Νέα ποιητική συλλογή της Μαρίας Σταμάτη

Η ποιητική συλλογή της εικαστικού-ποιήτριας Μαρίας Σταμάτη, που τιτλοφορείται “Με Πολυπρόσωπη Σκίαση” και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ηριδανός, προσφέρει στον αναγνώστη υλικό που εγείρει προβληματισμό απαραίτητο για την εσωτερική ισορροπία του και κατ’ επέκταση για την ισορροπία του με τον γύρω κόσμο.

Η Μαρία Σταμάτη, μέσα από την ποίησή της, και χωρίς να φοβάται τις λέξεις και το εννοιολογικό φορτίο που αυτές κουβαλούν, μας δωρίζει μια δυναμική συλλογή που κοιτάζει κατάματα την πραγματικότητα, αποκηρύσσει τις δικαιολογίες και εκθέτει τους λόγους για τους οποίους αξίζει να “συντάξουμε τη γλώσσα της προσπάθειας” -της προσπάθειας να ζωγραφίσουμε “ατύφλωτα” τους τοίχους μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, όπως εμείς θέλουμε και επιδιώκουμε (από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).

“Κλειδί στην ανάγνωση της συλλογής είναι η έλλειψη παθητικότητας ακόμη κι από τα πιο αιχμηρά ποιήματα, αυτά που σε πρώτη ανάγνωση μπορεί να χαρακτηριστούν απαισιόδοξα”, σημειώνει η φιλόλογος Νικολέττα Κοκοσιούλη. “Όσο κι αν στο ποίημα ομολογείται κάποιας μορφής τέλμα, το ομιλούν πρόσωπο ποτέ δεν αφήνεται αίολο στο έλεος των καταστάσεων. Τα ποιήματα, με χαρακτήρα συχνά δοκιμιακό, καταφέρνουν ψύχραιμα να φτάσουν στη διαπίστωση πτυχών της πραγματικότητας που είναι δύσκολο να ανιχνευθούν και ακόμη πιο δύσκολο, ίσως κι οδυνηρό, να ομολογηθούν. Η απουσία λυρισμού σηματοδοτεί πως όσα απειλούν την ευτυχία του ανθρώπου, αν και πονούν, αντιμετωπίζονται νηφάλια και, συχνά, με διακριτική αλλά καυστική ειρωνεία ενώ το στακάτο ύφος δεν αφήνει περιθώρια για συναισθηματισμούς. Κάθε διαπίστωση σε καμία περίπτωση δε σημαίνει στην ποίηση της Μαρίας Σταμάτη παραίτηση ή ηττοπάθεια. Αντιθέτως, αν και σκληρή, η ανοιχτή και χωρίς προσχήματα διατύπωση φαίνεται να είναι η πιο σημαντική και θαρραλέα απαίτηση. Απαιτεί καθαρότητα και ευκρίνεια όρασης, απαιτεί ο άνθρωπος να βλέπει «ατύφλωτα» την πραγματικότητα, χωρίς δικαιολογίες και υπεκφυγές διότι, ειδάλλως, «ό,τι παραμερίζεται» γίνεται «γράφημα στο ταβάνι» του. Η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας, ωστόσο, δε γίνεται στείρα αποδοχή στα ποιήματα της Μαρίας Σταμάτη. Η επίγνωση των καταστάσεων γίνεται μια πρώτη μορφή λύτρωσης από τα δεσμά της άγνοιας…”,  υπογραμμίζει η Νικολέττα Κοκοσιούλη.

Από την πλευρά της, η Ιστορικός Τέχνης, Λουΐζα Καραπιδάκη, αναφέρει: “Συλλογισμοί, σκέψεις, δηλώσεις μεταφέρονται μέσα από τα γραφήματα και τον ποιητικό λόγο της Μαρίας Σταμάτη σ’ ένα πόνημα εξομολογητικό και αποκαλυπτικό. Νοηματικές τοποθετήσεις με καθαρότητα λόγου ρέουν μέσα από τη σαγηνευτική γραφή της «…και οι λέξεις φλέβες είναι, μέσα τους αίμα κυλάει», έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος αλλά και η εικαστική γλώσσα συμπληρώνει τη μεταφορά των νοημάτων και ανοίγει διαλόγους με τη δύναμη της εικόνας.
Ο οπτικός κόσμος που δημιουργεί η Μαρία Σταμάτη με τον έκδηλο αυθορμητισμό στα σκίτσα της φανερώνει μια βαθιά εσωτερικότητα. Παρά τη μινιμαλιστική όψη των έργων και τη φειδωλή χρήση των χρωμάτων είναι εμφανής η αφηγηματική της ευφράδεια…”.

Ο εικαστικός και καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Πάνος Χαραλάμπους, γράφει: “Τι προκαταβάλλουν οι Τρίτες στις Δευτέρες;”, διερωτάται η Μαρία Σταμάτη. Εκ πρώτης όψεως, φαινομενικά, το(τε) χωρίς τόνο -ή το “τριτοδεύτερο” ως διόδιο. Ίσως μια άγνωστη όγδοη μέρα!
-Τι προκαταβάλλει η ποίηση (ως λογοτεχνικό είδος) στη ζωγραφική;
-Τα προσχήματα χωρίς τόνους, τα χρώματα, τις εικασίες. Όμως η ποίηση ως μία υπερβαίνουσα έννοια-κατάσταση αναδύεται απ’ όλες τις περιοχές των τεχνών, εν προκειμένω απ’ όλες τις σελίδες, όλες τις κουίντες του βίου, όλες τις εμπειρίες που είναι “καταδικασμένες” να “χωρέσουν” σ’ ένα έσχατο ενδιαίτημα, ένα βιβλίο. Όχι για τη βιβλιοθήκη, αλλά για την ύπαιθρο, να αφεθεί ανοιχτό στην ύπαιθρο, ο αέρας να φυλλομετρά τις σελίδες, η βροχή να διαλύει τα χρώματα, τα πουλιά να τσιμπούν τα γράμματα! Ο καιρός θα το λιώσει!”.