Ευτυχία-Αλεξάνδρα Λουκίδου: “Πέραν της γραφής”

ΜΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

23 Δοκίμια για την Ποίηση:

Πάντοτε πίστευα πως ο συγγραφέας ουδέποτε γράφει μόνος του. Ήταν κι αυτό το πρώτο συνθετικό, το –συν δηλαδή στη λέξη συγγραφέας, που μ’ έβαζε σε υπόνοιες. Υπήρχαν κι άλλοι άραγε που έγραφαν μαζί μου; Τους είχα ασυναίσθητα καλέσει ή αυτόκλητα επενέβαιναν και διάβρωναν την αρχική σύλληψή μου; Αθέατοι και παρόντες, ορατοί στο αίμα των λέξεων και διάφανοι στο άγγιγμα της ύλης, του κόσμου τούτου μα και του άλλου, με υπονόμευαν ή μήπως μού παραστέκονταν κατά την οδυνηρή στιγμή της αποκάλυψης των δικών μου τραυμάτων, την αμήχανη ώρα της γύμνωσης που ούτε ψέματα χωρούν ούτε ωραιοποιήσεις. Διακριτικοί μες στην αδιακρισία τους, εθελοντές και δότες μιας άλλης όρασης που τόσο γενναιόδωρα μοιράζονταν μαζί μου, αυτοί οι συνήθεις ύποπτοι, οι γνωστοί- άγνωστοι που κυκλοφορούσαν στους πίσω κήπους των πρώτων λέξεών μου ήταν όλοι εκείνοι που πριν από μένα μίλησαν κάπως αλλιώς για την ίδια απαράλλαχτη ανάγκη, αυτήν της συνάντησης με τον εαυτό και με τον Άλλον.

Το Πέραν της γραφής είναι μια απόπειρα απόδοσης τιμής και σεβασμού σε λίγους μόνο από εκείνους τους πολλούς ποιητές που με συγκίνησε η γραφή τους. Να άλλο ένα -συν που με κινεί και με ωθεί και με μετατοπίζει στον χρόνο του άλλου και στον τόπο του διαφορετικού. Τους οφείλω πολλά, γιατί οι ποιητές αυτοί κι άλλοι τόσοι -που ακολουθούν σε επόμενη συλλογή δοκιμίων- υπήρξαν οι δάσκαλοί μου στο μάθημα της γλώσσας, του ύφους, του ρυθμού, ώστε ν’ αποδοθεί κατά τον δυνατόν πιστά η μέσα κραυγή.

Ο τόμος αυτός περιέχει 23 δοκίμια για την ποίηση ισάριθμων ποιητών από τη γενιά του ’30 μέχρι και τη γενιά του ’70, γραμμένα κατά καιρούς με διάφορες αφορμές όπως αφιερώματα περιοδικών, ομιλίες σε ημερίδες ή παρουσιάσεις βιβλίων.
(Γιώργος Θέμελης, Ζωή Καρέλλη, Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Γιώργος Σαραντάρης, Νίκος Καββαδίας, Οδυσσέας Ελύτης, Τάκης Βαρβιτσιώτης, Γιώργος Καφταντζής, Δ.Π. Παπαδίτσας, Άρης Αλεξάνδρου, Σταύρος Βαβούρης, Μαρία Κέντρου Αγαθοπούλου, Ορέστης Αλεξάκης, Κική Δημουλά, Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου, Μαρία Καραγιάννη, Τόλης Νικηφόρου, Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ, Γιώργος Γεωργούσης, Μανόλης Πρατικάκης, Κώστας Παπαγεωργίου, Γιάννης Καρατζόγλου, Γιάννης Βαρβέρης)

Στα δοκίμια αυτά δεν αναζήτησα την κατάταξη των ποιητών σε σχολές ή τη σχολαστική εξέταση της φόρμας και της τεχνικής. Κατά την άποψή μου, η ποίηση δεν ακολουθεί σχολές και ούτε βέβαια συχνάζει σε αυτές. Δοκιμάζει και δοκιμάζεται αναζητώντας την αριστοκρατία εκείνη του πνεύματος που μέσα από την ταπεινότητά της ίσως αξιωθεί το θαύμα και τη μέθεξη. Όσον αφορά τώρα στη φόρμα και στην τεχνική, θεωρώ πως, όσο κι αν είναι απαραίτητες, εντέλει αποτελούν μια μαθητεία αναγκαία που όμως διδάσκει την απαλλαγή από τα διάφορα κάθε φορά εκμαγεία, προκειμένου να επιβληθεί κατά κράτος η ακατανόητη έκλαμψη. Άλλωστε, η ποίηση είναι ένας ρυθμός που δεν κατακτιέται αλλά χαρίζεται σαν δωρεά μετά από χρόνων αφοσίωση στο μυστήριο.

Τέλος, πιστεύω πως ο ποιητικός λόγος σε όλα τα χρόνια δεν κάνει τίποτε άλλο από το να προσπαθεί να απογυμνωθεί από το εννοιολογικό του περιεχόμενο. Ως εκ τούτου, δεν υποχρεούται κάθε φορά να σημαίνει αλλά κυρίως να ακτινοβολεί. Αυτό λοιπόν είναι εκείνο που κατεξοχήν αναζητώ στη γραφή των άλλων. Όχι τη μετάδοση των λογικών διανοημάτων αλλά την άλλη γνώση, τη διαισθητική και μαγική, εκείνη που διά της έκστασης και σαγήνης παραπέμπει σε κάτι ανάλογο με τον έρωτα, αφού εντέλει πιστεύω ότι το ποίημα είναι εξ’ ολοκλήρου μια πράξη ερωτική.

Ευτυχία – Αλεξάνδρα Λουκίδου
Photo credit: Irene Rysaki_Ειρήνη Ρυσάκη

Το βιβλίο της Ευτυχίας – Αλεξάνδρας Λουκίδου Πέραν της γραφής – 23 Δοκίμια για την ποίηση κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος (σελ.: 328, τιμή: 14,00 €) και ήταν υποψήφιο στην κατηγορία του Δοκιμίου για τα Βραβεία Βιβλίου Public 2016.

Έργο εξωφύλλου: © Mircea Suciu, the monument, λάδι σε καμβά, 2010 (σύνθεση εξωφύλλου: Ξένια Τρύφων)

Ενδιαφέρουσες κριτικές για το βιβλίο της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου μπορείτε να δείτε στο περιοδικό Τα Ποιητικά, αλλά και στο diastixo.gr.

Η Ευτυχία – Αλεξάνδρα Λουκίδου γεννήθηκε στο Μόναχο, κατάγεται από την Κωνσταντινούπολη και ζει στη Θεσσαλονίκη, όπου σπούδασε στη Φιλοσοφική σχολή του Α.Π.Θ.
Παράλληλα με την ποίηση ασχολείται με το λογοτεχνικό δοκίμιο, με δημοσιεύσεις σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους.
Έχει εκδώσει έξι ποιητικές συλλογές:
Λυπημένες μαργαρίτες (εκδ. Εγνατία, 1986), Το τρίπτυχο του φέγγους (1993), Εν τη ρύμη του νόστου (εκδ. Αρμός, 1999), Ν’ ανθίζουμε ως το τίποτα (εκδ. Καστανιώτη, 2004), Όροφος μείον ένα (εκδ. Καστανιώτη, 2008, β΄έκδ. 2009), Το Επιδόρπιο (εκδ. Κέδρος, 2012, γ΄έκδ. 2013)
Έχει επίσης εκδώσει το δοκίμιο: Συρραπτική του Προσώπου – Επίσκεψη στην ποίηση του Ορέστη Αλεξάκη (εκδ. Νέος Αστρολάβος / Ευθύνη, 2012).
Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά, αλβανικά, βουλγαρικά, και περιέχονται σε ελληνικές και ξένες ανθολογίες.
Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και Γενική Γραμματέας της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης.