Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις

Μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος αποφασίζουν να είναι οι Κερκυραίοι, στη μάχη με τα σκουπίδια που πρέπει να δοθεί στο νησί. Το ert.gr μίλησε με ειδικούς, συλλόγους και πρωτοβουλίες πολιτών, οι οποίες πολλαπλασιάζονται μέρα με την ημέρα σε όλη την Κέρκυρα, και παρουσιάζει μια διαφορετική οπτική.

Ρεπορτάζ: Δάφνη Σκαλιώνη

Το αδιέξοδο των ΧΥΤΑ και τα σκουπίδια στους δρόμους 

Στο νησί υπάρχουν δύο ΧΥΤΑ: ο ένας στο Τεμπλόνι -που δεν μπορεί να δεχθεί άλλα σκουπίδια γιατί έχει ξεπεράσει κατά πολύ το όριο χωρητικότητάς του-, για τον οποίο έχει παραπεμφθεί εδώ και χρόνια η Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, και ο δεύτερος στη Λευκίμμη, του οποίου εκκρεμεί ακόμα η αδειοδότηση μετατροπής του σε ΧΥΤΥ, εν μέσω έντονων αντιδράσεων των κατοίκων της περιοχής και έντονων επιφυλάξεων σχετικά µε τον κίνδυνο που εγκυµονεί η λειτουργία του για την πιθανή επιμόλυνση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα της συγκεκριμένης περιοχής που είναι κατά κύριον λόγο αγροτική.

Σύμφωνα με τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων Ιονίων Νήσων (ΠΕΣΔΑ), το έτος 2020 ορίζεται σαν έτος ορόσημο για την εκκίνηση λειτουργίας μίας μονάδας Ολοκληρωμένης Διαχείρισης στο Τεμπλόνι. Για το μέχρι τότε διάστημα σημειώνεται ότι «μοναδική λύση είναι η εφαρμογή ενός αποδοτικού σχεδίου προσωρινής/μεταβατικής διαχείρισης των απορριμμάτων ούτως ώστε να μειωθεί στο ελάχιστο δυνατό η ποσότητα προς υγειονομική ταφή».

Σύμφωνα πάντα με τον ΠΕΣΔΑ, η μεταβατική διαχείριση πραγματοποιήθηκε στο Τεμπλόνι, όπου εγκαταστάθηκε δεματοποιητής υπολειμμάτων, και «η τελική διάθεση των δεματοποιημένων υπολειμμάτων θα γίνεται είτε στο ΧΥΤΥ Λευκίμμης είτε σε νέο χώρο κατόπιν σχετικής μελέτης και αδειοδότησης».

Εκκρεμούν ακόμα οι απαραίτητες εργασίες για την αδειοδότηση του ΧΥΤΥ Λευκίμμης, που πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου, ειδάλλως θα πρέπει να πληρωθεί πρόστιμο 4,3 εκατ. ευρώ στην Ε.Ε.

Ως αποτέλεσμα, τα οικιακά απορρίμματα στοιβάζονται ανεξέλεγκτα σε αυτοσχέδιες παράνομες χωματερές σε όλο το νησί. Η κατάσταση μοιάζει αδιέξοδη, καθώς μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει οι απαραίτητες ενέργειες για να βρεθούν νέες κατάλληλες θέσεις κατά μήκος του νησιού για την πιθανή χωροθέτηση νέων ΧΥΤΥ.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Σωροί σκουπιδιών στην άκρη του δρόμου, Βόρεια Κέρκυρα

Η εξαγωγή σκουπιδιών απορρίπτεται ως πιθανή λύση, καθώς απαγορεύεται η μεταφορά δημοτικών αποβλήτων μέσω θαλάσσης σε άλλη περιφέρεια. Όπως μας εξηγεί ο πρόεδρος της ΜΚΟ Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Φίλιππος Κυρκίτσος, η απαγόρευση αυτή στηρίζεται μεταξύ άλλων στη λογική ότι η ανακύκλωση δημιουργεί πράσινες θέσεις εργασίας, συνεπώς, αν μεταφέρεις τα απορρίμματά σου σε άλλη περιφέρεια, στερείς το δικαίωμα από κατοίκους της περιφέρειάς σου να βρουν εργασία.

Ένα παράθυρο για τη μεταφορά 7-10 χιλ. τόνων σκουπιδιών άπαξ -όσων περίπου παράγονται στο νησί μόνο τον Αύγουστο, στο ζενίθ της τουριστικής περιόδου, όπως φαίνεται και στο διάγραμμα- φάνηκε να ανοίγει με την επικείμενη πειραματική λειτουργία του εργοστασίου επεξεργασίας απορριμμάτων στα Ιωάννινα. Η μεταφορά θα πρέπει να γίνει σε συνθήκες πλήρους φόρτισης. Ο δήμαρχος Κέρκυρας, Κώστας Νικολούζος, δηλώνει πως είχε καταθέσει αυτήν την πρόταση από τον περασμένο Φεβρουάριο, όμως απορρίφθηκε από την κυβέρνηση. “Το είχαμε προτείνει για να μην πάμε σε πόλεμο. Διότι η άποψη η δική μου, την οποία αποδέχθηκε η πλειοψηφία και το συμβούλιο, ήταν ότι, εφόσον θα ξεκινούσαμε μία κατάσταση στη Λευκίμμη, θα ξεκινούσαμε έναν πόλεμο διαρκείας, ο οποίος θα είχε σαν αποτέλεσμα ένα τεράστιο κόστος -οικονομικό, κοινωνικό-, και, πάνω απ’ όλα, με τέτοιες λύσεις ματώνει η κοινωνία βαθιά και δεν επουλώνονται εύκολα οι πληγές”.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Σκουπίδια στην Κασσιόπη

Η κρίση των σκουπιδιών εντάθηκε τον Οκτώβριο, λόγω λήξης των συμβάσεων με τους εργαζόμενους στην αποκομιδή των απορριμμάτων. “Πρέπει να είμαστε ή ο πρώτος ή ο δεύτερος δήμος στην Ελλάδα που η αναλογία συμβασιούχων με μόνιμο προσωπικό ήταν σε τέτοιο ύψος. Δηλαδή είχαμε 130 συμβασιούχους και 38 μόνιμους εργάτες. Επομένως, η αποτυχία τού να δώσει η προκήρυξη του ΑΣΕΠ προσωπικό έγκαιρα, κάτι που συμβαίνει σε εμάς, είχε σαν αποτέλεσμα να αποστελεχωθεί τελείως η υπηρεσία καθαριότητας”, μας εξηγεί ο δήμαρχος.

Το χρονικό της υπόθεσης περιλαμβάνει αναφορές στον Δήμο, στην κυβέρνηση και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, επιβολή μαζικών προστίμων, προσφυγές στην Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, μηνύσεις, σύλληψη του δημάρχου, παραιτήσεις υπευθύνων, απεργίες, διαδηλώσεις, συλλήψεις, αποκλεισμούς, συμπλοκές με την αστυνομία, δακρυγόνα, εμπρησμούς και τραυματισμούς. Ακόμα και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων διαμαρτύρεται για την παράταση παρουσίας της στην περιοχή για τη φύλαξη του ΧΥΤΑ Λευκίμμης. Σχολεία σε διάφορες περιοχές προχώρησαν σε αποχές και καταλήψεις, με αποτέλεσμα η ΕΛΜΕ Κέρκυρας να εκδώσει ανακοίνωση με την οποία ως ύστατη λύση ζητά να κλείσουν τα σχολεία που βρίσκονται δίπλα σε ανεξέλεγκτες χωματερές.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Αφίσα στη Λευκίμμη “Stop στο Έγκλημα”

Ο Ιατρικός Σύλλογος της Κέρκυρας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου αναφορικά με την συσσώρευση των σκουπιδιών στους δρόμους του νησιού. “Δεν χρειάζεται να είσαι γιατρός για να καταλάβεις τον υγειονομικό κίνδυνο. Τα βουνά των σκουπιδιών είναι εστίες μόλυνσης, προσελκύουν τρωκτικά που μπορεί να μεταφέρουν ασθένειες… Η σαλμονέλα αναπτύσσεται εκεί που γίνεται η σήψη των σκουπιδιών, όπου παραμένει έως και πέντε μήνες, σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ. Υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα” δηλώνει η πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου, Μαρία Γονίδη. 

Ο στόχος της ανακύκλωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία (4042/2012, Άρθρο 29, παρ. 2), ισχύει κατά προτεραιότητα η ακόλουθη ιεράρχηση όσον αφορά στα απόβλητα: α) πρόληψη β) προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση γ) ανακύκλωση δ) άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας και ε) διάθεση. Εστιάζοντας στο πρόβλημα των ΧΥΤΑ, παρακάμπτονται απευθείας τα τέσσερα πρώτα στάδια.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, η Ελλάδα κατέχει μία από τις τελευταίες θέσεις σε ποσοστά ανακύκλωσης και κομποστοποίησης στην Ε.Ε.

Από το 2006 και την έγκριση του αρχικού ΠΕΣΔΑ μέχρι και σήμερα που ισχύει ο νέος αναθεωρημένος ΠΕΣΔΑ (από το Δεκέμβριο του 2016), δίνεται έμφαση στην ευαισθητοποίηση των πολιτών για μείωση των απορριμμάτων και συμμετοχή στη διαλογή στην πηγή. Παράλληλα, τα σύμμεικτα πρέπει να επεξεργάζονται με σκοπό την ανάκτηση, ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίησή τους. Στόχος είναι η μείωση τού προς ταφή υπολείμματος «ώστε τελικώς η οδηγούμενη στους χώρους ταφής ποσότητα απορριμμάτων να είναι το 25,89% των συνολικά παραγόμενων απορριμμάτων έως το 2020».

Εντούτοις, τα στοιχεία δείχνουν μια άκρως απογοητευτική εικόνα. Από το 15,42% που ήταν το ποσοστό της ανακύκλωσης (ποσότητες εισερχομένων στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών) σε σχέση με τον συνολικό όγκο των απορριμμάτων το 2012, έφτασε στο 6,85% το 2017. Ένα ποσοστό πολύ χαμηλότερο και από το 17% του συνόλου της χώρας, που κάνει την Ε.Ε. να ανησυχεί για το πώς θα επιτευχθεί ο αστρονομικός στόχος του 50% επανάχρησης/ανακύκλωσης των αστικών αποβλήτων έως το 2020 και να προβαίνει σε έγκαιρη προειδοποίηση στην Ελλάδα.

Ως βασική στρατηγική για την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων προβάλλεται η εφαρμογή της Διαλογής στην Πηγή, με σκοπό την επίτευξη υψηλής ποιότητας ανακυκλώσιμων υλικών.

Ερωτηθείς σχετικά, ο δήμαρχος κ. Νικολούζος σχολιάζει: “Στην κατάσταση που βρισκόμαστε, δεν θα μπορούσαμε να μαζεύουμε την ανακύκλωση, νομίζω ότι δεν είναι ο κατάλληλος χρόνος να βγούμε με μία καμπάνια ευαισθητοποίησης. Πρέπει πρώτα να εξυγιάνουμε το σύστημα. Πρέπει να λειτουργήσει κανονικά, να υπάρξει μια κανονικότητα. Οι πόλεις και οι χώρες που έχουν κατακτήσει υψηλό ποσοστό ανακύκλωσης, έχουν ξεκινήσει 30 χρόνια πριν. Επομένως, μην έχουμε αυταπάτες ότι από τη μια μέρα στην άλλη θα μάθω να βάζω τα ανακυκλώσιμα σε διαφορετικό κάδο… Εδώ ακόμα δεν έχουμε ξεπεράσει το ζήτημα να φεύγει η σακούλα από τον τέταρτο όροφο. Ή να ρίχνει τη σακούλα ο άλλος από το παράθυρο του αυτοκινήτου και όπου πέσει”.

Ωστόσο, όλο και περισσότεροι Κερκυραίοι πολίτες φαίνεται να αντιλαμβάνονται την ανακύκλωση ως μονόδρομο.

Το μάθημα στο Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι

To «Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι» είναι μία ένωση φυσικών προσώπων που λειτουργεί εδώ και μία δεκαετία στην Κέρκυρα, με σκοπό την ανιδιοτελή και μη κερδοσκοπική ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών, τόσο στο καλλιτεχνικό όσο και στο ευρύτερο εκπαιδευτικό πεδίο. Στα θρανία του κάθονται κάθε χρόνο εκατοντάδες Κερκυραίοι. Την περσινή σχολική χρονιά, προστέθηκε στη λίστα των προσφερόμενων μαθημάτων η διαχείριση απορριμμάτων, με διδάσκοντα τον Ειδικό Επιστήμονα στη Διαχείριση Αποβλήτων, Βίκτωρα Δημουλή.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Το μάθημα Διαχείρισης Απορριμμάτων στο Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι

“Το 2010, βλέποντας το πρόβλημα να έρχεται επικίνδυνα σε όλη την Ελλάδα, αποφάσισα να κάνω μεταπτυχιακό σε αυτό το αντικείμενο, με σκοπό να δουλέψω και να δώσω λύσεις στο νησί μου”, μας εξηγεί ο κ. Δημουλής. “Τελειώνοντας, δήλωσα διαθεσιμότητα, αλλά δεν έδειξε κανείς διάθεση να με αξιοποιήσει σε κάτι. Επιστημονική μου θέση πάντα αποτελεί ότι το πιο σημαντικό βήμα που θα πρέπει να γίνει είναι να εκπαιδευτεί σωστά και εκτενώς ο κόσμος. Έτσι αποφάσισα να ξεκινήσω ένα μάθημα εθελοντικά στο Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι”, σημειώνει ο ίδιος.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Ο Ειδικός Επιστήμονας στη Διαχείριση Αποβλήτων Βίκτωρας Δημουλής

Οι πρώτοι του μαθητές ήταν μόλις δώδεκα – όμως, αναπάντεχο ευτυχές γεγονός είναι ότι δεν έχασαν ούτε ένα μάθημα, όπως μας λέει ο κ. Δημουλής.

“Η Ξένια, ο Θοδωρής, ο Κώστας και άλλα παιδιά γίνανε κοινωνοί του μηνύματος και των γνώσεων που πήραν στο μάθημα και συνέχισαν με δικές τους πρωτοβουλίες άλλα project. Αυτό μου έδωσε κουράγιο και το μάθημα συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά, με συμμετοχή περίπου 30 ατόμων μέχρι στιγμής, ενώ, παράλληλα, μαζί με τη βοήθεια μίας εκ των περσινών μαθητριών μου, της Ξένιας Τόμπρου, θα δημιουργήσουμε μία start up η οποία θα προσφέρει, μεταξύ άλλων, ολοκληρωμένες λύσεις εκπαίδευσης και προώθησης της ανακύκλωσης στην Κέρκυρα αλλά και σε όλη την Ελλάδα”.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Η πινακίδα του Λούνα Παρκ Ανακύκλωσης

Στο τριήμερο φεστιβάλ για το κλείσιμο της χρονιάς του Εναλλακτικού Εργαστηρίου, η ομάδα του μαθήματος έστησε ένα Λούνα Παρκ Ανακύκλωσης: “Συμμετείχαν μικροί και μεγάλοι, έπρεπε να πληρώσουν με καπάκια για να παίξουν. Στη συνέχεια, τα καπάκια παραδόθηκαν στην εθελοντική ομάδα Όλοι μαζί για την Κέρκυρα, η οποία πραγματοποιεί τη συγκεκριμένη συλλογή για την αγορά αναπηρικών αμαξιδίων. Η συμμετοχή είναι τεράστια, στέλνουν από όλη την Ελλάδα, κοντά στους 11 τόνους μέχρι τώρα”.

Το μάθημα μεταλαμπαδεύεται

Ως άλλοι 12 απόστολοι, οι πρώτοι μαθητές του Δημουλή ανέπτυξαν πρωτοβουλίες σε όλο το νησί, στην κατεύθυνση της ανακύκλωσης.

Ο Θοδωρής Βώρος δημιούργησε σημείο συλλογής χρησιμοποιημένων τηγανέλαιων, το μοναδικό στην Κέρκυρα.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Συλλογή χρησιμοποιημένων τηγανέλαιων

“Γενικά, όταν υπάρχει μια τεράστια κρίση, ξεπηδάνε και διάφορων ειδών δημιουργικές αντιστάσεις. Σε κάθε μας δράση, της ομάδας παράκαμψης μεσαζόντων στην οποία ανήκω, έχουμε εντάξει τη συλλογή χρησιμοποιημένων τηγανέλαιων. Οι επίσημοι φορείς δεν έχουν φροντίσει για αυτό, και κατέληγαν όλα στον ΧΥΤΑ. Καλούμε εμείς τον κόσμο να το φέρει σε ένα δοχείο και το δίνουμε σε μια εταιρεία που παράγει βιοκαύσιμα, την Green Planet. Την ειδοποιούμε όποτε έχουμε δράση και έρχεται και τα παίρνει. Το ανταποδοτικό όφελος πηγαίνει στο εναλλακτικό εργαστήρι για τις δράσεις του”, μας εξηγεί ο Θοδωρής Βώρος.

Η Andrea Lup και ο Δημήτρης Βλάσσης δημιούργησαν με άλλα τρία άτομα το The Corfu Compost Project, με στόχο να δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία στους τόνους απορριμάτων, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για λίπασμα.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
αφίσα του The Corfu Compost Project

“H Andrea είχε μάθει από την οικογένειά της στη Σλοβακία να κάνει κομποστοποίηση. Μένει έξι χρόνια στην Ελλάδα, και ξεκίνησε να μιλάει στον κόσμο για αυτό. Δημιουργήσαμε την ομάδα, όπου κάνουμε μια μικρή συλλογή σε μικρή κλίμακα και μαθαίνουμε σε όποιον ενδιαφέρεται πώς γίνεται η κομποστοποίηση. Συμμετέχουμε σε φεστιβάλ και δράσεις που γίνονται, οργανώνουμε κι εμείς τη μία δράση μετά την άλλη, δεχόμαστε συνέχεια τηλεφωνήματα από τον κόσμο. Υπάρχει μεγάλη δυναμική. Το κομπόστ είναι μια εύκολη διαδικασία, αλλά ταυτόχρονα είναι και μία επιστήμη, που συνέχεια εξελίσσεται και σε ενώνει με τη φύση”, μας λέει ο Δημήτρης.

Πρόσφατα η ομάδα οργάνωσε διαγωνισμό για τον καλύτερο κομποστοποιητή στην Κέρκυρα, τον οποίον κέρδισε ένας δωδεκάχρονος, ο Στάθης.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Ο νεαρός νικητής του διαγωνισμού για τον καλύτερο κομποστοποιητή

“Η αλλαγή ξεκινάει από τον εαυτό μας. Είτε θα παραδεχτούμε ότι η κατάσταση δεν θα βελτιωθεί σύντομα και θα επενδύσουμε τις ενέργειές μας σε διαλογή των απορριμμάτων μας στο σπίτι μας -ώστε να μειώνεται ο όγκος τους-, είτε θα μεγαλώνουμε τα βουνά των σκουπιδιών μέχρι να ξεπεράσουν τον Παντοκράτορα”, υπογραμμίζει η Andrea.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Η Ξένια Τόμπρου εν δράσει

Η Ξένια Τόμπρου αξιοποίησε τις γνώσεις της στα social media και ξεκίνησε την ομάδα Let’s do this Corfu! Ας δράσουμε Κέρκυρα! στο facebook: “Από το περσινό καλοκαίρι υπήρχε πρόβλημα. Οι πολιτιστικοί σύλλογοι και οι ομάδες, τοπικά πάντα, έκαναν καθαρισμούς και μεμονωμένες δράσεις. Αλλά είναι κλεισμένες στον εαυτό τους, με αποτέλεσμα όλοι να νομίζουν ότι κανείς δεν κάνει τίποτα. Επειδή ασχολούμε με το μάρκετινγκ και την επικοινωνία, αποφάσισα να χρησιμοποιήσω τα social media για να ενισχύσω την εξωστρέφεια, να μην νιώθουν ότι είναι μόνοι τους. Κάνε το καλό και δείξ’ το σε όλον τον κόσμο, για να παραδειγματιστεί. Τον Φλεβάρη έμαθα για τη Let’s do it Greece και αποφάσισα να ξεκινήσω μια καμπάνια για να οργανώσουμε κάτι στην Κέρκυρα. Όλοι γκρίνιαζαν για τα σκουπίδια και τους έλεγα ‘Θες να κάνεις κάτι; Θα σε βοηθήσω να φτιάξεις την εκδήλωση, να βρεις εθελοντές, και να το κάνεις‘. Ο Ian Smith ξεκίνησε να βγάζει φωτογραφίες τους καθαρισμούς που ήδη έκανε στη Ροβινιά. Αυτό βοήθησε πάρα πολύ. Έτσι δημιουργήθηκε ένα κίνημα, πάνω από 200 εθελοντές κινητοποιήθηκαν, σε πάνω από 14 σημεία και πάνω από 300 μεγάλες σακούλες σκουπιδιών μαζεύτηκαν σε λίγες ώρες”.

Γωνιές ανακύκλωσης σε όλο το νησί

“Το πλαστικό που παραμένει στις παραλίες, εκτός του ότι μολύνει ανεπανόρθωτα, σταδιακά χάνει και την ποιότητά του, μέχρι του σημείου που πια δεν θα μπορεί να ανακυκλωθεί ακόμα και αν το μαζέψουμε. Εμείς δεν θέλουμε να κάνουμε κάθε χρόνο καθαρισμούς, αλλά να αλλάξουμε την κατάσταση στο νησί ώστε να μην χρειάζεται πια αυτό”, τονίζει η Ξένια Τόμπρου.

Η κατάσταση στην Κέρκυρα είναι μια βρύση ανοιχτή, η οποία τρέχει συνέχεια νερό. Αν δεν κλείσουμε τη βρύση, δεν θα σταματήσει ποτέ να υπάρχει το πρόβλημα”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Βίκτωρ Δημουλής.

Κάπως έτσι ξεκίνησε, με πρωτοβουλία κάποιων κατοίκων, η δημιουργία των πρώτων άτυπων πράσινων σημείων στο νησί. Ανοίγουν για το κοινό συγκεκριμένες μέρες και ώρες την εβδομάδα και δέχονται τα ανακυκλώσιμα, σωστά διαχωρισμένα, ενώ ο δήμος αναλαμβάνει την παραλαβή τους. Όταν δεν λειτουργεί η ανακύκλωση του Δήμου, τον ρόλο αυτό αναλαμβάνουν επιτυχώς ιδιώτες.

Όλοι μαζί για τον Σπαρτύλα

“Η όλη ιστορία ξεκίνησε πέρυσι που άρχισε ο Δήμος να μοιράζει τους μπλε κάδους”, μας αφηγείται η Γιάννα Μιχαλά, πρόεδρος της κοινότητας του Σπαρτύλα: “Δειλά δειλά κάτι ξεκίνησε να γίνεται. Τελικά οι κάδοι γεμίζαν με σκουπίδια. Τα κορίτσια του χωριού πρότειναν να περιφράξουμε ένα κομμάτι δημοτικό χώρο, ελεγχόμενα, σε συγκεκριμένες ώρες, με εθελοντές, να τα παραλαμβάνουμε. Τα νέα παιδιά βοήθησαν σε αυτό και έτσι ξεκινήσαμε, ταυτόχρονα με το μεγάλο πρόβλημα των σκουπιδιών. Είδαμε αποτελέσματα από την αρχή. Όλη η Κέρκυρα πνιγόταν στο σκουπίδι, εμείς δεν είχαμε σκουπίδια εκτός κάδου. Η καινούρια σεζόν θα μας βρει με ένα τέτοιο σημείο και στο Μπαρμπάτι”.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Καλλιεργώντας περιβαλλοντική συνείδηση στη γωνιά ανακύκλωσης του Σπαρτύλα

“Μέχρι πρότινος έβγαζα σχεδόν καθημερινά σκουπίδια έξω, τώρα πάω μία φορά την εβδομάδα. Τα υπόλοιπα είναι όλα ανακυκλώσιμα”, δηλώνει η Λία Bλάχου, μία από τις εθελόντριες που είχαν την ιδέα: “Τα παιδιά μου είναι 4 και 6,5 ετών και ξέρουν τι είναι η ανακύκλωση. Αυτό από μόνο του είναι μεγάλο κέρδος”.

Το επιτυχημένο παράδειγμα των Λιαπάδων

Οι Liapades Cleaning Buddies είναι μια ομάδα που δημιουργήθηκε την άνοιξη, με πρώτες δράσεις τους καθαρισμούς σε παραλίες. Μια ομάδα φίλων αποφάσισε να στήσει ένα σημείο ανακύκλωσης στο χωριό, καλώντας ιδιώτες και επιχειρήσεις να φέρνουν τα ανακυκλώσιμά τους. Από τις 10 Ιουλίου, που ξεκίνησε το εγχείρημα, συγκεντρώθηκαν περισσότεροι από 250 μεγάλοι μπλε κάδοι. Το 80% των επιχειρήσεων της περιοχής αγκάλιασαν την πρωτοβουλία, παρότι ξεκίνησε μέσα στην τουριστική σεζόν, όπου δεν υπήρχε χρόνος για εκπαίδευση σε νέες συνήθειες.

“Είμαστε 12 εθελοντές, από Ελλάδα, Αγγλία, Ολλανδία και Ελβετία”, μας λέει ο Ian Smith, ένας Βρετανός που ζει τα τελευταία έξι χρόνια στην περιοχή: “Είδαμε τον Σπαρτύλα που ξεκίνησε την ανακύκλωση έναν μήνα πριν από εμάς, εντυπωσιαστήκαμε και μας ενέπνευσε να ακολουθήσουμε το παράδειγμά του”.

Γρήγορα οι Λιαπάδες ξεπέρασαν τον πρώτο διδάξαντα. Τον τελευταίο καιρό πάνω από 90.000 λίτρα ανακυκλώσιμων έχουν μεταφερθεί από το κέντρο ανακύκλωσης των Λιαπάδων στη Θεσσαλονίκη. Κάποια από αυτά πηγαίνουν ακόμα πιο μακριά. Τα χαρτόνια που συλλέγονται στους Λιαπάδες ταξιδεύουν για Βιετνάμ, ενώ τα πλαστικά περιτυλίγματα για Άμπου Ντάμπι.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Αποστολή χαρτονιών στο Βιετνάμ για ανακύκλωση

Πρόσφατα μάλιστα η ομάδα προχώρησε σε βράβευση των επιχειρήσεων που ανακύκλωσαν περισσότερο.

Ανακύκλωση και στις Σινιές

Το τοπικό συμβούλιο Σινιών σε συνεργασία με τον Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο Σινιών πήραν την πρωτοβουλία δημιουργίας της δικής τους πράσινης γωνιάς. Όπως μας λέει ο Θεόδωρος Μαυρωνάς, πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Σινιών της Δημοτικής Ενότητας Κασσωπαίων, “ένας ιδιώτης παραχώρησε τον χώρο, η περίφραξη έγινε με χρήματα των κατοίκων και του συλλόγου, και φτιάξαμε την πράσινη γωνιά, η οποία λειτουργεί με εθελοντές. Η ανταπόκριση ήταν μεγάλη από επιχειρήσεις και κατοίκους, αν και ξεκινήσαμε λίγο αργά, στα μέσα του καλοκαιριού. Σκοπεύουμε να το οργανώσουμε πιο σωστά και να ενημερωθεί ο κόσμος τώρα το φθινόπωρο”.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Η πράσινη γωνιά στις Σινιές

Μέσα σε δύο μήνες και κάτι λειτουργίας, το κέντρο ανακύκλωσης Σινιών έστειλε για ανακύκλωση 18 τόνους γυαλί και κάτι παραπάνω από 47 τόνους πλαστικά. Το αποτέλεσμα ειναι εντυπωσιακό και η προσπάθεια συνεχίζεται δυναμικά.

Για μια καλύτερη Κασσιόπη

Στη γειτονική Κασσιόπη λειτούργησε το καλοκαίρι άτυπο πράσινο σημείο αποκλειστικά για επιχειρήσεις. Την περίοδο του Αύγουστου συλλέχθηκε συνολικά 1,1 τόνος ανακυκλώσιμων που προέρχονταν από επιχειρήσεις και βίλες της περιοχής. Όπως αναγράφεται σε σχετική ανάρτηση, χάρη στην ανακύκλωση “έχουμε 120 κυβικά λιγότερα σκουπίδια την εβδομάδα στο χωριό μας”.

Το Τεμπλόνι ανακυκλώνει

“Είμαστε πολίτες δεύτερης κατηγορίας στην Κέρκυρα, αλλά ειδικά εμείς στο Τεμπλόνι είμαστε τρίτης και κάτω”, δηλώνει η Μάγδα Παπανικολοπούλου, πρόεδρος του Πολιτιστικού Εξωραϊστικού Συλλόγου Τεμπλονίου, της περιοχής στην οποία βρίσκεται ο διαβόητος ΧΥΤΑ.

“Οφείλω να πω ότι έχει τεράστιες ευθύνες αυτή η δημοτική αρχή, αλλά δεν μπορούμε να τα ρίξουμε όλα σε αυτούς. Όλοι τους έχουν συμπεριφερθεί το ίδιο, δεν υπάρχει χρώμα και κόμμα για εμάς στα σκουπίδια. Κι εμείς τόσον καιρό καλά φωνάζουμε και καλά γκαρίζουμε. Μήπως όμως πρέπει να κάνουμε κάτι; Να τους δείξουμε τον δρόμο που αυτοί έπρεπε να μας έχουν δείξει; Αν γινόταν αυτό από όλους τους συλλόγους και έβλεπαν ότι την ανακύκλωση την χάνουν, δεν θα κινητοποιούνταν;”, διερωτάται η Μάγδα Παπανικολοπούλου.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Αφίσα για την ανακύκλωση στο Τεμπλόνι

Με αφετηρία αυτούς τους προβληματισμούς, το Τεμπλόνι εντάχθηκε στις πρωτοβουλίες ανακύκλωσης από τις 16 Οκτωβρίου, με στόχο τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων που καταλήγουν στον ΧΥΤΑ.

Δημιουργική αντίσταση απο το “Αλεύχιμον”

Τρεις ημέρες νωρίτερα από το Τεμπλόνι, “πρεμιέρα ανακύκλωσης” έκανε και η Λευκίμμη.

“Το πιο σημαντικό μέρος του νησιού, σημειολογικά και ουσιαστικά, μαζί με το Τεμπλόνι, η Λευκίμμη, ζήτησε τη συνδρομή μου. Μέσα σε μία εβδομάδα έφτιαξαν τη γωνιά ανακύκλωσης και συνεχίζεται η εκπαίδευση στη διαλογή στην πηγή”, μας είπε ο Βίκτωρ Δημουλής, ο οποίος δέχθηκε με ενθουσιασμό την πρόσκληση από τον Πολιτιστικό Περιβαλλοντικό Σύλλογο Λευκίμμης “Το Αλεύχιμον” και ανέλαβε την εκπαίδευση των Λευκιμμιωτών στην ανακύκλωση. Απόσπασμα της εκπαίδευσης, μπορείτε να παρακολουθήσετε στο ακόλουθο βίντεο.

“Είναι μία υποχρέωση που πρέπει να αναλάβουμε οπωσδήποτε για να αποδείξουμε στη νεολαία μας πως οι μάχες της ζωής δίνονται με πολλές διαφορετικές μορφές και διαστάσεις“, γράφει η σχετική ανακοίνωση-κάλεσμα του “Αλεύχιμον” προς όλους τους συλλόγους της νότιας Κέρκυρας.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Πρεμιέρα Ανακύκλωσης στη Λευκίμμη

“Εμείς δεν έχουμε μόνο το πρόβλημα των σκουπιδιών στον δρόμο, αλλά και την αστυνομοκρατία”, δηλώνει ο γραμματέας του Αλεύχιμον, Γιάννης Πανδής: “Όλοι οι Κερκυραίοι δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό, οι επιχειρηματίες δίνουν εθελοντικά τα απαραίτητα υλικά για να φτιαχτούν οι γωνίες ανακύκλωσης. Βρήκαμε το θάρρος και την ψυχολογία, θα ανοίξουμε κι άλλα πράσινα σημεία. Ο κόσμος έχει θέληση, αντίθετα με την κυβέρνηση και τον Δήμο”.

«Όλοι Μαζί για την Κέρκυρα»

Ό,τι έγινε έγινε, η διάγνωση υπάρχει, πάμε στη θεραπεία…” δηλώνει με αισιοδοξία ο Σπύρος Νεράντζης, εκ των δημιουργών της ομάδας Όλοι Μαζί για την Κέρκυρα.

Δημιουργήθηκε από εθελοντές πριν από τέσσερα χρόνια και έχει στο ενεργητικό της 87 δράσεις (οκτώ ράμπες σε παραλίες για άτομα με κινητικά προβλήματα, αποκατάσταση Δημοτικού θεάτρου, παιδικές κατασκηνώσεις, καθαρισμός πόλης, μνημείων κ.ά). Επιδίωξή της να ξυπνήσει στους κατοίκους την ενεργητική συμμετοχή στα θέματα που τους αφορούν και να συνειδητοποιήσουν ότι δεν μπορούν να παραμένουν αμέτοχοι.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Ο Σπύρος Νεράντζης σε δράση του “Όλοι Μαζί για την Κέρκυρα”

Με αυτήν την οπτική και αφού το πρόβλημα των απορριμμάτων οδηγήθηκε σε επικίνδυνο αδιέξοδο, η ομάδα ανέλαβε πρωτοβουλία στην κατεύθυνση της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή με ακριβή εφαρμογή του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων. Σημείο αφετηρίας της πρωτοβουλίας είναι η δυνατότητα που παρέχεται στις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με αντισυμβαλλόμενους τους ΟΤΑ.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Συλλογή καπακιών από το κωπηλατικό τμήμα του ΝΑΟΚ (Ναυτικός Αθλητικός Όμιλος Κέρκυρας)

Με πρόθεση και διάθεση συνεργασίας με τον Δήμο, ίδρυσε Κοιν.Σ.Επ. με ονομασία Όλοι μαζί για το Περιβάλλον της Κέρκυραςμε στόχο να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που θα προκύψουν από αυτή τη συνεργασία. Η πρωτοβουλία χαίρει υποστήριξης από όλους τους φορείς (Βουλευτές, Επιμελητήρια -Τεχνικό, Επαγγελματικό, Οικονομικό-, Ενώσεις Ξενοδόχων, Ενοικιαζομένων Καταλυμάτων,  Εστιατορίων, Πρόσκοποι, Οδηγοί κλπ) και επιδιώκει να αντιστρέψει τη σημερινή δυσφήμιση του νησιού, ώστε του χρόνου να λένε στην υπόλοιπη Ελλάδα: Κάν’ το όπως η Κέρκυρα.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
Οι κυρίες από το Κ.Η.Φ.Η. Μαγουλάδων συμμετέχουν ενεργά στην ανακύκλωση

“Η προσπάθεια ξεκίνησε στις 21 Μαρτίου του 2018”, μας εξηγεί ο κ. Νεράντζης: “Συγκεντρωθήκαμε σε μία αίθουσα 21 φορείς, καλέσαμε τον αντιδήμαρχο καθαριότητας και του είπαμε ότι είμαστε διατεθειμένοι να βάλουμε πλάτη να οργανώσουμε την ανακύκλωση, όπως ακριβώς προβλέπει ο εθνικός σχεδιασμός με ηγέτη τον Δήμο. Όμως, πνιγμένοι από τα προβλήματα της καθημερινότητας, απάντησαν ότι δεν είναι έτοιμοι. Απέβη λοιπόν άκαρπη η συνάντηση, όμως δεν το βάλαμε κάτω. Μεθοδεύσαμε πώς θα μπορούσαμε να το λειτουργήσουμε. Στον εθνικό σχεδιασμό προβλέπεται η λειτουργία μίας Κοιν.Σ.Επ με την οποία ο Δήμος μπορεί να κάνει προγραμματική σύμβαση για την ανακύκλωση. Μιλήσαμε με τη νομική υπηρεσία του Δήμου και καταθέσαμε αίτημα στις 9 Οκτωβρίου. Σε 20 μέρες αναμένουμε την έγκριση για την Κοιν.Σ.Επ.”.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις

Το σχέδιο προβλέπει μια αλυσίδα με τέσσερις αλληλένδετους κύκλους. Ο πρώτος κύκλος έχει ξεκινήσει από το Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι και αρκετούς συλλόγους και αφορά στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών. Στόχος είναι η δημιουργία 108 γωνιών ανακύκλωσης, όπως προβλέπει ο εθνικός σχεδιασμός. Οι επόμενοι κύκλοι αφορούν στην αποκομιδή και συγκέντρωση-αξιοποίηση (πώληση εκτός Κέρκυρας σε πιστοποιημένα κέντρα διαχείρισης ανακυκλώσιμων) και στην ανταπόδοση στον πολίτη και στο κοινωνικό σύνολο. “Από το κέρδος που θα έχουμε από την αξιοποίηση των ανακυκλώσιμων και την ανταποδοτική ανακύκλωση, θα εξασφαλίζονται τα έξοδα της Κοιν.Σ.Επ. και όλα θα επιστρέφουν στο κοινωνικό σύνολο”, διευκρινίζει ο κ. Νεράντζης.

Μια διαφορετική πρόταση από το “Hercules and Friends”

Ο Gareth Morgan είναι ένας Ουαλός που επισκέπτεται και ζει στην Κέρκυρα από το 1979 και έχει δει την κατάσταση να επιδεινώνεται προοδευτικά. Πιστεύει ότι η λύση βρίσκεται στην τεχνολογία μετατροπής των απορριμάτων σε ενέργεια και δημιούργησε μια ομάδα στο Facebook, το Hercules and Friends, για να την προωθήσει.

