AnimaSyros Festival+Agora, δέκα χρόνια παγκόσμιας ακτινοβολίας

Γράφει η Μαρινέτα ΜΑΚ Κρητικού*

Και ξαφνικά, παρόλο που το είχαμε πει και επαναλάβει τόσες φορές την προηγούμενη χρονιά, το Φεστιβάλ AnimaSyros+Agora γιόρτασε φέτος τα 10 του χρόνια.

Το ξάφνιασμα δεν αναφέρεται στην οργάνωση ενός επετειακού φεστιβάλ.

Ενός φεστιβάλ του οποίου τα γενέθλια εορτάστηκαν στη Σύρο όπως του έπρεπε, με πανηγυρική έναρξη στις 28 Σεπτέμβρη. Που είχε καταπληκτικές ταινίες, βραβεία, εικαστικές δράσεις, τη Λυρική Σκηνή, αναδρομικές εκθέσεις, ενθαρρυντικά μηνύματα για μια Ενωμένη Ευρώπη από την Κλημεντίνη Διακομανώλη, Προϊσταμένη Τύπου της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα και βιντεοσκοπημένο χαιρετισμό του Εκπρόσωπου Τύπου της Κομισιόν, Μαργαρίτη Σχοινά.

Ούτε και στον ΑnimaSpyros, τη μασκώτ του Φεστιβάλ με την κυκλαδοσινεφίλ ύπαρξή του παντού. Σε επετειακά έντυπα, σε σειρά συλλεκτικών γραμματοσήμων και φιλοτελικών συσκευασιών σε συνεργασία με τα ΕΛΤΑ, σε επετειακές συσκευασίες τοπικών κρασιών. Που μας παρέσυρε σε καθημερινά πάρτυ, όπου οι ανταλλαγές ιδεών, συμβουλών, και επαγγελματικών καρτών άνοιγαν νέους δημιουργικούς δρόμους σε όλους.

Ούτε και στην πραγματικά εντυπωσιακή συναυλία στην πλατεία Μιαούλη μπροστά από το υπέροχο Δημαρχείο, το βράδυ της Κυριακής 1^ης Οκτώβρη, μετά την τελετή λήξης.

Το αιφνίδιο, τουλάχιστον για μένα που τόσα χρόνια συμμετέχω ενεργά στο Φεστιβάλ, αναφέρεται σ’ αυτό το ύπουλο παιχνίδι που παίζει ο χρόνος στον εγκέφαλό μας. Όταν απαγκιστρωνόμαστε από την πραγματικότητα και το μυαλό μας ζει στην πιθανότητα μελλοντικών ονειρικών καταστάσεων με αποτέλεσμα να έχουμε την αίσθηση της συστολής του πραγματικού χρόνου.

Αυτό ακριβώς συνέβη για μένα με το AnimaSyros. Ο χρόνος πέρασε αιφνιδιαστικά γρήγορα, παρόλο που όταν ανακαλώ στη μνήμη μου όλα αυτά που έζησα, τους ανθρώπους που συνάντησα (ως συντονίστρια και παρουσιάστρια του επαγγελματικού Forum που το 2015 μετεξελίχθηκε σε Agora), τις ταινίες που απόλαυσα, και τις γνώσεις που απέκτησα σε διάστημα 50 μόλις ημερών (αυτή είναι η πραγματική διάρκεια του φεστιβάλ στα 10 χρόνια) τότε συνειδητοποιώ πόσο ξεχωριστό είναι το AnimaSyros, πόσο αποτελεσματικά έχει λειτουργήσει σε όλους εμάς, που είτε είχαμε την τύχη να συνεργαζόμαστε είτε να συμμετέχουμε ως θεατές, είτε να είμαστε οι φιλόξενοι κάτοικοι της Σύρου.

Ένα σύντομο (!!) άρθρο είναι πολύ λίγο για να θυμίσω πόσο σημαντικοί είναι όλοι αυτοί οι δημιουργοί, οι παραγωγοί, οι αντιπρόσωποι θεσμικών φορέων, σχολών και στούντιο που χάρη στο AnimaSyros επισκέφθηκαν το νησί από όλα τα μέρη του κόσμου, μετατρέποντας τις Κυκλάδες σε ένα δίκτυο δημιουργίας επαγγελματιών του animation. Ανάμεσά τους, πληθώρα σπουδαίων Ελλήνων δημιουργών.

Όμως στο κείμενο αυτό θα αναφερθώ μόνο στους ξένους που τίμησαν και ανέδειξαν με την παρουσία τους το θεσμό, γιατί έχω ειλικρινά εντυπωσιαστεί από την ακτινοβολία και την απήχηση του Φεστιβάλ όλα αυτά τα χρόνια, στη διεθνή κοινότητα της παραγωγής ταινιών κινουμένων σχεδίων.

Αναρωτιέμαι μάλιστα μήπως είναι αυτό, το AnimaSyros Festival που μετά από την παρουσία τόσων δημιουργών από το Χόλιγουντ και αντιπροσώπων των μεγάλων αμερικάνικων studios όλα αυτά τα χρόνια, ενέπνευσε και τράβηξε την προσοχή του  σεναριογράφου και σκηνοθέτη Steven Bernstein.

Του Αμερικανού παραγωγού και ιθύνoντος νου της πρωτοβουλίας να φτιάξει στη Σύρο μία Σχολή κινηματογράφου και ένα μεγάλο κινηματογραφικό στούντιο χολιγουντιανών προδιαγραφών.

Εξάλλου η πρώτη επίσημη ανακοίνωση ότι ψηφίσθηκε από τη Βουλή το νομοσχέδιο για τη σύσταση καθεστώτος Ενίσχυσης Ιδιωτικών Επενδύσεων στην παραγωγή οπτικοακουστικών έργων στην Ελλάδα έγινε στη Σύρο από τον Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων, Γιώργο Λεονταρίτη, στην επίσημη έναρξη του φετινού Φεστιβάλ.

Ακόμα και η πρώτη παρουσίαση του παραπάνω πρότζεκτ από τους αμερικανούς δημιουργούς, έγινε επίσης στο πλαίσιο του 10^ου AnimaSyros Festival την Κυριακή 1 Οκτωβρίου, παρουσία του Γ. Λεονταρίτη, του σκηνοθέτη Steven Berstein, του καλλιτεχνικού διευθυντή κινηματογραφικών παραγωγών (όπως της ταινίας των 11 Οσκαρ Τιτανικός) Charles Dwight Lee, και του Martin Meunier, facial animation designer στην ταινία Coraline (εκ των πρωτοπόρων στην τεχνική του animation) τέσσερις ημέρες πριν από την επίσημη συνέντευξη τύπου που έγινε στην Αθήνα.

Ήταν στο AnimaSyros 3.0 το 2010, που προβλήθηκε σε πρώτη προβολή η ταινία Coraline ,του μόλις 5 ετών Αμερικάνικου stop-motion animation studio LAIKA, το οποίο ξεκίνησε την Οσκαρική καριέρα του με την παραπάνω ταινία, για να συνεχίσει με υποψηφιότητες για όλες τις επόμενες: ParaNorman, The Boxtrolls και Kubo and the Two Strings, οι οποίες επίσης προβλήθηκαν σε πρώτη προβολή στο AnimaSyros Festival.

Εκπρόσωποι του στούντιο όπως η Alice Munson, Brand Manager LAIKA/House και η Gesine Kratzner LAIKA/House Director όπως και ο Mark Shapiro, επίτιμος καλεσμένος του AnimaSyros 7.0 και επικεφαλής της στρατηγικής προώθησης και των ενεργειών μάρκετινγκ τόσο της εταιρικής ταυτότητας όσο και των ταινιών μεγάλου μήκους του στούντιο, αποτελούν μερικά από τα ονόματα επωνύμων του εξωτερικού, στην τεράστια λίστα των επαγγελματιών της παραγωγής κινουμένων σχεδίων που έχουν συμμετάσχει με διαλέξεις, εργαστήρια και master classes όλα αυτά τα χρόνια στο φεστιβάλ.

Και η διεθνής λίστα συνεχίζεται με τον animator, σεναριογράφο και σκηνοθέτη Jim Capobianco, που έχει συνδέσει το όνομά του με αγαπημένες ταινίες, όπως το Lion King, το UP, το Wall–E και φυσικά τον λατρεμένο Ratatouille , ο μάγος της Pixar, που την ίδια χρονιά, το 2011, στο AnimaSyros 4.0 μας μύησε στα μυστικά του Οσκαρικού μικρού ποντικού στην ομιλία του.

Aντίστοιχα, o Cassidy Curtis από την Dreamworks μίλησε για την ιστορία του animation και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι animators, τονίζοντας ότι μόνο η συνεργασία μπορεί να είναι αποδοτική για να δημιουργηθεί μία ταινία όπως το How to train your dragon που επίσης προβλήθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ.

Ένα χρόνο αργότερα, το 2013, το AnimaSyros 5.0 έκανε ειδικό αφιέρωμα στον Τεντέν όπου εκτός από την προβολή της κινηματογραφικής ταινίας του Steven Spielberg The adventures of Tintin: The secret of the unicorn μας πρόσφερε τη χαρά να συναντήσουμε από κοντά τον συνεργάτη και προσωπικό γραμματέα του δημιουργού του ήρωα κόμικς Τεντέν, τον Alain Baran, ο οποίος μίλησε για τη ζωή και το έργο του φοβερού Hergé .

Και πάλι από την άλλη άκρη του Ατλαντικού, την ίδια χρονιά συναντούμε τον Patrick Smith, σκηνοθέτη, animator, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Tisch School of Arts Asia ο οποίος στην παρουσίασή του εξηγεί τι δηλώνει από πίσω η ταινία του κινουμένων σχεδίων Masks και πώς ένας animator μπορεί να καθοδηγείται από τον ήχο αφήνοντας τη μουσική να πει την ιστορία. Η ταινία προβάλλεται ως μια μουσική ερμηνεία, μία σύγχρονη εκδοχή του Fantasia της Disney.

Στο AnimaSyros 7.0-2014 είχαμε την τιμή να γνωρίσουμε τον Jacques–Rémy Girerd συγγραφέα, σκηνοθέτη και παραγωγό υποψήφιο για Όσκαρ καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων το 2010 Une vie de chat των Alain Gagnol και Jean-Loup Felicioli. Σεναριογράφος, συγγραφέας και συνθέτης τραγουδιών, ιδρυτής της Σχολής animation La Poudrière, του Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων Festival d’ un jour και της στέγης Καλλιτεχνών του στούντιο Folimage, μια τρομερή προσωπικότητα με δεκάδες μυθιστορήματα και άλμπουμ του να έχουν εκδοθεί από εκδοτικούς οίκους στη Γαλλία.

Από την Εσθονία, μια χώρα με καταπληκτική παραγωγή κινουμένων σχεδίων, μας τίμησε την ίδια χρονιά με την παρουσία του ο Ülo Pikkov, σκηνοθέτης βραβευμένων ταινιών εμψύχωσης (ADA + OTTO, Body memory, The End, Dialogos), ιδρυτής το 2006 και αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Animation στην Εσθονική Ακαδημία των Τεχνών.

Η Nina Paley μια αεικίνητη γεμάτη ενέργεια και φαντασία animator, επίσης από την Αμερική, η δημιουργός της ταινίας μιούζικαλ κινουμένων σχεδίων Sita Sings the Blues που προβλήθηκε σε πάνω από 150 φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο και κέρδισε περισσότερα από 35 διεθνή βραβεία, μεταξύ των οποίων και το Μέγα Βραβείο (Grand Crystal) στο Annecy ήταν άλλη μια καλλιτεχνική προσωπικότητα που μας ενθουσίασε στο φεστιβάλ.

Στο AnimaSyros 8.0- 2015, γνωρίζουμε και απολαμβάνουμε το master class της Aliki Theophilopoulos, σκηνοθέτη και executive producer της σειράς Disney «Descendants Wicked World», συγγραφέα, υποψήφιας για τα βραβεία ΕΜΜΥ, DreamWorks supervising producer, storyboard καλλιτέχνη και ενεργού μέλους των γυναικών για το Animation, η οποία γίνεται φίλη και οπαδός του Φεστιβάλ, επισκέπτοντάς το και τις δύο επόμενες φορές.

Ταυτόχρονα μαγευόμαστε από τον Ari Folman σκηνοθέτη του αριστουργηματικού animation Waltz with Bashir, υποψήφιου για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 2009, ο οποίος με υλικό τις τραυματικές εμπειρίες από τη συμμετοχή του στον πόλεμο εναντίον του Λιβάνου, ως στρατιώτης πεζικού στις ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ, καταθέτει ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο για τη χαμένη μνήμη.

Στο AnimaSyros 9.0- 2016 η Vivian Vanfleteren Βελγίδα παραγωγός της υπέροχης ταινίας The secret of Kells, που απέσπασε το μεγάλο βραβείο στο Φεστιβάλ του Annecy, καθώς και της τόσο ευχάριστης και με ιδιαίτερο χιούμορ ταινίας The Triplets of Belleville – και οι δύο ταινίες υποψήφιες για Όσκαρ καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων – συμβουλεύει

παραγωγούς και σκηνοθέτες για το πώς να παρουσιάζουν το πρότζεκτ τους για χρηματοδότηση μέσα στο πλαίσιο του Pitching forum και της Αγοράς, ένα καινούργιο τμήμα που εγκαινίασε το AnimaSyros με μεγάλη επιτυχία το 2015.

Και φτάνουμε στο AnimaSyros 10.0 – 2017. Όπου ο Tomm Moore Ιρλανδός σκηνοθέτης, animator και ιδρυτής του πολυβραβευμένου studio animation Cartoon Saloon, δύο φορές υποψήφιος για βραβείο Όσκαρ, με τις ταινίες του The Secret of Kells (2009) και Song of the Sea (2014) αλλά και των υπέροχων παιδικών σειρών Puffin Rock που πολύ σύντομα θα προβάλλονται μεταγλωττισμένα από την ΕΡΤ, μας παρουσιάζει την προσωπική του πορεία παράλληλα με την πορεία του φημισμένου του studio.

Ενώ ο Stephane Roelants, παραγωγός, ιδρυτής της εταιρείας Melusine Productions και του Studio 352 στο Λουξεμβούργο, συμπαραγωγός της ταινίας Song of the Sea και συμπαραγωγός μαζί με την Angelina Jolie της ταινίας The Breadwinner – που πρόκειται να βγει στις αίθουσες τον επόμενο Νοέμβριο – υπογραμμίζει τον ιδιαίτερο ρόλο του παραγωγού ταινιών κινουμένων σχεδίων στην εκπαίδευση και επιμόρφωση των παιδιών.

Μέλος της φετινής κριτικής επιτροπής, η υπέροχη Nancy Denney-Phelps, δημοσιογράφος και μέλος της Διεθνούς Ένωσης Κινουμένων Σχεδίων ASIFA, περίφημη για το blog της AWN (Animation World Network) μια τόσο ευχάριστη και γεμάτη περιέργεια και ενθουσιασμό κυρία, η οποία ετούτη την ώρα πετά από Φεστιβάλ σε Φεστιβάλ καλύπτοντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο όλα όσα συμβαίνουν στον χώρο των cartoons στην Ευρώπη.

Και αυτοί ήταν λίγοι μόνο από τους εκατοντάδες σπουδαίους ξένους δημιουργούς animation που έχουν περάσει από το φεστιβάλ την τελευταία δεκαετία.

Θα ήθελα να τελειώσω με τον υπέροχο, μοναδικό και τόσο ταλαντούχο Dan Richards, ιδρυτή και animator του στούντιο Animate & Create που έχει πια πολιτογραφηθεί Συριανός, δεδομένου ότι επισκέπτεται το Φεστιβάλ από το 2010. Ο Dan διευθύνει από τότε κάθε χρόνο ένα εργαστήριο κινουμένων σχεδίων διδάσκοντας την τεχνική stop motion στους μαθητές, δημιουργώντας αριστουργηματικές ταινίες, με θέμα πάντα το νησί της Σύρου και τους κατοίκους της, οι οποίες παρουσιάζονται πάντα το βράδυ της τελετής λήξης μαζί με τις ταινίες των άλλων εργαστηρίων. Από αυτό το εργαστήριο στη Σύρο, ξεκίνησαν νεαρά παιδιά που τώρα συνεργάζονται με τον Dan στην Βρετανία.

Τελικά το AnimaSyros+Agora είναι παραπάνω από ενα Φεστιβάλ ταινιών κινουμένων σχεδίων.

Είναι πολιτισμός, τέχνη,γνώση, συνάντηση, φιλία, εθελοντισμός, δημιουργικές Κυκλάδες, Ενωμένη Ευρώπη, Ενωμένο Χόλιγουντ, Ενωμένος πλανήτης…

…είναι πραγματικά η Άλλη Ελλάδα.

*Η Μαρινέτα ΜΑΚ Κρητικού είναι σκηνοθέτης πολυμέσων, συνεργάτης του AnimaSyros Festival + Agora, συντονίστρια του Agora Pitching Forum και συνεργάτιδα των Νέων Μέσων της ΕΡΤ.