Πλατεία Αμερικής: ο Γ.Σακαρίδης και ο Β.Κουκαλάνι μιλούν για την ταινία

Με κάποιον μαγικό τρόπο στην “Πλατεία Αμερικής” του Γιάννη Σακαρίδη αναγνωρίζεις τον εαυτό σου σε όλους τους ήρωες… Η δεύτερη ταινία του κινηματογραφιστή (μετά το «Wild Duck» του 2013) είναι ένα ανθρωποκεντρικό φιλμ. Ο Μπίλη (Γιάννης Στάνκογλου) ιδιοκτήτης μπαρ στην πλατεία Αμερικής, έχει ένα παράνομο στούντιο τατού και νιώθει πως η ζωή του έχει βαλτώσει. Ο Τάρεκ (Βασίλης Κουκαλάνι) πρόσφυγας από τη Συρία με τη δεκάχρονη κόρη του στην Ελλάδα πασχίζει να βρει τρόπο να φτάσουν στη Γερμανία.  Η Τερέζα (Ξένια Ντάνια), μια μουσικός από την Αφρική, αποφασίζει να φύγει στη Γαλλία κυνηγώντας τα όνειρα της.

Ψήγματα του εαυτού μας βρίσκουμε όμως ακόμη και στον χαρακτήρα του Νάκου (Μάκης Παπαδημητρίου) που μισεί τους ξένους. Ακόμη και αυτόν όταν τον παρακολουθείς και ακούς τις σκέψεις του, καθώς η ιστορία εξελίσσεται, κατανοείς γιατί ένας 38χρονος άνεργος που μένει με τους γονείς του (Θέμις Μπαζάκα, Ερρίκος Λίτσης) σε ένα παλιό διαμέρισμα κοντά στην πλατεία του τίτλου μπορεί να σκεφτεί και να αντιδράσει έτσι. Και αυτό είναι το πιο τρομαχτικό. Αν θες να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου αυτό είναι και το πιο ενδιαφέρον – και αυτήν την εντιμότητα τη συναντάς σπάνια εδώ και χρόνια στις ελληνικές ταινίες. Μέσα στις ιστορίες των 4 ηρώων, όσα συμβαίνουν γύρω τους και μέσα τους οι θεατές σίγουρα θα βρουν κομμάτια των ενδόμυχων σκέψεών τους.

Ο σκηνοθέτης Γιάννης Σακαρίδης και ο Ελληνοϊρανός σκηνοθέτης και ηθοποιός Βασίλης Κουκαλάνι, που απέσπασε Ειδική μνεία στο 57ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης μίλησαν στο ΕΡΤ3social για το πολυεπίπεδο κοινωνικό δράμα και το ρατσισμό.

Η ταινία με φόντο την ομώνυμη πλατεία μιλά για την Ελλάδα του σήμερα θίγοντας θέματα όπως ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, την εκμετάλλευση των μεταναστών, το προσφυγικό και όσα έφερε η κρίση. Θα λέγατε ότι πρόκειται για μια πολιτική ταινία;

 Γ.Σ: Ναι πάντα μ’ άρεσαν οι πολιτικές ταινίες. Ένας μπανάλ ρατσιστής, Ένας τατού άρτιστ. Ένας φυγάς από τo Αλέπο. Τρεις άξονες στην ίδια ταινία, με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά ο καθένας. Άλλοι κόσμοι, άλλες ανάγκες, άλλοι άνθρωποι. Καθαρές γραμμές από το πιστόλι του τατού, χιούμορ, σαρκασμός, έρωτας, το μεταναστευτικό ζήτημα, το trafficking, η οικονομική κρίση, η ξενοφοβία. Θάλασσα, έρημοι όρμοι, τατού  studio, τζαζ μπαρ, μια πολυκατοικία με όλες τις φυλές του κόσμου.

Β.Κ: Εκτός από μια πολιτική ταινία νομίζω πως είναι και μια πολιτική πράξη. Μια καλλιτεχνική οπτική ενός σύνθετου θέματος σε περίπλοκους καιρούς απόλυτα πιστή σε μια κριτική στάση απέναντι στα πράγματα. Είναι μια λαϊκή νεανική ταινία, όπου πρωταγωνιστούν η οριακές φιγούρες της καθημερινότητας της Αθήνας και η αφήγηση της είναι μέσα από τα μάτια αυτών. Η ταινία σε κάνει να συναισθανθείς συνανθρώπους, να μην τους κρίνεις, να συμμετάσχεις στην περιπλάνησή τους και να αντιληφθείς, αν θέλεις και δύνασαι, τα αίτια των αδιεξόδων τους.  Είμαι πολύ περήφανος που υπήρξα συντελεστής αυτής της ωραίας και ανθρώπινης ταινίας και που συνεργάστηκα και εμπιστεύτηκα τους ανθρώπους της. Είναι νομίζω άξιο να σημειωθεί ότι το “Amerika Square” έχει ήδη βρει διανομή στην Ιταλία, Ισπανία και Τουρκία και έχω την εντύπωση ότι γι’ αυτή την επιτυχία ευθύνεται η ενδιαφέρουσα απεικόνιση της πολύ ενδιαφέρουσας ελληνικής πραγματικότητας από την ταινία.

Πλατεία Αμερικής: ο Γ.Σακαρίδης και ο Β.Κουκαλάνι μιλούν για την ταινία

Έχετε δηλώσει ότι ήταν σαν να… τζαμάρατε στο γύρισμα γιατί υπήρχε και πολύς αυτοσχεδιασμός… 

Γ.Σ: Κάνω κάστινγκ πριν ολοκληρωθεί το σενάριο οπότε με τους ηθοποιούς συζητάμε το θέμα, τον χαρακτήρα και ο ηθοποιός βάζει τη ζωή του μέσα στο σενάριο: αυτά που ζει, που ονειρεύεται, που φαντάζεται αλλά και αυτά που θα ήθελε να κάνει. Μια avant garde αυτοβιογραφία. Το σενάριο είναι μια οργανική διαδικασία που αναπτύσσεται μέχρι το γύρισμα. Κάνουμε λίγες πρόβες και όταν φτάσουμε στη διαδικασία του γυρίσματος υπάρχει ελευθερία στον διάλογο, στον αυτοσχεδιασμό και στη κίνηση. Αυτό γίνεται με μια διάθεση απόλυτης εμπιστοσύνης προς τους ηθοποιούς, που την έχω, το νιώθουν αυτό και κάπως βγαίνει η αίσθηση αυτή αφού τους εμπιστεύομαι απόλυτα.

Κ. Κουκαλάνι υποδύεστε έναν λιποτάκτη του Συριακού στρατού, ο οποίος βρίσκεται στην Αθήνα μαζί με την 10χρονη κόρη του. Απελπισμένος αναζητά κάθε τρόπο να φτάσει στη Δυτική Ευρώπη. Με την ερμηνεία σας κάνατε πολλούς να νιώσουν πώς είναι να βρίσκεσαι εγκλωβισμένος «κάπου ανάμεσα» εύκολη λεία για τους διακινητές μεταναστών…

Β.Κ: Πιστεύω πως ακριβώς αυτή η ενδιάμεση κατάσταση, στην οποία εξαναγκάζονται να μείνουν οι δεκάδες χιλιάδες, που διασχίζουν το σύνορο της Ευρώπης, που λέγεται Ελλάδα, αυτό το χρονοντούλαπο αβεβαιότητας στο οποίο μένουν έγκλειστοι, μπορεί να είναι από μεγάλη ψυχική φθορά μέχρι όμως και περιστροφή και επανάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης. Δυστυχώς στους πληθυσμούς των φυγάδων τα μετατραυματικά σύνδρομα είναι ήδη έντονα υπαρκτά: διαταραχή ύπνου, εφιάλτες, άγχος και κρίσεις πανικού, πολλές φορές με αποτέλεσμα να εντείνονται στην βάναυση ασάφεια των κέντρων   «φιλοξενίας», το αλισβερίσι των διακινητών και της προσωρινής θέσης σε ένα σύνολο που αγνοεί.

Από την άλλη ενεργοποιεί ενδεχομένως την εσωτερική κίνηση και την επιθυμία, επιστρατεύει θεούς και δαίμονες για να πάνε μπροστά, οπουδήποτε, στας Ευρώπας, μακριά από ρίζες και πιο μακριά από τον προαύλισμό τους σε τούτο το σταυροδρόμι. Όπως λέει και ο Μπίλι στην ταινία: «ζηλεύω αυτούς που θέλουν πραγματικά να φύγουν. … Όλοι αυτοί ξέρουν μια χαρά που θέλουν να πάνε … και ενοχλούν όλους αυτούς που δεν έχουν φύγει ποτέ στη ζωή τους.»

Πλατεία Αμερικής: ο Γ.Σακαρίδης και ο Β.Κουκαλάνι μιλούν για την ταινία

Άνθρωποι οι οποίοι έχουν ίσως προσφυγικές ρίζες (όπως μια μεγάλη μερίδα Ελλήνων) ή είναι και οι ίδιοι καταπιεσμένοι και με ένα σκοτεινό μέλλον μπροστά τους –όπως πχ ο Νάκος της ταινίας – δεν συμπαραστέκονται στους εξίσου αδύναμους, στους πρόσφυγες, σε αυτούς που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Γιατί θεωρείτε ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο;

Β.Κ: Η ξενοφοβία είναι νομίζω γέννημα ενός ευρύτερου υπαρξιακού και κοινωνικού φόβου. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μεγαλύτερη μερίδα πληθυσμού που έβγαλε τον Χίτλερ στην εξουσία ήταν μια παραδοσιακή μικρο- μεσοαστική τάξη που με τον αποκλεισμό και την κρίση της Γερμανίας απειλούταν να κατεδαφιστεί στις σειρές του τότε προλεταριάτου. Ο φόβος μοιάζει να γεννά την αντίδραση και την επιθετικότητα με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να αγνοούν το γεγονός ότι μέσα στη συνολική σημερινή κοινωνική επισφάλεια είμαστε όλοι πρόσφυγες.

Πλατεία Αμερικής: ο Γ.Σακαρίδης και ο Β.Κουκαλάνι μιλούν για την ταινία

Γεννηθήκατε στην Κολωνία από πατέρα Ιρανό και μητέρα Ελληνίδα και ήρθατε στην Ελλάδα από την Τεχεράνη το 1980. Έχετε και ο ίδιος αλλάξει χώρες και παιδικά δωμάτια… Τι θυμάστε από εκείνην την περίοδο; Έχετε νιώσει την μη αποδοχή, τη ξενοφοβία;

Β.Κ: Θα έλεγα πως δεν την έχω βιώσει με τον τρόπο που καταλαβαίνουμε ότι υφίστανται ρατσισμό οι μετανάστες και πρόσφυγες. Έχοντας αλλάξει τρεις χώρες και δυο ηπείρους μέχρι τα δέκα μου μάλλον αναγκάστηκα να διαθέσω ένα ανεπτυγμένο ένστικτο προσαρμοστικότητας. Παντού μπορεί να ήμουνα και «ξένος» και άλλο τόσο γηγενής. Είχα το προνόμιο της γλώσσας σε κάθε τόπο και ένα προστατευμένο περιβάλλον στην οικογένεια μου. Το να αισθανθείς όμως την διάκριση, τον ρατσισμό και την αδικία συμβαίνει και με έμμεσο τρόπο που δεν σε καθιστά όμως καθόλου παθητικό.

Πλατεία Αμερικής: ο Γ.Σακαρίδης και ο Β.Κουκαλάνι μιλούν για την ταινία

Κ. Σακαρίδη επιλέξατε να ζείτε στην Αθήνα και να κάνετε ταινίες για την Ελλάδα του σήμερα. Αυτό από μόνο του είναι άθλος. Τι είναι για εσάς κινηματογράφος;

Γ.Σ: Αντίθετα με τη πορεία της οικονομίας, πιστεύω ότι είναι μεγάλη έμπνευση να ζει ένας καλλιτέχνης σήμερα στην Αθήνα. Προσωπικά ψάχνω μια φόρμα η οποία αγγίζει τον νέο Νεορεαλισμό, να έχει χιούμορ,  λυρισμό, γρήγορο αφηγηματικό ρυθμό και πυκνότητα στη θεματολογία. Αποφεύγω το μελόδραμα σε θέματα μελοδραματικά από τη φύση τους και θέλω να αντιμετωπίζω τους “κακούς” με τρυφερότητα, αγάπη, να ανακαλύψω όλες τις πτυχές τους, το χιούμορ τους, το σαρκασμό τους, και τη “καλή” πλευρά τους.

Πλατεία Αμερικής: ο Γ.Σακαρίδης και ο Β.Κουκαλάνι μιλούν για την ταινία

Κάνετε εξαιρετική δουλειά στο θέατρο για παιδιά και εφήβους με τη «Συντεχνία του Γέλιου» κ. Κουκαλάνι. Ένα θέατρο «χειραφετημένο, αντιαυταρχικό, πολιτικό και κοινωνικό» όπως έχετε δηλώσει. Τα παιδιά  μαθαίνουν την αλληλεγγύη, την ισότητα, το να μη φοβούνται το διαφορετικό;

Β.Κ: Η Συντεχνία του Γέλιου είναι το πιο σημαντικό καλλιτεχνικό γεγονός, στου οποίου την ύπαρξη έχω επενδύσει τον εαυτό μου με τον πιο ολοκληρωμένο τρόπο. Είμαστε δεμένη ομάδα και  προτείναμε στο χώρο του Παιδικού και Νεανικού Θεάτρου κάτι καινούργιο το 2011. Γίναμε γρήγορα γνωστοί, φτιάξαμε φανέλα με το «Μια Γιορτή στου Νουριάν». Ήταν μια παράσταση που έφερε με τον πιο ηχηρό και προκλητικό τρόπο στο προσκήνιο αυτό που λέμε χειραφετημένο και αντιαυταρχικό θέατρο για παιδιά και νέους, σε μια χρονική περίοδο στην οποία θεωρούσαμε πως είναι χρήσιμο. Για μένα το θέατρο για παιδιά είναι ένας τρόπος η τέχνη να γίνεται συμμέτοχη στην άμεση κοινωνική πραγματικότητα και στο προοδευτικό ρεύμα των ιδεών. Το θέατρο μπορεί και οφείλει να αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για την κοινωνία. Να δείχνει την αλήθεια του κόσμου με τις αντιφάσεις, τις συγκρούσεις και τα καθημερινά προβλήματα και ευτράπελά του, να τα σχολιάζει και να αποκαλύπτει τους μηχανισμούς που τα προκαλούν και να τα κάνει όλα αυτά με έναν έντονα διασκεδαστικό και ψυχαγωγικό τρόπο. Αυτό αναζητούσαν και ο Αουγκούστο Μποάλ και ο Πήτερ Μπρουκ, το λαϊκό θέαμα που είναι ένα καλλιτεχνικό και κοινωνικό γεγονός και απευθύνεται σε όλους.

Πιστεύω λοιπόν πως τα παιδιά είναι η πιο καταπιεσμένη τάξη ανθρώπων στην κοινωνία μας, αντιμετωπίζονται σαν μικρά ανεγκέφαλα ανθρωπάρια χωρίς βούληση και δημιουργική σκέψη, και μονίμως τους προσφέρονται θεάματα και μαθήματα κατανάλωσης για το τί πρέπει να σκέφτονται και πώς να ζουν, αντί να τα εμψυχώνουμε να προτείνουν εκείνα τον δικό τους κόσμο. Εκείνα ζητάνε σχέσεις και επικοινωνία και τους δίνονται παιχνίδια, θέλουν να σκεφτούν και τους δίνονται μαθήματα, θέλουν να μάθουν  και παίρνουν ελέγχους, θέλουν να είναι ελεύθερα και τους δίνουν πειθαρχία, θέλουν αγάπη, αλλά μαθαίνουν ηθική, θέλουν επάγγελμα και παίρνουν δουλειά. Θέλουμε ελευθερία και παίρνουμε αυτοκίνητο, θέλουμε ευτυχία και παίρνουμε λεφτά, ζητάμε ένα νόημα και παίρνουμε καριέρα, ζητάμε ελπίδα και βρίσκουμε φόβο!

Πλατεία Αμερικής: ο Γ.Σακαρίδης και ο Β.Κουκαλάνι μιλούν για την ταινίαΤο “refuse to sink” κατέχει μια ξεχωριστή, συμβολική θέση στην ταινία. Υπήρχε σαν φράση στο βιβλίο του Γιάννη Τσίρμπα «Η Βικτώρια δεν υπάρχει» με τον οποίο συνεργαστήκατε στο σενάριο; Κ τι σημαίνει για εσάς αυτή η φράση;

 Γ.Σ: To “Refuse to sink” είναι το πιο δημοφιλές και χαρακτηριστικό τατού ανάμεσα στους πρόσφυγες. Είναι το τατού του πρωταγωνιστή Μπίλη (Γιάννη Στάνκογλου) και της φίλης του Τερέζας (Ξένια Ντάνια). Επίσης το τατού είναι το ίδιο σε όλα τα χρώματα δέρματος σε όλες τις φυλές. Και όπως λέει ο Μπίλη: ” Ακόμα και το μελάνι, το ταπεινό μελάνι, διαρκεί περισσότερο από μας. Από τους έρωτές μας, τον ιδρώτα μας, το σώμα μας το ίδιο. Ενάμισι χρόνο. Παίρνει ενάμισι χρόνο να φύγει ένα τατού. Αφού πεθάνεις…”

Κλείνοντας ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;

Γ.Σ: Η έννοια ΟΜΟΝΟΙΑ με εμπνέει και ίσως μπορεί να αποτελέσει τη δεύτερη ταινία για μια Αθηναϊκή πλατεία…

Β.Κ: Αυτό το διάστημα συμμετέχω στα γυρίσματα της νέας ταινίας του Παντελή Βούλγαρη «Το Τελευταίο Σημείωμα», ένα κινηματογραφικό «σημείωμα» μνήμης και αναστοχασμού για την εκτέλεση των 200 αγωνιστών στην Καισαριανή, την 1η Μαΐου 1944 από τους Γερμανούς… Και η  παράσταση μας με τη «Συντεχνία του Γέλιου» για τον ρατσισμό και την πολιτισμική συμφιλίωση που είχε ανέβει το 2015 στον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου με τίτλο «Μια Γιορτή στου Αλ- Νουρί», θα εκπροσωπήσει την Κύπρο στην ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Στρασβούργο.

Πλατεία Αμερικής: ο Γ.Σακαρίδης και ο Β.Κουκαλάνι μιλούν για την ταινία

Σκηνοθεσία: Γιάννης Σακαρίδης

Σενάριο: Γιάννης Τσίρμπας, Βαγγέλης Μουρίκης, Γιάννης Σακαρίδης

Πρωταγωνιστούν: Μάκης Παπαδημητρίου, Γιάννης Στάνκογλου, Βασίλης Κουκαλάνι, Ξένια Ντάνια, Θέμις Μπαζάκα, Ερρίκος Λίτσης, Αλέξανδρος Λογοθέτης

Η ταινία Πλατεία Αμερικής κυκλοφόρησε στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες στις 23 Μαρτίου παίχτηκε σε μεγάλα φεστιβάλ, όπως το Σικάγο, Πουσάν,  Τεργέστη, Τετουάν κ.α. Αυτό το μήνα παίζεται στο Παρίσι, στο Πεκίνο και τη Κωνσταντινούπολη. Έχει εξασφαλίσει διανομή στη Τουρκία, Ιταλία, Ισπανία και  σε 11 αίθουσες στην Ελλάδα.

 

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος