Ελλάς-Γαλλία-Συμμαχία: τo παρόν και το μέλλον

 Του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου

Την ανανέωση και ενίσχυση της ελληνογαλλικής συμμαχίας προσδοκά η κυβέρνηση με την επίσημη επίσκεψη Ολάντ σήμερα και αύριο στην Αθήνα, σε μια ιδιαίτερη συγκυρία και για τις δύο χώρες, αλλά και για την ΕΕ. Η ελληνική κυβέρνηση υπολογίζει ιδιαίτερα στη στήριξη του γάλλου προέδρου για ανοιχτά μέτωπα που έχει η χώρα με την οικονομική και τώρα και την προσφυγική κρίση. Ομως και η γαλλική πλευρά, δίνει σημασία στη σχέση της με την ελληνική κυβέρνηση και στον διαμεσολαβητικό ρόλο που έχει αναλάβει ανάμεσα στην Αθήνα και στους εταίρους της, ως μέρος των ισορροπιών στον γαλλογερμανικό άξονα. Επίσης, οι επιχειρηματικές ευκαιρίες, ιδιαίτερα από το πρόγραμμα των ελληνικών ιδιωτικοποιήσεων, κάνουν το γαλλικό ενδιαφέρον θερμότερο.

Οι ελληνικές προσδοκίες

Η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι η επίσκεψη του γάλλου προέδρου έχει έντονο πολιτικό συμβολισμό, αλλά και ουσία, επιβεβαιώνοντας την ειδική σχέση ανάμεσα στις δύο χώρες. Η σχέση αυτή, που είναι μακροχρόνια, έγινε αισθητή στις κρίσιμες στιγμές της διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ με τους εταίρους στην ΕΕ, έως την επίτευξη συμφωνίας, αλλά και μετά.

Να σημειωθεί ότι ο Φρανσουά Ολάντ επισήμως είναι καλεσμένος του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, με τον οποίο αναπτύχθηκε στενός δεσμός εξαιτίας των συνεχών τηλεφωνικών επικοινωνιών που είχαν στην κορύφωση της κρίσης μεταξύ της εξαγγελίας του δημοψηφίσματος και της υπογραφής της συμφωνίας. Όμως, είναι κυρίως ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας που έχει επενδύσει πολιτικά και επικοινωνιακά στην επίσκεψη, μετά τη στήριξη Ολάντ στην διαπραγμάτευση του Ιουλίου, αλλά και την πρόσφατη ομιλία του στο Ευρωκοινοβούλιο, παρουσία και της Άνγκελα Μέρκελ, όπου δήλωσε ότι η ΕΕ εγκατέλειψε την Ελλάδα, καθώς και ότι πρέπει να εξεταστεί το χρέος της Ελλάδας.

Μέσα σε αυτό το θετικό κλίμα, η κυβέρνηση ελπίζει στη γαλλική στήριξη για να περάσει επιτυχώς από το τρίπτυχο αξιολόγηση-ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών-απομείωση του χρέους.

Τα θέματα αυτά αναμένεται να συζητηθούν στις διμερείς επαφές, μαζί με τις συλλογικές συμβάσεις, την προάσπιση της διαφάνειας και την διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής, ζητήματα που αποτελούν σταθερές επιδιώξεις της ελληνικής πλευράς κατά την εφαρμογή της συμφωνίας με τους θεσμούς.
Πληροφορίες θέλουν τον γάλλο πρόεδρο να είναι υποστηρικτικός στο θέμα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, ενισχύοντας την ελληνική προσπάθεια να ολοκληρωθεί χωρίς αναταράξεις και εντός των αναγκαίων χρονικών ορίων για την αποφυγή bail in.

