονότα που συμβαίνουν στην Ευρώπη. Έχει συνεργαστεί με ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται με το προσφυγικό. Την περίοδο 2012-2014, ήταν επίσημη φωτογράφος του CERN ενώ το 2015 διακρίθηκε από το Magnum Photos ως μια από τους 30 καλύτερες φωτορεπόρτερ κάτω των 30.
Η αφήγησή της δεν έχει ανάσες.
«…Το πλήρωμα του περιπολικού της ακτοφυλακής «Άγιος Ευστράτιος» ετοιμάζεται για μια ακόμα αποστολή στο Αιγαίο, όπου φουσκωτά σκάφη υπερφορτωμένα με πρόσφυγες ξεκινούν τη «διαδρομή θανάτου» -όπως έχει χαρακτηριστεί. Καθώς ο ήλιος ανατέλλει, δεκάδες φουσκωτά σκάφη προσπαθούν να διασχίσουν τα ελληνοτουρκικά σύνορα, με κατεύθυνση προς τη βόρεια ακτή της Λέσβου. Με το που ξεκινάνε οι μηχανές, η προσοχή στρέφεται στις φωτεινές κηλίδες της οθόνης του ραντάρ που δείχνουν τη θέση των σκαφών των προσφύγων. Γύρω στις 07:30, το ραντάρ δείχνει μια από τις βάρκες που έχει σταματήσει. Η εξωλέμβια μηχανή δεν λειτουργεί και το σκάφος αρχίζει να γεμίζει νερό. Τα 55 άτομα που επέβαιναν αρχίζουν να φωνάζουν για βοήθεια. Όταν η λέμβος του λιμενικού είναι αρκετά κοντά, η πρώτη ανεμόσκαλα πέφτει και οι πρώτοι πρόσφυγες ανεβαίνουν στο κατάστρωμα. Οι γυναίκες και τα παιδιά έχουν προτεραιότητα. Μετά από μια ώρα περίπου, σχεδόν όλοι οι πρόσφυγες έχουν ανέβει στο κατάστρωμα, εκτός από έναν λιπόθυμο άνδρα και μια ηλικιωμένη γυναίκα.», λέει η Άννα Παντελιά και πραγματικά δεν ξέρω τι ερώτηση να της κάνω κι αν υπάρχει νόημα να την ρωτήσω κάτι που θα σταματήσει τη ροή της συγκλονιστικής αφήγησής της. Την αφήνω να συνεχίσει.
“…Παρακολουθώ την ηλικιωμένη γυναίκα που δεν δείχνει να φοβάται. Σχεδόν δεν σηκώνει το κεφάλι της να δει τι συμβαίνει. Οι άντρες του λιμενικού προσπαθούν να τη σηκώσουν και να την ανεβάσουν στο κατάστρωμα. Εκείνη έχει συνεχώς το ίδιο “άδειο” βλέμμα. Αφού την έχουν ανεβάσει, η γυναίκα δεν μπορεί να σταθεί και σχεδόν πέφτει κάτω. Κάθομαι ακριβώς απέναντι της και την κοιτάω για ώρα…»
– Είχε κάποιους δικούς της δίπλα της; Γνώριζε κάποιους;
«Δεν φαινόταν να γνωρίζει κανέναν από τους υπόλοιπους πρόσφυγες, δεν αντάλλαξε κουβέντα με κανέναν και δεν σήκωσε το βλέμμα της από το έδαφος ούτε μια στιγμή.»
– Εσύ συνεχίζεις να φωτογραφίζεις;
– Ναι, αλλά θέλω πολύ να της μιλήσω. Ξέρω όμως ότι δεν θα με καταλάβει, θέλω να πάω να της σφίξω το χέρι -αλλά δε το κάνω. Είναι αυτό το βλέμμα της που με κάνει να δειλιάζω, που δεν με αφήνει να καταλάβω πώς μπορεί να νιώθει. Δεν δείχνει να φοβάται, να λυπάται, να κρυώνει… Απλά κοιτάζει το πάτωμα σαν να θέλει να μείνει μόνη της.
– Τι σε έκανε να επικεντρωθείς στη γυναίκα αυτή;
«Πάρα τις αμέτρητες αγκαλιές συμπαράστασης και χαράς που έχω ανταλλάξει με πολλούς πρόσφυγες και τα παιδιά τους, εκείνη τη στιγμή ένιωσα μια απέραντη λύπη που δεν ήξερα πώς να τη διαχειριστώ. Αυτή η γυναίκα θα μπορούσε να ήταν η γιαγιά μου. Αυτή η γυναίκα έχτισε όλη της τη ζωή στη χώρα της, τη Συρία, την οποία είδε να
καταστρέφεται σε μια πενταετία και ήρθε κυριολεκτικά ξυπόλυτη, στριμωγμένη σε μια φουσκωτή βάρκα με άλλα 54 άτομα για να ταξιδέψει προς το άγνωστο. Όπως έκαναν οι γιαγιάδες και οι προγιαγιάδες πολλών Ελλήνων. Αυτή η γιαγιά, λοιπόν, δεν θα έπρεπε να αναγκαστεί να περάσει αυτή την Οδύσσεια για το αυτονόητο -το δικαίωμα δηλαδή στη διεθνή προστασία. Η γιαγιά αυτή θα πρέπει να είναι σε ένα ζεστό σπίτι με τα παιδιά και τα εγγόνια της, όπως κάθε γιαγιά» .
Η Άννα Παντελιά μου δείχνει τις φωτογραφίες που είχε τραβήξει εκείνη την ώρα. Κάθε μια από αυτές, δεκάδες συναισθήματα –πόνος, χαμός, απόγνωση, φόβος… συναισθήματα που σου γεννούν μέσα σου, εσένα που τις βλέπεις και τις ξαναβλέπεις, ένα μόνο αίσθημα μπερδεμένο με [blocktext align=”right”]”…Ανάμεσα σε όλες τις φωτογραφίες που έχω τραβήξει, αυτή της γιαγιάς από τη Συρία, έρχεται πρώτη στο μυαλό μου…».[/blocktext] πολλή ενοχή και δυστυχισμένες σκέψεις: ντροπή. Για αυτά που συμβαίνουν.
«…Η ώρα έχει περάσει και ένα μικρό σκάφος του λιμενικού πλησιάζει. Όλοι βάζουν σωσίβια και επιβιβάζονται σε αυτό, ενώ εγώ μένω πίσω στο μεγάλο σκάφος του λιμενικού. Οι πρόσφυγες μεταφέρονται στην ακτή για να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Ανάμεσα σε όλες τις φωτογραφίες που έχω τραβήξει, αυτή της γιαγιάς από τη Συρία, έρχεται πρώτη στο μυαλό μου…».
Η Άννα Παντελιά είναι Ελληνίδα φωτορεπόρτερ με βάση την Αθήνα. Έχει σπουδάσει στο ΤΕΙ Αθήνας στο Τμήμα φωτογραφίας και το City University London στο τμήμα Διεθνούς Επικοινωνίας και ανάπτυξης. Η δουλειά της και οι συνεντεύξεις της έχουν δημοσιευθεί στα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης (CNN, Al Jazeera, Newsweek, BBC, The Telegraph, The Guardian, Vice News) καθώς και στις μεγάλες ελληνικές εφημερίδες και τηλεοπτικά κανάλια. Το έργο της Άννας επικεντρώνεται στα θέματα Μετανάστευσης και πολιτικά ζητήματα στην Ευρώπη και έχει συνεργαστεί με ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται με το προσφυγικό.
Μεταξύ του 2012-2014, ήταν επίσημη φωτογράφος του CERN ενώ πέρσι διακρίθηκε από το Magnum Photos ως μια από τους 30 καλύτερες φωτορεπόρτερ κάτω των 30.
- Awards 2016
Νοέμβριος 2015. Επιχείρηση διάσωσης στη Λέσβο (φωτο Άννας Παντελιά) - 30 Under 30 Women Photographers by Photo Boîte 2015
- 30 Under 30 Documentary Photographers by Magnum Photos 2015
- CBRE Urban Photographer of the Year competition [17:00 Hour Runner Up] 2014
- The Guardian Student Media Awards [Shortlisted]
site: http://annapantelia.com/
Social Media: www.facebook.com/annapanteliaphotography/
σ.σ.: Ευχαριστούμε την Άννα Παντελιά για το φωτογραφικό υλικό που ευγενικά μας παραχώρησε.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος