Ασφαλιστικό: Εκεί που ακόμα και οι δικτατορίες υποκλίθηκαν στις συντεχνίες

Του Πέτρου Δίπλα.

Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η μεταρρύθμιση της κοινωνικής ασφάλισης είχε καταντήσει άλυτο πρόβλημα μόνο τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Λάθος.

Εδώ και κοντά 100 χρόνια – ναι ξέρω, ακούγεται απίστευτο αλλά είναι αληθινό- γίνονταν προσπάθειες για εκλογίκευση του ασφαλιστικού συστήματος, αλλά όλες, μηδεμιάς εξαιρουμένης, κατέληγαν στο εντελώς αντίθετο αποτέλεσμα.

Και το αίτιο που πάντα δυναμίτιζε οποιαδήποτε ορθολογική αντιμετώπιση ήταν τα  συμφέροντα των συντεχνιών, κυρίως των δυνατών, των ευγενών συντεχνιών σε  συνδυασμό με τον λαϊκισμό, τον οπορτουνισμό και την αβελτηρία των πολιτικών.

Μάλιστα το αστείο, ή μάλλον το τραγικό, ήταν ότι πάντα μετά από κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού και ομαδοποίησης των ασφαλιστικών ταμείων, δημιουργούντο ακόμα περισσότερα ασφαλιστικά ταμεία καθώς οι πολιτικοί για να καλμάρουν τις αντιδράσεις έκαναν όλα τα χατήρια σε παλιές και νέες συντεχνίες, κάνοντας το ασφαλιστικό σύστημα ολοένα και πιο πολύπλοκο. Όποιος είχε πολιτική δύναμη πίεζε τους πολιτικούς να βοηθήσουν τη συντεχνία του για να απολαμβάνει περισσότερα απότι θα έπρεπε κλέβοντάς τα ουσιαστικά από τους υπόλοιπους.

Πρίν 85 χρόνια, επί κυβερνήσεων Ελευθερίου Βενιζέλου απέβησαν άκαρπες όλες οι προσπάθειες για ένα κύριο ενιαίο φορέα κοινωνικής ασφάλισης. Αντί αυτού, δημιουργήθηκαν πολλά νέα κύρια και επικουρικά ταμεία τα οποία επιβάρυναν ολοένα και περισσότερο το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, συσσωρεύοντας το πρόβλημα για τις  μελλοντικές γενιές. Απο τότε.

Ήδη από το 1914 είχε αρχίσει να επιταχύνεται η δημιουργία ανεξάρτητων ασφαλιστικών ταμείων όπως το Ταμείο των Ηθοποιών(1917), το Ταμείο Εργαζομένων της ΔΕΗ(1917),το Ταμείο Σύνταξης της Λαϊκής Τράπεζας(1921), το Ταμείο Σύνταξης της Εταιρίας Φωταερίου(1922)……

Μεταξύ 1923 και 1932 έχουμε τη δημιουργία δεκάδων ταμείων όπως (ενδεικτικά):

Ταμείο Ασφάλισης Καπνεργατών, Ταμείο Ασφάλισης Αρτεργατών, Ταμείο Ασφάλισης Μυλεργατών, Ταμείο Ασφάλισης Τυπογράφων, Ταμείο Ασφάλισης Λιμενεργατών, Ταμείο Ασφάλισης Κεραμοποιών, Ταμείο Ασφάλισης Υγειονομικών (γιατρών, οδοντιάτρων, φαρμακοποιών), Ταμείο Νομικών, Ταμείο Ασφάλισης Εφημεριδοπωλών, Ταμείο Ασφάλισης Κληρικών, Ταμείο Ασφάλισης Εκτελωνιστών, Ταμείο Ασφάλισης Αυτοκινητιστών..κλπ….

Το 1932 ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε μια τελευταία προσπάθεια επέκτασης και ενοποίησης της κοινωνικής ασφάλισης ιδρύει το ΙΚΑ με το νόμο 5733 που προέβλεπε την ίδρυση ενός ασφαλιστικού ταμείου υποχρεωτικής ασφάλισης για όλους τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα. Αμέσως υπήρξαν αντιδράσεις από όλα τα σωματεία του ιδιωτικού τομέα, από τους ιατρικούς συλλόγους, την ένωση τραπεζών…κλπ., με αποτέλεσμα να μην εφαρμοστεί παρά τη ψήφισή του.

Μήνες μετά, ο νέος πρωθυπουργός Παναγής Τσαλδάρης υποκύπτοντας στις αντιδράσεις, κάνει καινούργιο νόμο με τον οποίο διατηρούνται όλα τα κλαδικά ταμεία που απέδιδαν παροχές υψηλότερες από αυτές του ΙΚΑ. Και αυτή όμως τη φορά το ΙΚΑ, με πρώτο διοικητή τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, δεν κατέστη δυνατόν να λειτουργήσει στη πράξη και μόνο το 1937 επί δικτάτορα Μεταξά άρχισε η λειτουργία του (αρχικά μόνο στην Αθήνα), χωρίς όμως να μπορέσει να απορροφήσει “ευγενή” ταμεία που παρέμειναν αλώβητα.

Και η ίδρυση νέων ασφαλιστικών ταμείων συνεχίζεται ακάθεκτη.  Ταμείο ασφάλισης Μηχανικών και Εργοληπτών (ΤΣΜΕΔΕ-1934), Ταμείο Ασφάλισης Επαγγελματιών και Βιοτεχνών (ΤΕΒΕ-1934), Ταμείο Ασφάλισης Εργατών Τύπου (1935), Ταμείο Ασφάλισης Χρηματιστών (1935), Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Εργατών Μετάλλου (1935), Ταμείο Ασφάλισης Αρτοποιών (1936), Ταμείο Ασφάλισης Υπαλλήλων Εμπορικών Καταστημάτων (1939), Ταμείο Ασφάλισης Εμπόρων (1940)…κλπ, κλπ.