Τα κίνητρα των γάλλων

Στην στάση της Γαλλίας απέναντι στην Ελλάδα αυτή την εποχή θα πρέπει να διακριθούν, ως ένα βαθμό, οι κρατικές πολιτικές από τα κίνητρα του Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος εκτός από πρόεδρος της γαλλικής δημοκρατίας επιθυμεί να θυμίζει, περιοδικά, ότι παραμένει και «πρόεδρος της γαλλικής αριστεράς». Ο δεύτερος αυτός στόχος κάνει τον Ολάντ να θέλει να εμφανισθεί στο δικό του -γαλλικό και ευρωπαϊκό- κοινό ως ο «συνεπής σοσιαλιστής» που βοήθησε την Ελλάδα και τον αριστερό πρωθυπουργό της απέναντι στους σκληρούς της ευρωζώνης. Η προσέγγιση αυτή έχει να κάνει με την πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό της Γαλλίας, όπου τα ποσοστά των σοσιαλιστών και του Ολάντ παραμένουν χαμηλά καθώς πλησιάζουν οι κρίσιμες Περιφερειακές εκλογές τον ερχόμενο Δεκέμβριο, αλλά και με μια προσπάθεια αλλαγής της ατζέντας που έχει επιβάλει στην ευρωζώνη η Γερμανία. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι οι προσεγγίσεις Παρισιού και Βερολίνου είναι αντιπαραθετικές σε σχέση με το ελληνικό ζήτημα. Αντιθέτως, τα περισσότερα δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχει μια διαμοίραση ρόλων για το χειρισμό της Ελλάδας, με τη Γερμανία στο ρόλο του σκληρού εταίρου και τη Γαλλία του πιο μαλακού, οι οποίοι, όμως, επί της ουσίας διαθέτουν συναντίληψη.

Από την άποψη αυτή η ομιλία του γάλλου προέδρου την Παρασκευή στη Βουλή αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον, ιδίως για τα μείζονα ζητήματα που έχει θέσει η Αθήνα και για τα οποία επιζητεί τη στήριξή του, δηλαδή την αναδιάρθρωση του χρέους και την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Φρανσουά Ολάντ θα προτρέψει την κυβέρνηση να προχωρήσει τις μεταρρυθμίσεις ώστε να ολοκληρωθεί με επιτυχία η πρώτη αξιολόγηση και έπειτα να ανοίξει η συζήτηση για το χρέος. Επίσης, αναμένεται να στηρίξει την παρέμβασή του στο δίπτυχο υπευθυνότητα από την πλευρά της Ελλάδας και αλληλεγγύη από την πλευρά των εταίρων, ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και να δημιουργηθούν προοπτικές για ανάπτυξη.

Πάντως, ο Φρανσουά Ολάντ φέρεται να δίνει σημασία στο εκλογικό αποτέλεσμα του Σεπτεμβρίου, το οποίο ερμηνεύει μάλιστα ως «μήνυμα» του ελληνικού λαού για την άρρηκτη σχέση του με την Ένωση και την ευρωζώνη και μάλιστα σε μια περίοδο που η ίδια η Ευρώπη κλυδωνίζεται.

Επίσης, ένα μήνυμα που η γαλλική πολιτική ηγεσία επιδιώκει να περάσει μ’ αυτή την πολυπρόσωπη παρουσία στην Αθήνα, είναι ότι «η Ελλάδα δεν είναι μόνο αυτή της κρίσης, αλλά μια χώρα με δυνατότητες και ευκαιρίες, που διαθέτει ένα πλούσιο ανθρώπινο δυναμικό με δεξιότητες και ικανό για επιτυχή συνεργασία»,

Αυτός είναι και ένας λόγος που ο πρόεδρος της Γαλλίας κινητοποίησε ένα αριθμό επενδυτών της χώρας του, με ορισμένους από αυτούς να τον συνοδεύουν στο ταξίδι του. Επιπλέον, τον Φρανσουά Ολάντ συνοδεύει η υπουργός Οικολογίας, Βιώσιμης Ανάπτυξης και Ενέργειας Ségolène ROYAL, η υπουργός Παιδείας Najat VALLAUD-BELKACEM, ο υπουργός Οικονομικών Michel SAPIN, η Υπουργός Πολιτισμού και Επικοινωνίας Fleur PELLERIN, και ο Harlem DÉSIR, Γραμματέας Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.

Ετσι, οι δύο πλευρές θέλουν να αξιοποιήσουν στο έπακρο την 30ωρη επίσκεψη του Γάλλου προέδρου στην Αθήνα και πέραν των συμβολισμών να επιδιώξουν την δρομολόγηση «αμοιβαία επωφελών» οικονομικών και εμπορικών σχέσεων, με το Παρίσι να προσβλέπει σε σημαντικούς τομείς των ελληνικών ιδιωτικοποιήσεων. Ηδη είναι γνωστό το γαλλικό ενδιαφέρον για τον τομέα της ενέργειας ( ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ αλλά και παραχώρηση θαλάσσιων και χερσαίων οικοπέδων για αναζήτηση υδρογονανθράκων), για την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ, και για τα δίκτυα και τις μεταφορές (ΕΕΣΣΤΥ – Ελληνική Εταιρεία Συντήρησης Σιδηροδρομικού Τροχαίου Υλικού / Rosco, Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης).

Υπογραφή ανάλογων συμφωνιών δεν αναμένεται βέβαια κατά τη διάρκεια αυτής της επίσκεψης, από ενδιαφερόμενες γαλλικές εταιρίες, όπως οι Vinci, Total, Veolia, SNCF, Suez και EDF. Όμως θα υπάρξουν συζητήσεις και διαπραγματεύσεις, στις οποίες είναι αναμενόμενο ότι η γαλλική πλευρά θα θελήσει να χρησιμοποιήσει το χαρτί της μέχρι τώρα στήριξης που παρείχε στην ελληνική κυβέρνηση στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις με την ευρωζώνη.

Τομείς συνεργασίας

Η «στρατηγική εταιρική σχέση» ανάμεσα στις δύο χώρες πρόκειται να επισφραγισθεί με την υπογραφή Ελληνογαλλικής Διακήρυξης, από τους Φρανσουά Ολάντ και Αλέξη Τσίπρα. Επισήμως, το ζητούμενο είναι η επέκταση της ελληνογαλλικής συνεργασίας στα πεδία: -Παροχής τεχνογνωσίας προς την Ελλάδα, στους τομείς της δημόσιας διοίκησης, της φορολογίας και των μεταρρυθμίσεων -Ενίσχυσης του διμερούς εξωτερικού εμπορίου -Επενδυτικής συνεργασίας σε τομείς όπως οι νέες τεχνολογίες, η ψηφιακή οικονομία, οι υποδομές, ο τουρισμός, η γεωργία, η μεταποίηση αγροτικών προϊόντων κα. -Συνεργασίας στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, με την προώθηση της κάθε μίας από τις δύο γλώσσες στο εκπαιδευτικό σύστημα της άλλης χώρας, καθώς και την εκπαιδευτική και ερευνητική συνεργασία. Επίσης, η Γαλλία προτίθεται να υποστηρίξει την Ελλάδα με τεχνική βοήθεια σε τρεις τομείς: στο φορολογικό, (εκπαίδευση προσωπικού, ψηφιοποίηση), στη διοίκηση και στη διαχείριση της δημόσιας περιουσίας (για αξιοποίησή της).

Για τους τομείς αυτούς θα υπογραφούν οι σχετικές συμφωνίες ανάμεσα στους δύο ηγέτες, ενώ παράλληλα ο Γάλλος υπουργός οικονομικών Μισέλ Σαπέν θα συνεργασθεί με τον Έλληνα ομόλογο του, για την άμεση υλοποίηση των συμφωνηθέντων. Στο πλαίσιο αυτό είναι πιθανό να συζητηθεί η ενίσχυση της τεχνικής βοήθειας που παρέχουν ήδη γάλλοι τεχνοκράτες, μέσω της Task Force της ΕΕ, στην ελληνική κυβέρνηση, κυρίως σε ζητήματα εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης και του φορολογικού συστήματος.

Έχει γίνει γνωστό, επίσης, ότι ο Φρανσουά Ολάντ θέλει να δώσει έμφαση στην αναβάθμιση των πολιτιστικών σχέσεων των δύο χωρών, με την ενίσχυση των σχέσεων με τα πανεπιστήμια, με ανταλλαγές επιστημόνων, προσκλήσεις και υποτροφίες ελλήνων σπουδαστών για μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στη Γαλλία κλπ., διάλογο και συνεργασίες καλλιτεχνών και διανοουμένων, όπως υπήρχε παλιότερα ως ισχυρή παράδοση ανάμεσα στη Γαλλία και την Ελλάδα. Μια τέτοια αναβάθμιση είναι απαραίτητη καθώς η διδασκαλία γαλλικών στην Ελλάδα και ελληνικών στη Γαλλία έχει υποχωρήσει, το δε ενδιαφέρον των ελλήνων για τη γαλλική ανώτατη εκπαίδευση δεν είναι αυτό που ήταν κάποτε, παρά το υψηλό επίπεδο των γαλλικών ΑΕΙ. Επίσης, τα τελευταία χρόνια λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει και η ίδια η Γαλλία, έχει περιοριστεί η χρηματοδότηση των γαλλικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και ινστιτούτων στο εξωτερικό, μετά των οποίων και στη χώρα μας.

Στο οικονομικό/εμπορικό επίπεδο, ανάμεσα στους εκπροσώπους των γαλλικών επιχειρήσεων που συνοδεύουν τον Γάλλο πρόεδρο και στοχεύουν σε περαιτέρω συνεργασίες, είναι ορισμένες διεθνούς εμβέλειας εταιρείες, σε πρωτοποριακούς τομείς όπως : η γαλλική CAP Digital για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την ανταγωνιστικότητα, η MINALOGIC ( Ορυκτολογία, micro-nanoélectronique, optique-photonique) που εδρεύει στη Grenoble, η CNES (Εθνικό Κέντρο Διαστημικών Μελετών) για συνεργασία με την Ελληνική Γενική Γραμματεία Έρευνας, και το συγκρότημα «Aerospace cluster» στην Τουλούζη για συνεργασία στην αεροναυπηγική.

Να σημειωθεί ότι σήμερα στην Ελλάδα εξακολουθούν να είναι παρούσες 120 γαλλικές εταιρείες σε τομείς όπως οι μεταφορές, ο τουρισμός, η ενέργεια, οι κατασκευές, η διανομή, τα φαρμακευτικά προϊόντα κ.α.. Κι αυτό παρά την αποχώρηση τα τελευταία χρόνια από τη χώρα μας μεγάλων γαλλικών επιχειρήσεων, όπως οι τράπεζες Credit Agricole και Societe Generale, ο όμιλος σουπερμάρκετ Carrefour και η αλυσίδα βιβλιοπωλείων και πώληση ηλεκτρονικού εξοπλισμού Fnac. Συνολικά, πάντως, το Ελληνογαλλικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο έχει 350 μέλη που συνεργάζονται άμεσα ή έμμεσα με τη Γαλλία.

Να υπενθυμιστεί ότι στις 28 και 29 Σεπτεμβρίου είχε επισκεφθεί το Παρίσι αντιπροσωπεία του ΣΕΒ, με επικεφαλής τον πρόεδρό του Θεόδωρο Φέσσα, έπειτα από πρόσκληση του γαλλικού συνδέσμου βιομηχάνων και εργοδοτών MEDEF. Η ελληνική αντιπροσωπεία συναντήθηκε τότε, εκτός των άλλων, με τους υπουργούς Οικονομικών Μισέλ Σαπέν και Οικονομίας Εμανουέλ Μακρόν. Τότε ο ΣΕΒ κατέθεσε στο Παρίσι και μια σειρά προτάσεων οι οποίες είναι πιθανόν να συζητηθούν στην Αθήνα, μεταξύ των οποίων είναι και η επιλογή της Ελλάδας ως της πιο σύντομης και φθηνής εμπορικής οδού για τη διοχέτευση γαλλο-ασιατικού εμπορίου προς την Ευρώπη.

Τέλος, από τη όλη ατζέντα των ελληνογαλλικών συνομιλιών στο 30ωρο Ολάντ στην Αθήνα δε θα λείψουν και τα εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας. Γι αυτά είχε τεθεί μετ’ επιτάσεως το γαλλικό ενδιαφέρον ήδη από την προηγούμενη επίσκεψη του Φρανσουά Ολάντ στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο του 2013, επί πρωθυπουργίας Σαμαρά. Στο τραπέζι εξακολουθεί να βρίσκεται η “ενοικίαση” φρεγατών Fremm και μεταχειρισμένων αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας Breguet Atlantique.