Έρευνα για τα σκουπίδια στην Κέρκυρα: Οι πολίτες προτείνουν λύσεις
“Ας μετατρέψουμε τα σκουπίδια σε πράσινη ενέργεια”, Φωτογραφία Εξωφύλλου της ομάδας Hercules and Friends

«Το πέμπτο αδύνατο καθήκον του Ηρακλή ήταν να καθαρίσει συσσωρευμένα απόβλητα 30 ετών από τους στάβλους του Αυγεία. Σκοπός αυτής της ομάδας είναι ο καθαρισμός συσσωρευμένων αποβλήτων 30 ετών από το νησί της Κέρκυρας. Ο Ηρακλής επιστράτευσε ένα ποτάμι. Εμείς σχεδιάζουμε να επιστρατεύσουμε την τεχνολογία μετατροπής των απορριμάτων σε ενέργεια (Waste-to-Energy technology / WtE) και να μετατρέψουμε τα απόβλητα σε ηλεκτρική ενέργεια», μας λέει με αισιοδοξία ο Gareth Morgan.

Εκτός από ένα βραχύβιο πείραμα στη Ζάκυνθο στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Ελλάδα δεν έχει ιστορικό ανάκτησης ενέργειας από απόβλητα με τέτοιο τρόπο. Αν και βρίσκεται μετά τον στόχο της ανακύκλωσης στην ιεραρχία στρατηγικών για τη διαχείριση των απορριμμάτων, η ανάκτηση ενέργειας τοποθετείται ωστόσο πριν από την τελική διάθεση σε ΧΥΤΑ / ΧΥΤΥ.

Το Hercules project έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών κατοίκων, φτάνοντας τα 1.600 μέλη στην ομάδα, και η αναρτημένη στο Αcademia πρόταση έχει διαβαστεί από εκατοντάδες ανθρώπους στην Ελλάδα και σε 16 άλλες χώρες.

Η πρόταση βασίζεται στην προμήθεια εξοπλισμού από τη βρετανική εταιρεία Inciner8 – βραβευμένη δις με το βασιλικό Βραβείο για Επιχειρήσεις (Queen’s Award for Enterprise), με δραστηριότητα σε 140 χώρες. Στόχος η μετατροπή των αποβλήτων της Κέρκυρας σε ηλεκτρικό ρεύμα και οικιακή θέρμανση.

“Το κόστος ολόκληρου του έργου για έναν πληθυσμό 100.000 κατοίκων θα ανέρχεται σε λιγότερο από 70 σεντ ανά άτομο την ημέρα για ένα έτος, και στη συνέχεια θα επωφελούνται από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας επ’ αόριστον”, τονίζει ο εμπνευστής της πρότασης, η οποία έχει ήδη κατατεθεί στο υπουργείο Εσωτερικών.

Ρωτήσαμε τον δήμαρχο Κέρκυρας, Κώστα Νικολούζο, πώς θα αντιμετώπιζε ένα τέτοιο ενδεχόμενο: “Εγώ είμαι ανοιχτός, έχω ακούσει δεκάδες, για να μην σας πω ότι πλησιάζουμε την εκατοντάδα προτάσεων για συστήματα διαχείρισης. Η συγκεκριμένη, την οποία μου έχει παρουσιάσει ο Gareth, βασίζεται στην καύση. Όπως ξέρετε η καύση δεν προβλέπετε στον ΕΣΔΑ. Όμως εγώ έχω τη διάθεση να το συζητήσω με το υπουργείο Περιβάλλοντος μήπως θα μπορούσε αυτό να χρησιμοποιηθεί πιλοτικά στην Κέρκυρα. Αυτό σημαίνει αποφάσεις σε κεντρικό επίπεδο όμως, δεν εξαρτάται από εμάς. Εγώ θετικά το βλέπω. Αν μιλάνε για ένα υπόλειμμα 3% στάχτη, το οποίο μπορεί να σου δίνει θερμότητα, ζεστό νερό ή ηλεκτρική ενέργεια και μάλιστα με χαμηλότερο κόστος απ’ ό,τι μία μέθοδος με κομπόστ, υπόλειμμα κλπ, σαφέστατα είναι πολύ καλύτερη, πιο οικονομική και αποτελεσματική”.

Το κλειδί βρίσκεται στη συνεργασία 

Με πρωτοβουλία του Εναλλακτικού Πολιτιστικού Εργαστηρίου, διοργανώνεται μία ημερίδα για τη διαχείριση απορριμμάτων στις 10 Νοεμβρίου, με προσκεκλημένους ομιλητές τον μηχανολόγο-μηχανικό Δημήτρη Δαμάσκο και τον Πρόεδρο της Βιονεργειακής Λακωνικής Σταύρο Αργυρόπουλο.

Σε αυτήν θα προσκληθούν όλοι οι σύλλογοι και οι επίσημοι φορείς -Δήμος, περιφέρεια, ιατρικός σύλλογος- με στόχο την ενημέρωση, την επίτευξη συναίνεσης και τη χάραξη μιας κοινής στρατηγικής για την έξοδο από το αδιέξοδο.

“Σαφώς είμαστε ανοιχτοί σε αυτό το κάλεσμα. Εξάλλου αυτό το πράγμα μόνο με συνεργασία μπορεί να λυθεί”, σχολιάζει σχετικά ο δήμαρχος κ. Νικολούζος.

Yπάρχει δρόμος και αποτελεσματικός και οικονομικός και φιλικός προς το περιβάλλον. Είμαστε ανοιχτοί στη συνεργασία”, δηλώνει εκ μέρους του Εναλλακτικού Πολιτιστικού Εργαστηρίου ο Θοδωρής Βώρος: “Η μείωση του παραγόμενου όγκου απορριμμάτων είναι μονόδρομος”.

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος