Στο Ρίο πληρώνουν το ρεύμα με τα σκουπίδια (vid)

Στις υποβαθμισμένες περιοχές του Ρίο ντε Τζανέιρο, οι κάτοικοι έχουν την δυνατότητα να πληρώνουν τον λογαριασμό του ηλεκτρικού με…τα σκουπίδια τους με τη βοήθεια κοινωνικού προγράμματος βιωσιμότητας.

Το πρόγραμμα το εφαρμόζει η ιδιωτική εταιρεία διανομής ηλεκτρικής ενέργειας Light από το 2011. Το Light Recicla, ξεκίνησε ως ένα πιλοτικό πρόγραμμα μέσω του οποίου οι χρήστες έχουν την δυνατότητα έκπτωσης της ενεργειακής δαπάνης τους μέσω της συλλογής των ανακυκλώσιμων οικιακών αποβλήτων τους. Η εταιρία εφάρμοσε αρχικά το πρόγραμμα στην Σάντα Μάρτα, την τότε κακόφημη κι επικίνδυνη φαβέλα του Ρίο, η οποία είχε μόνο παράνομη ηλεκτροδότηση.

Σύμφωνα με την Φερνάντα Μέιρινκ, εμπνεύστρια του προγράμματος, «στη Σάντα Μάρτα υπήρχαν 1.597 σπίτια, αλλά μόνο 73 είχαν λογαριασμούς, και από αυτά, μόνο 24 πλήρωναν τους λογαριασμούς τους. Έπρεπε να τους εκπαιδεύσουμε κι έτσι κάναμε μια συμφωνία μαζί τους. Τους είπαμε ότι θα αναστείλουμε το χρέος τους υπό τον όρον ότι πλέον θα πληρώνουν τους λογαριασμούς τους».

Οι κάτοικοι πηγαίνουν τα ανακυκλώσιμα απορρίματα στα σημεία συλλογής, τα ζυγίζουν και με τη βοήθεια ενός συγκεκριμένου λογισμικού προγράμματος, υπολογίζουν την αξία και την έκπτωση που θα έχουν στον λογαριασμό τους. Μια άλλη εταιρεία, η Doe Seu Lixo, αγοράζει τα υλικά, τα σπάνε σε μικρά κομμάτια και πιστώνουν την εταιρία Light.

«Το χαρτί θα ξαναγίνει χαρτί, το λάδι θα μετατραπεί σε σαπούνι ή σε απορρυπαντικό. Χωρίς αυτό το πρόγραμμα, αυτά τα απόβλητα θα κατέληγαν ή σε χωματερές ή στον ωκεανό» αναφέρει η Μαριάνα Ρόζα, υπάλληλος του προγράμματος Recicla. Επίσης, οι καταναλωτές που έχουν μια οικονομική άνεση, μπορούν να δωρίσουν-εν είδη φιλανθρωπίας- τα ανακυκλώσιμα οικιακά τους απόβλητα.

Το πρόγραμμα είχε μεγάλη ανταπόκριση και τα ωφέλη του πολλαπλά. Συγκεκριμένα, δημιουργήθηκαν νέες θέσεις εργασίας, ενισχύθηκε η ανακύκλωση σε μια χώρα όπου μόνο το 3% των οικιακών αποβλήτων αξιοποιείται, βοήθησε τα χαμηλόμισθα νοικοκυριά και μείωσε τον αριθμό των κακοπληρωτών. Τα πρώτα 2,5 χρόνια, 9800 κάτοικοι συμμετείχαν στο πρόγραμμα αυτό ενώ συλλέχθηκαν 3000 τόνοι απορριμάτων. Τέλος, στις φαβέλες όπου εφαρμόζεται το light recicla, οι διακοπές ηλεκτροδότησης λόγω αδυναμίας πληρωμής του λογαριασμού, μειώθηκαν κατά 30% τα τελευταία τρία χρόνια.

Άνθιση της οικονομίας, αλλαγή νοοτροπίας; Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις έχουν αποφέρει σημαντική κοινωνική και οικονομική πρόοδο στην Βραζιλία. Η οικονομική άνθιση της χώρας και η ενίσχυση της δυνατότητας κατανάλωσης, συνέβαλαν στην ανάπτυξη μιας νέας μεσαίας τάξης και ως εκ τούτου στην αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας.

Σύμφωνα με τους ερευνητές Luis de Carvalho, Jan van der Borg και Erwin van Tuijl του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Συγκριτικής Αστικής Έρευνας (Euricur), «οι μη τεχνικές απώλειες που αντιπροσωπεύουν περίπου το 7% του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας που διανέμεται στη Βραζιλία, σχετίζονται με παράνομη ηλεκτροδότηση. Οι προηγούμενες μελέτες συνέδεαν την κλοπή αυτή με την βία και την εγκληματικότητα στις φαβέλες, την δυσκολία πρόσβασης, καθώς και τους κοινωνικο-πολιτιστικούς παράγοντες όπως είναι το πολύ χαμηλό εισόδημα των νοικοκυριών, η δυσπιστία ως προς τις δημόσιες υπηρεσίες, η έλλειψη γνώσεων και οι παγιωμένες πολιτιστικές συμπεριφορές. Για παράδειγμα, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία κάτοικοι δεν πληρώνουν τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος γιατί θεωρούν την ηλεκτρική ενέργεια δωρεάν αγαθό». Αν και με το πρόγραμμα Light Recicla οι απώλειες ενέργειας και οι κλοπές ρεύματος στις υποβαθμισμένες περιοχές έχουν μειωθεί σε μεγάλο βαθμό, χρειάζεται ακόμη πολύς χρόνος για να αλλάξουν οι νοοτροπίες και οι πρακτικές των κατοίκων.

Waste Land

Ενα ντοκιμαντέρ με τίτλο Waste Land που καταγράφει το πρότζεκτ του διάσημου Βραζιλιάνου εικαστικού καλλιτέχνη Vik Muniz, ο οποίος, μαζί με μια ομάδα ανθρώπων που δουλεύει στη μεγαλύτερη χωματερή στα περίχωρα του Ρίο, δημιούργησαν έργα τέχνης από τα απορρίματα.

Με τα έσοδα από την πώληση των έργων τους, οι άνθρωποι αυτοί είχαν την δυνατότητα να χτίσουν ένα καλύτερο αύριο για αυτούς και τις οικογένειές τους.

(Πηγές: Socialter, Euricur, The Ecologist)

Ανταπόκριση: Εύη Τσιριγωτάκη