Αλέκα Κατσέλη: Αφιέρωμα στην πρωθιέρεια της Τέχνης

Της Δώρας Χειράκη

Είκοσι ένα χρόνια πέρασαν από τον Σεπτέμβρη του 1994, που το ελληνικό θέατρο έχασε μία λαμπρή εκπρόσωπό του, την Αλέκα Κατσέλη. Η ηθοποιός με την επιβλητική φωνή, τη δωρική ομορφιά και τις αξεπέραστες ερμηνείες, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 19 Οκτωβρίου 1917 κι έφυγε από κοντά μας, σε ηλικία 77 χρόνων. Ήταν μία από τις σημαντικότερες καλλιτέχνιδες της γενιάς της, σπουδαία δασκάλα της υποκριτικής, δυναμική προσωπικότητα κι αγωνίστρια.
Αποφοίτησε από τη Σχολή Ορχηστικής Τέχνης της Κούλας Πράτσικα και τη δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης, από τη σκηνή του οποίου, και υπό την καθοδήγηση του Κάρολου Κουν, πρωτοεμφανίστηκε ως ηθοποιός το 1943 στο έργο του George Bernard Shaw, «Το πρώτο έργο της Φάννυ».

Στο Θέατρο Τέχνης έμεινε ώς το 1944, οπότε μεταπήδησε στο Εθνικό, με το οποίο διατήρησε μακροχρόνια συνεργασία. Εκεί γνώρισε και τον σκηνοθέτη Πέλο Κατσέλη, με τον οποίο το 1945 παντρεύτηκε και απέκτησε μαζί του δύο κόρες, την ηθοποιό-πολιτικό Νόρα και την οικονομολόγο-πολιτικό Λούκα Κατσέλη.
Συνεργάστηκε, επίσης, με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, την Εθνική Ραδιοφωνία και με θιάσους του ελεύθερου θεάτρου, όπου διετέλεσε, επίσης, θιασάρχης και συνθιασάρχης.

Ερμήνευσε πολλούς ρόλους στον χώρο του αρχαίου δράματος με αφετηρία εκείνον της Άρτεμης στον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη το 1954 σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, για να καταλήξει στην «Εκάβη» του Ευριπίδη το 1985, σε σκηνοθεσία Λάμπρου Κωστόπουλου.

Το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο έγινε το 1951 με την ταινία «Λύκαινα» της Μαρίνας Πλυτά, η οποία ήταν και η πρώτη Ελληνίδα σκηνοθέτις. Το 1962 πήρε το Β’ Βραβείο Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την «Ηλέκτρα» του Κακογιάννη, ενώ ακολούθησαν πρωταγωνιστικοί ρόλοι και σε τηλεοπτικές παραγωγές.

Κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής της διαδρομής, συμπορεύτηκε με σημαντικές προσωπικότητες της ελληνκής διανόησης, όπως οι Αιμίλιος Βεάκης, Θάνος Κωτσόπουλος, Μάνος Κατράκης, Κατίνα Παξινού, Μαίρη Αρώνη, Δημήτρης Ροντήρης, Κάρολος Κουν κ.ά.
Επί σειρά ετών διετέλεσε ιέρεια και πρωθιέρεια στις τελετές αφής της Ολυμπιακής Φλόγας, με πρώτη εμφάνιση το 1936 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου και τελευταία το 1964 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο.

Ασχολήθηκε με τη θεατρική μετάφραση, δίδαξε στη Σχολή Ορχηστικής Τέχνης της Κούλας Πράτσικα, καθώς και στη δραματική σχολή του συζύγου της Πέλου Κατσέλη, της οποίας ανέλαβε τη διεύθυνση, μετά τον θάνατό του το 1981 και έως το 1985.

Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη της Αλέκας Κατσέλη (11 Σεπτεμβρίου 1994), ψηφιοποίησε και παρουσιάζει μέσω των ιστοσελίδων www.ert-archives.gr & www.ertnews.gr το Α’ και Β’ μέρος του έργου «Η ζωή που σου έχω δώσει» από το «Θέατρο της Δευτέρας» παραγωγής 1979.
Λίγα λόγια για την υπόθεση των επεισοδίων:

Η Ντόνα Άννα αρνείται να αποδεχτεί τον θάνατο του μοναχογιού της Φούλβιο, που μόλις είχε επιστρέψει στο πατρικό του μετά από απουσία επτά ετών. Για τη μητέρα ο γιος της ζει με τη ζωή που του έδωσε εκείνη, κι όσο εκείνη είναι ζωντανή θα πρέπει να ζει κι εκείνος σαν ένα μέρος της δικής της ζωής. Οι άνθρωποι γύρω της ανησυχούν για τη στάση της και η αγωνία τους εντείνεται όταν καταλαβαίνουν ότι η Ντόνα Άννα απαντά σε μια επιστολή της αγαπημένης του γιου της σαν να ήταν εκείνος. Η Λουτσία, η γυναίκα που αγαπούσε, έχει ξεκινήσει για να πάει να τον συναντήσει αγνοώντας την αλήθεια. Όταν εκείνη φτάνει απογοητεύεται με την απουσία του Φούλβιο και αποκαλύπτει στην Ντόνα Άννα ότι περιμένει παιδί από τον γιο της. Εκείνη συνεχίζει να της αποκρύπτει τον θάνατο του Φούλβιο. Την επόμενη μέρα εμφανίζεται η μητέρα της Λουτσία, που έχει έρθει για να την αποτρέψει να εγκαταλείψει την οικογένειά της και να την πάρει πίσω μαζί της με κάθε τρόπο. Η Λουτσία καταλαβαίνει ότι ο Φούλβιο δεν ζει πια και τότε είναι η στιγμή που η Άννα αποδέχεται τον θάνατο του παιδιού της και μπορεί να θρηνήσει.