Έτσι το 1940 ο αριθμός των κλαδικών ασφαλιστικών ταμείων κύριων και επικουρικών έφθασε τα 150 (!), και η αύξηση του αριθμού συνεχίστηκε και μέσα στη γερμανική κατοχή. Με ταμεία όπως για παράδειγμα: Επικουρικό Ταμείο Αλευροτεχνιτών, Επικουρικό Ταμείο Υπαλλήλων Δέρματος, Επικουρικό Ταμείο Φαρμακοϋπαλλήλων…κλπ.

Μετά τον πόλεμο η κατάσταση στο Ασφαλιστικό χειροτέρευε, με τον πολλαπλασιασμό των ταμείων, έως ότου επί Κωνσταντίνου Καραμανλή έγινε μια σημαντική προσπάθεια εκσυγχρονισμού των ασφαλιστικών ταμείων με παρότρυνση και συντονισμό από τον σύμβουλό του για την κοινωνική ασφάλιση, Λουκά Πάτρα, ο οποίος διετέλεσε και πρώτος γενικός διευθυντής του νεοσυσταθέντος οργανισμού για την προστασία των αγροτών, του ΟΓΑ.

Ο Πάτρας, βαθύς γνώστης της κοινωνικής ασφάλισης πολλών ευρωπαϊκών χωρών, βλέποντας τον κυκεώνα των ασφαλιστικών ταμείων, την παραπαίουσα χρηματοδότησή τους και κυρίως τις ζοφερές μελλοντικές προβολές τους, πίεσε όσο μπορούσε για την συγχώνευση και ομαδοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων τα οποία ήδη είχαν φθάσει τον αριθμό 200 και προχωρούσαν ! Δυστυχώς όμως και πάλι οι συντεχνίες φάνηκαν ισχυρότερες.

Και έτσι το 1964 ο Γεώργιος Παπανδρέου δημιουργεί τα δύο τελευταία ταμεία, το Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού ΕΤΒΑ και τον Λογαριασμό Ασφάλισης Προσωπικού ΔΕΗ, με αποτέλεσμα το σύνολο των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα να φθάσει στο ζενίθ του στα 312 ταμεία !!! Ετσι για την ιστορία, σχετικά με τον ΟΓΑ, ο Καραμανλής είχε επιβάλλει στους αγρότες την πληρωμή εισφορών (για να είναι βιώσιμο το συνταξιοδοτικό τους) τις οποίες όμως κατήργησε το 1964 ο Παπανδρέου και τις επανέφερε το 1997 ο Σημίτης, την ίδια χρονιά που η επιτροπή Σπράου πρότεινε και τα μέτρα για να αποφευχθεί η μελλοντική (η πρόσφατη δηλαδή) κατάρρευση του ασφαλιστικού συστήματος.

Όταν λοιπόν το 1968 ο δικτάτορας Παπαδόπουλος είπε στον Πάτρα ότι συμφωνεί με τις  απόψεις του και ότι θα υλοποιήσει την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, ο Πάτρας σκέφθηκε λογικά ότι “μόνο ένας δικτάτωρ δεν θα υποχωρήσει στις πιέσεις και άρα είναι η μόνη περίπτωση να γίνει η ενοποίηση των εκατοντάδων ταμείων”

Ο Παπαδόπουλος λοιπόν έκανε τον Πάτρα υπουργό κοινωνικών υπηρεσιών, έκανε αποδεκτά όλα τα μέτρα ενοποίησης των 312 ταμείων σε μόνον 8, όπως ακριβώς πρότεινε ο Πάτρας, και έκανε πλήρως αποδεκτό και όλο το κείμενο του σχετικού νομοσχεδίου που διαμόρφωσε ο Πάτρας. Μάλιστα ο ίδιος ο δικτάτωρ είχε δημόσια δηλώσει ότι “θα γίνει σεισμός με τις αλλαγές στην κοινωνική ασφάλιση

Φανταστείτε την έκπληξη του Πάτρα και την απογοήτευσή του όταν πέρναγαν οι ημέρες χωρίς να υπογράφεται ο νόμος. Πήγε στον Παπαδόπουλο ο οποίος του είπε να μην ανησυχεί και ότι η μεταρρύθμιση θα προχωρήσει.

Χρειάστηκαν 2 ακόμα εβδομάδες για να καταλάβει ο Πάτρας ότι τόσο οι στρατιωτικοί όσο και οι συγγενείς τους που εργάζονταν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα με τα ευγενή ταμεία (Μετοχικά Ταμεία, τράπεζες, ΔΕΗ, ΟΤΕ, …..) είχαν αντιδράσει και δεν θέλανε με την ενοποίηση να χάσουν τα κεκτημένα προνόμια.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τσάτσος στα απομνημονεύματά του, “Τίποτα από αυτά που μπορεί να κάνει εύκολα μια δικτατορία και πολύ δύσκολα μια δημοκρατία, μέτρα αντιδημοτικά αλλά ευεργετικά, τίποτα από αυτά δεν έκανε. Που να τολμήσει να ενοποιήσει τα ασφαλιστικά ταμεία…”

Και οι δικτατορίες υποκλίθηκαν στις συντεχνίες.

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος