Του Πέτρου Δίπλα.
Αν ψάξει κανείς βαθειά για να βρει το αίτιο της αντίθεσης της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και τη ‘ρίζα’ του BREXIT θα φθάσει στην εξήγηση ότι η Βρετανία ιστορικά έχει συνηθίσει να δίνει εντολές και όχι να παίρνει.
Έτσι μπορεί να εξηγηθεί και το γεγονός της ‘παράξενης’ και συνεχώς εναλλασσόμενης στάσης των Βρετανικών κυβερνήσεων απέναντι στην προσπάθεια ενοποίησης της Ευρώπης, η οποία ουσιαστικά απηχεί και την αστάθεια της θέσης του βρετανικού λαού απέναντι στην Ευρώπη.
Επίσης έτσι εξηγείται και το παράξενο φαινόμενο της εκ διαμέτρου αλλαγής της θέσης και των δυο μεγάλων πολιτικών κομμάτων της χώρας και του Εργατικού και του Συντηρητικού Κόμματος για την Ε.Ε. τις τελευταίες δεκαετίες.
Ενώ αρχικά το Εργατικό Κόμμα ήταν εναντίον της συμμετοχής της Βρετανίας στην Ε.Ε. (κυρίως τις δεκαετίες του ’60 και του ’70), αργότερα μετατράπηκε στο φιλοευρωπαϊκό κόμμα.
Την ακριβώς αντίθετη πορεία ακολούθησε το Συντηρητικό Κόμμα. Στην αρχή ήταν υπέρ της συμμετοχής, αφού μάλιστα ήταν το κόμμα που έβαλε την χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αργότερα όμως έγινε το αντιευρωπαϊκό κόμμα.
Τον Απρίλιο του 1951, η κυβέρνηση των Εργατικών δεν δέχθηκε να συμμετάσχει η Βρετανία στην ‘Ευρωπαϊκή Ένωση Άνθρακα και Χάλυβα’, τον πρόγονο της Ε. Ε., κάνοντας τον Ζαν Μονέ (αρχιτέκτονα της Ένωσης) να δηλώσει ότι αυτό οφείλεται στην «ψευδαίσθηση του νικητή» (του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου). Οι βρετανοί βλέπανε την ευρωπαϊκή ενοποίηση ως συμμαχία των ηττημένων.
Αντίθετα οι κυβερνήσεις των Συντηρητικών θέλανε τη συμμετοχή της Βρετανίας, έχοντας όμως να αντιμετωπίζουν την άρνηση του Γάλλου Προέδρου Ντε Γκολ ο οποίος θεωρούσε την Βρετανία ως εχθρό της Ευρωπαϊκής ενοποίησης, ιδιαίτερα επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες την ενθάρρυναν να ενταχθεί.
Οι Συντηρητικοί όταν πήραν την εξουσία έκαναν το 1961 αίτηση ένταξης της Βρετανίας στην τότε ΕΟΚ που όμως δεν έγινε δεκτή επειδή άσκησε βέτο ο Ντε Γκολ (2 φορές).
Ο Συντηρητικός Πρωθυπουργός, Έντουαρντ Χιθ, κατάφερε τελικά το 1973 να βάλει την Βρετανία στην ΕΟΚ αφού βέβαια μετά τον θάνατο του Ντε Γκολ το 1970 η Γαλλία δεν είχε πλέον αντίρρηση. Το 1975 όταν η επόμενη κυβέρνηση των Εργατικών έκανε δημοψήφισμα για την αποδοχή ή όχι της εισόδου, οι Βρετανοί με 67% ψήφισαν υπέρ.
Στις εκλογές του 1983 (τις κέρδισε η Συντηρητική Μάργκαρετ Θάτσερ), ο αρχηγός των Εργατικών Μάικλ Φουτ, υποσχέθηκε προεκλογικά ότι θα βγάλει την Βρετανία από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, εκπροσωπώντας τα πιο βαθιά αντιευρωπαϊκά αισθήματα της Βρετανίας.
Όμως από το 1984, το Συντηρητικό Κόμμα υπό την Μάργκαρετ Θάτσερ άρχισε να μεταστρέφεται έντονα από φιλοευρωπαϊκό σε αντιευρωπαϊκό. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι Συντηρητικοί υπουργοί της ήταν φιλοευρωπαϊστές και επειδή δεν συμφωνούσαν με την αντιευρωπαϊκή στάση της βοήθησαν στην πτώση της.
Τον Σεπτέμβριου 1992, ο Συντηρητικός Πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ βγάζει την Βρετανία (Βρετανική λίρα) από το Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών.
Στο μεταξύ το Εργατικό Κόμμα γίνεται σταδιακά ολοένα και φιλοευρωπαϊκό. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, οι Εργατικοί από φανατικοί αντιευρωπαϊστές στρέφονται σε φιλοευρωπαϊστές. Οι κακές γλώσσες έλεγαν τότε ότι το Εργατικό Κόμμα στρέφεται υπέρ της Ευρώπης μόνο και μόνο επειδή το Συντηρητικό Κόμμα στρέφεται εναντίον της.
Το 1997 ο Πρωθυπουργός των Εργατικών Τόνι Μπλερ προσπαθεί μάλιστα να εισάγει το ευρώ στην Βρετανία, όμως ο κόσμος δεν ήταν ακόμα έτοιμος να το δεχθεί και έτσι ο Υπουργός Οικονομικών Γκόρντον Μπράουν αφήνει το ζήτημα σε αναμονή.
Ήταν πάντως αρκετά ειρωνικό για το Εργατικό Κόμμα ο αρχηγός τους Νιλ Κίνοκ (1983 – 1992) να κάνει εκστρατεία κατά της Ευρώπης το 1983 (μαζί με τον Μάικλ Φουτ) και το 1992 και το 1994 να δέχεται να γίνει Επίτροπος της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το 1999 να γίνεται και αντιπρόεδρος της ίδιας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η κρίση στην Ευρώπη τα τελευταία 10 χρόνια έδωσε τέλος σε οποιαδήποτε σκέψη να υιοθετήσει η Βρετανία το ευρώ και παράλληλα φούντωσε των ευρωσκεπτικισμό τόσο του Συντηρητικού Κόμματος όσο και γενικότερα του Βρετανικού λαού, που οδήγησε τελικά στο BREXIT.
Σήμερα πάντως θεωρείται το Συντηρητικό Κόμμα ως αντιευρωπαϊκό, το Εργατικό Κόμμα ως φιλοευρωπαϊκό (αλλά όχι εντελώς) και το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό ως φιλοευρωπαϊκό.
Συντηρητικό Κόμμα, Εργατικό Κόμμα και Brexit
Το δημοψήφισμα για το Brexit έφερε τα πάνω κάτω στα δύο μεγαλύτερα κόμματα καθώς και στα δύο οι βουλευτές και οι πολιτευτές τους χωρίστηκαν σε δύο στρατόπεδα (ακολουθώντας τους βρετανούς ψηφοφόρους;). Στους αντιευρωπαϊστές και στους φιλοευρωπαϊστές.
Το Συντηρητικό Κόμμα σχεδόν διχοτομήθηκε. Όμως μετά το δημοψήφισμα οι περισσότεροι βουλευτές που δεν ήθελαν Brexit σιώπησαν μετά την εκλογή της Τερέζα Μέι η οποία ταυτίστηκε με την έξοδο.
Στο Εργατικό Κόμμα σχεδόν σύσσωμοι οι βουλευτές του (τα 2/3) απέσυραν την εμπιστοσύνη τους στον αρχηγό τους Τζέρεμι Κόρμπιν μετά το δημοψήφισμα του Ιουνίου 2016 που νίκησε το Brexit, κατηγορώντας τον ότι στήριξε ‘χλιαρά’ την παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε. Ο Κόρμπιν όμως αφενός αρνήθηκε να παραιτηθεί και αφετέρου στηριζόμενος στα στρατευμένα μέλη του κόμματος επανεκλέχθηκε πανηγυρικά.
Το Εργατικό Κόμμα σπαράσσεται από την μεγάλη αντίθεση μεταξύ των στρατευμένων και μαχητικών μελών του κόμματος από τη μια μεριά και των μετριοπαθών βουλευτών του από την άλλη. Στους σκληροπυρηνικούς αριστερούς ευρωσκεπτικιστές οπαδούς και τους σοσιαλδημοκράτες φιλοευρωπαίους βουλευτές του. Έτσι διαιρεμένο εσωτερικά στα δύο δεν μπορούσε να αποτελέσει πραγματικό αντιπολιτευτικό πόλο απέναντι στο Συντηρητικό Κόμμα με αποτέλεσμα η δημοτικότητά του να πέσει στα χαμηλότερα επίπεδα στην ιστορία του πρίν μερικούς μήνες και να ανακάμψει μερικώς τον τελευταίο μήνα πρίν τις εκλογές (στις οποίες τελικά τα πήγε πολύ καλά αυξάνοντας σημαντικά την δύναμή του).
Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος που η Τερέζα Μέι αποφάσισε να προκηρύξει γενικές εκλογές. Με την αντιπολίτευση διαιρεμένη σε τρία με τέσσερα κόμματα και τον κύριο αντίπαλο το Εργατικό Κόμμα σε άσχημη κατάσταση, το Συντηρητικό Κόμμα εκτιμούσε ότι θα βγει νικητής από τις εκλογές και μάλιστα με μεγάλη πλειοψηφία. Όμως διαψεύστηκε με αποτέλεσμα να εκλέξει λιγότερους βουλευτές από το 2015.
Από τα 3 κύρια κόμματα μόνο το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα παρέμεινε σταθερά φιλοευρωπαϊκό. Και σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις που επιβεβαιώθηκαν στις εκλογές προσέλκυσε δυσαρεστημένους από το Brexit φιλοευρωπαϊστές, που δεν πήγαν στο Εργατικό Κόμμα εξ αιτίας της όχι ξεκάθαρης για την Ευρώπη θέσης του αν και τελικά λόγω της πόλωσης μεταξύ Συντηρητικού και Εργατικού Κόμματος πολλοί επανέκαμψαν στους Εργατικούς.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος