Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα[/blocktext]
Πώς γεννήθηκαν Οι Ψαράδες:
Το 2009 ήμουν μακριά από τη Νιγηρία, στην Κύπρο, και αισθανόμουν βαθιά νοσταλγία για την πατρίδα μου. Τότε, μια μέρα, δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από τον πατέρα μου και κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας ανέφερε τους δύο μεγαλύτερους αδερφούς μου, ανάμεσα στους οποίους υπήρχε ανταγωνισμός ενόσω μεγάλωναν, ένας ανταγωνισμός που ενίοτε κατέληγε σε βίαια επεισόδια. Ο πατέρας μου ανέφερε ότι πλέον, έχοντας μπει στην τρίτη δεκαετία της ζωής τους, ήταν πολύ δεμένοι μεταξύ τους. Μετά τη συζήτησή μας, άρχισα να συλλογίζομαι ποιο ήταν το χειρότερο που θα μπορούσε να είχε συμβεί τον καιρό εκείνο που πιάνονταν στα χέρια. Επίσης, την ίδια περίπου εποχή διάβαζα ένα βιβλίο του Γουίλ Ντουράν, με τίτλο The Great Civilizations (Οι μεγάλοι πολιτισμοί), όπου ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι ένας πολιτισμός δεν μπορεί να καταστραφεί από εξωτερικούς παράγοντες, παρά μόνο εκ των έσω. Στο μυαλό μου ήρθε η ιδέα να γράψω μια ιστορία σχετικά με μια δεμένη οικογένεια, και ακολούθησε η επιθυμία να διερευνήσω, επίσης, την ιδέα μια εξωτερικής δύναμης που με τον ερχομό της θα κατέστρεφε την ενωμένη αυτή οικογένεια.
Σε ένα άλλο επίπεδο, το μυθιστόρημα είναι ένα σχόλιο σχετικά με την ιδέα της Νιγηρίας ως ενιαίο έθνος. Η χώρα είναι ένα κατασκεύασμα των Βρετανών, ένας μη βιώσιμος μηχανισμός, ένα μοντάρισμα διαφορετικών εθνών. Το έθνος των Ίγκμπο, για παράδειγμα, αποτελείται από 40 εκατομμύρια ανθρώπους, και αυτή είναι μία μόνο από τις φυλετικές περιοχές. Αναπτυσσόμενα έθνη-κράτη, με ιδιαίτερη ταυτότητα το καθένα, συνενώθηκαν με αποτέλεσμα να διαλυθούν ολοκληρωτικά. Έτσι, ακριβώς όπως τα έθνη-κράτη υποχώρησαν ενώπιον της εξωτερικής αυτής δύναμης, τα αγόρια λύγισαν μπροστά στην έξωθεν εξουσία του τρελού, η προφητεία του οποίου μεταβάλλει τη δυναμική της οικογένειάς τους.
Η δομή του μυθιστορήματος γεννήθηκε από δύο φιλοσοφικές ιδέες: πρώτον, ότι τα παιδιά θυμούνται κυρίως τα πράγματα που συσχετίζουν με κάτι που τα συνεπήρε. Ένα παιδί που παρενοχλείται στο σχολείο, ίσως επιστρέψει στο σπίτι του και αφηγηθεί μια ιστορία για ένα αγόρι «δυνατό σαν λιοντάρι», που το χτύπησε. Αυτό με ώθησε να δημιουργήσω δύο αφηγητές που γίνονται ένα προκειμένου να αποτυπωθεί η φύση της θύμησης. Εξού και η ιστορία είναι γραμμική, αν και δεν ακολουθεί απαραιτήτως ευθεία χρονολογική σειρά. Η ιστορία τελειώνει και ξαναρχίζει −ακόμη και όταν τελειώνει− από την αρχή. Ήθελα να δημιουργήσω μια οπτική γωνία από την οποία ο ενήλικος Μπέντζαμιν αφηγείται τα γεγονότα της παιδικής του ιστορίας επιστρέφοντας στην αίθουσα του δικαστηρίου όπου πρωτοείπε την ιστορία, τη δική του και των αδερφών του. Συνεπώς, υπάρχουν δύο αφηγητές, που είναι ένα, και λένε την ίδια ιστορία ταυτόχρονα.
Η πλοκή του μυθιστορήματος περιστρέφεται γύρω από τις δοξασίες των Ίγκμπο σχετικά με το πεπρωμένο. Τι συμβαίνει στη ζωή ενός ανθρώπου; Ελέγχουμε τα όσα μας συμβαίνουν; Ο λαός μου είναι πολύ προληπτικός, και στη φαντασία των Ίγκμπο δεν υπάρχουν συμπτώσεις. Τα πάντα είναι προκαθορισμένα. Ζούμε, λοιπόν, μια ζωή συνυφασμένη με μύθους, και οι δυνάμεις εισβάλλουν στη ζωή μας κάθε ώρα και στιγμή. Ίσως ένας άνθρωπος προσπαθήσει να εξυψωθεί μέσω της σκληρής δουλειάς, ωστόσο η ίδια σκληρή δουλειά ενδέχεται να γίνει αυτό που θα τον σκοτώσει στο τέλος. Με τον τρόπο αυτό, η τραγωδία των Ίγκμπο φέρει ομοιότητες με την αρχαία ελληνική τραγωδία και με τις σαιξπηρικές τραγωδίες.
Ελπίζω, λοιπόν, οι Έλληνες αναγνώστες μου να αναγνωρίσουν στοιχεία της δικής τους επιβλητικής και φημισμένης λογοτεχνίας στις σελίδες των ΨΑΡΑΔΩΝ.
Chigozie Obioma
Νοέμβριος 2015
photo credit: Zach Mueller
Το μυθιστόρημα του Chigozie Obioma Οι ψαράδες κυκλοφορεί, σε μετάφραση της Ιωάννας Ηλιάδη, από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο (σελ.: 384, τιμή: 16,60 €).
ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ
• Στη βραχεία λίστα για το Βραβείο Man Booker 2015
• Στη βραχεία λίστα για τα Βραβεία FT/Oppenheimer
• Στη βραχεία λίστα για το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα του Center For Fiction
• Στη βραχεία λίστα για το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα του Φεστιβάλ του Εδιμβούργου
• Στη μεγάλη λίστα για το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα της Guardian
Συμπεριλήφθηκε, μεταξύ άλλων, στις λίστες Best of:
• New York Times (επιλογές των συντακτών)
• American Library Association: Τα πέντε καλύτερα ντεμπούτα της άνοιξης
• Financial Times: τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς
Το βιβλίο μεταφράζεται ήδη στα ολλανδικά, γαλλικά, γερμανικά (ήδη κυκλοφόρησε), ιταλικά, κορεάτικα, πορτογαλικά, ισπανικά, σουηδικά.
Ο Chigozie Obioma γεννήθηκε το 1986 στο Άκουρε της Νιγηρίας. Διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά όπως τα Virginia Quarterly Review και New Madrid. Το φθινόπωρο του 2012 έλαβε υποτροφία για την παραμονή του στον «καλλιτεχνικό ξενώνα» Ledig House, στη Νέα Υόρκη. Έχει ζήσει στη Νιγηρία, την Κύπρο και την Τουρκία και αυτή την περίοδο διαμένει στις ΗΠΑ όπου ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό του στη δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Οι ψαράδες είναι το πρώτο του μυθιστόρημα.
Το δοκίμιό του με τίτλο Audacity of Prose (Η τόλμη της πρόζας) έγινε viral και μεταφράστηκε ήδη στα ιταλικά.
Ο επίσημος ιστότοπός του συγγραφέα: www.chigozieobioma.com
Η σελίδα του συγγραφέα στο facebook: www.facebook.com/Chigozie-Obioma
Ο λογαριασμός του στο twitter: twitter.com/chigozieobioma
Η μεταφράστρια Ιωάννα Ηλιάδη, μίλησε για τον συγγραφέα και τους Ψαράδες στο Πρώτο Πρόγραμμα και στην εκπομπή Πολιτισμένα. Συνέντευξη στην Ιωάννα Ταραμπίκου.
ΤΙ ΕΓΡΑΨΕ Ο ΤΥΠΟΣ
«Ο Ομπιόμα μπορεί κάλλιστα να αποδειχτεί ο πιο πολλά υποσχόμενος νέος συγγραφέας από την Αφρική… Οι πολιτικοί υπαινιγμοί του μυθιστορήματός του Οι ψαράδες είναι σαφείς, αν και ποτέ δεν υπερτονίζονται… Η αποτύπωση στο έργο του τού μυστηρίου και του φόνου, των τρόμων που μπορούν να κατακλύσουν το ανθρώπινο μυαλό, των χρωμάτων της ζωής στην Αφρική — τα πολύχρωμα υφάσματα και τα κατάφορτα δέντρα, καθώς και η ικανότητά του να δημιουργεί δραματική ένταση σε τούτη την εξόχως ανθρώπινη αφρικανική ιστορία καθιστούν τον Obioma πραγματικό διάδοχο του Τσινούα Ατσέμπε».
New York Times Book Review
«Ένα πολλά υποσχόμενο ντεμπούτο που μετατρέπει μια απλή, σχεδόν μυθολογική ιδέα σε μια σπαρακτική ελεγεία για τη χαμένη ελπίδα της Νιγηρίας».
Guardian
«Εν μέρει ιστορία ενηλικίωσης, εν μέρει αρχαία ελληνική τραγωδία, Οι ψαράδες είναι το πιο ενδιαφέρον ντεμπούτο αυτής της χρονιάς… Σε αυτό το πρώτο του μυθιστόρημα, που διαθέτει απατηλή απλότητα, λυρική γλώσσα και παιγνιώδη χρήση της μυθολογίας και του χιούμορ, [ο Ομπιόμα] χρησιμοποιεί το αποκαλυπτικό όραμα του τρελού για να ζωντανέψει το παράλογο πολιτικό σώμα της Νιγηρίας… Ένα εντυπωσιακό και ευφάνταστο έργο».
Economist
«Μια εντυπωσιακή παρουσίαση του τοπικού φολκλόρ… κομψή γραφή που απογειώνεται χάρη σε εξαιρετικά δουλεμένες διατυπώσεις. Το μυθιστόρημα μπορεί να διαβαστεί ως μια αλληγορία της πολιτικής αναταραχής σε μια Νιγηρία υπό στρατιωτική κυριαρχία. Ωστόσο, το διατρέχουν διαχρονικά θέματα όπως η αδελφική αγάπη, η αδελφοκτονία, η εκδίκηση και η μοίρα. Τα διδάγματά του μπορούν να αμφισβητηθούν, μα η δύναμή του όχι».
Wall Street Journal
«Το απογυμνωμένο συναίσθημα της ιστορίας κάποιες φορές δυσκολεύει την ανάγνωση… μα είναι επίσης αποτυπωμένο με ακρίβεια και σπάνια μαεστρία. Τo λάτρεψα… Θα ’πρεπε ίσως να συγκρίνω τον Ομπιόμα με την Μπουλαγουάγιο; την Αντίτσι ή τον Ατσέμπε; Θα μπορούσα να το κάνω, αλλά Οι ψαράδες δεν είναι τίποτα απ’ όλα αυτά. Είναι ένα άρτιο μυθιστόρημα καθαυτό».
The Millions
«Με τη φιλόδοξη προσπάθειά του να προσφέρει μια πολύπλευρη, πληθωρική περιγραφή της Νιγηρίας στα χρόνια πριν και μετά την αλλαγή της χιλιετίας, το μυθιστόρημα Οι ψαράδες εδραιώνει τον Ομπιόμα ως έναν συγγραφέα που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη».
TLS
«Ένα εκπληκτικό, δεξιοτεχνικά μεστό ντεμπούτο».
Financial Times
«Το μόνο απογοητευτικό σε σχέση με τους Ψαράδες είναι ότι δεν υπάρχουν άλλα βιβλία του συγγραφέα τα οποία θα μπορούσε να καταβροχθίσει ο αναγνώστης αφότου φτάσει στην τελευταία σελίδα. […] είναι πιθανό, λοιπόν, να μπει στον πειρασμό να ξαναδιαβάσει το βιβλίο, ή ν’ αρχίσει να μετράει τις ημέρες ως το επόμενο… Ένας καινούργιος τρόπος να συλλογιστούμε και πάλι την ιστορία του Κάιν και του Άβελ… Με φόντο το μυθικό αυτό σκηνικό ξεπροβάλλει η ιστορία της σύγχρονης Νιγηρίας, και, ίσως μια αίσθηση των ματαιωμένων ονείρων της».
Chicago Tribune
«Η πρόζα του Ομπιόμα είναι σκοτεινή μα και όμορφη. Η γλώσσα του πλούσια και υπνωτιστική, σχεδόν δεν υπάρχει σελίδα δίχως απρόσμενες και έξοχα δοσμένες περιγραφές… ένα θαυμάσιο ντεμπούτο που καταπιάνεται με κάποια εξαιρετικά δύσκολα θέματα. Η γραφή του Τσιγκόζι Ομπιόμα είναι περίτεχνη και ευφάνταστη∙ είναι αναμφίβολα ερωτευμένος με την αγγλική γλώσσα, και αυτό φαίνεται. Ένα σκοτεινό και όμορφο βιβλίο από την πένα ενός συγγραφέα που έχει πολλά να δώσει».
NPR.org
«[Ένα] εκπληκτικό, ευοίωνο ντεμπούτο… απόηχοι δεξιοτεχνών του παρελθόντος και μυριάδες λογοτεχνικές επιρροές… ένιωθα ενίοτε ότι διάβαζα το Χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου του Μάρκες… η ιστορία ξεπηδάει από τις σελίδες».
BBC Radio 4 Open Book
«Ολοκληρώνοντας το μυθιστόρημα Οι ψαράδες καταλήγεις πως πρόκειται τόσο για έναν προσωπικό καμβά όσο και για ένα υπόγειο ρεύμα κάτι μεγαλύτερου, πιο αρχέγονου. Πρόκειται για ένα βιβλίο που κεντρίζει το ενδιαφέρον για τον επόμενο σταθμό του συγγραφέα».
We Love This Book (The Bookseller)
«Συνυφαίνοντας δεξιοτεχνικά το καθημερινό με το αρχετυπικό, το παράξενο, ευφάνταστο ντεμπούτο του Ομπιόμα διερευνά τη φύση της πίστης και τη δύναμη των οικογενειακών δεσμών… Ο Ομπιόμα αντιπαραθέτει αριστοτεχνικά διεισδυτικές παρατηρήσεις, πλούσιες εικόνες του φυσικού κόσμου και μοτίβα από τη βιβλική και τη φυλετική παράδοση∙ το μυθιστόρημά του επιτυγχάνει εξίσου ως πειστική σύγχρονη αφήγηση όσο και ως μεγαλόπρεπη ανάκληση προαιώνιων δοξασιών».
Publishers Weekly
«[Ένα] έντονο, δυναμικό ντεμπούτο… Ο ταλαντούχος κύριος Ομπιόμα επιδεικνύει μια πολύπλευρη κατανόηση της κουλτούρας και του χαρακτήρα. Μια δυνατή, αξέχαστη ιστορία πόνου, ίασης και αδελφικής αφοσίωσης».
Kirkus
«Χάρη στην παραστατικότητα των γλαφυρά δοσμένων λεπτομερειών της, η ιστορία της οικογενειακής τραγωδίας που ξετυλίγεται από τον Ομπιόμα αποκτά δύναμη καθώς ο κύκλος της βίας διευρύνεται όλο και πιο γοργά. Δεν υπάρχει λάτρης της μυθοπλασίας που δεν θα το απολαύσει».
Library Journal
«Το πρώτο αυτό μυθιστόρημα του Τσιγκόζι Ομπιόμα αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη από το πρώτο κιόλας κεφάλαιο. Τόσο μια αλληγορία για το σύγχρονο αφρικανικό έθνος όσο και μια ιστορία σαν του Κάιν και του Άβελ, για δύο αδέρφια που έμελλε ίσως να καταστρέψουν το ένα το άλλο, Οι ψαράδες είναι καθηλωτικοί. Αρχίστε να το διαβάζετε τώρα∙ θα κολλήσετε».
Travel & Leisure
«Η συγκλονιστική και σπαρακτικά δυνατή ιστορία των Ψαράδων δεν απομακρύνεται ποτέ από το Άκουρε, ωστόσο διαθέτει μια τεράστια οικουμενική γοητεία. Μέσα από το πρίσμα του πεπρωμένου μιας οικογένειας, ουσιαστικά αναδύεται ένα μυθιστόρημα για την Αφρική, με όλες της τις αντιφάσεις −οικονομικές, πολιτικές και θρησκευτικές− αλλά και την επική ομορφιά της κουλτούρας της. Με το τολμηρό αυτό ντεμπούτο, ο Τσιγκόζι Ομπιόμα ξεπροβάλλει ως μια από τις πλέον πρωτότυπες νέες φωνές της σύγχρονης αφρικανικής λογοτεχνίας, και συναγωνίζεται τις δεξιοτεχνικές αφηγήσεις της προηγούμενής του γενιάς αποφασιστικά και ατρόμητα».
Bookriot, Fresh Ink
«Αν και τυπικά εκτυλίσσεται σε μια μικρή πόλη της Νιγηρίας, το Άκουρε, κατά τη δεκαετία του 1990, Οι ψαράδες, το σκοτεινό, μυθικό ντεμπούτο του Τσιγκόζι Ομπιόμα δίνει την αίσθηση ότι θα μπορούσε ίσως να προηγείται του ίδιου του μοντερνισμού».
USA Today
(Σημείωση: Η στήλη ευχαριστεί την Ιωάννα Ηλιάδη για τη βοήθειά της στη μετάφραση του κειμένου που μας έστειλε ο Chigozie Obioma.)
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος