Με την μελέτη της άφιξης των Βορειο Ηπειρωτών στην Ελλάδα ασχολείται τώρα η Κομοτηναία ερευνήτρια- ιστορικός κα Κατερίνα Τσέκου. Πρόκειται για τους Βόρειο Ηπειρώτες που ήρθαν στην Ελλάδα την δεκαετία του 40, αλλά και γι αυτούς που έφτασαν πολλά χρόνια αργότερα. « Ήθελα να δώ πώς τους αντιμετώπισαν, πώς τους έβλεπαν οι Έλληνες ντόπιοι και πώς οι ίδιοι έβλεπαν τον εαυτό τους.» δηλώνει και εξηγεί ότι «Υπήρξε ένα θετικό «πρόσημο» σε όλη αυτή την «προσφυγιά» και την δεκαετία του 40 και τα επόμενα μετεμφυλιακά χρόνια.»
Με τη λήξη του ψυχρού πολέμου, τα πρώτα χρόνια, όταν το τέλος του 90 και αρχές του 91 αρχίζει η είσοδος πάλι Βορειοηπερωτών στην Ελλάδα αρχίζει το θετικό πρόσημο να «ξεθωριάζει» υπάρχει μια αναδίπλωση, μια αναδιαπραγμάτευση της ταυτότητας, αυτής της συνοριακής ταυτότητας του Βορειοηπειρώτη, που προέκυψε αμέσως μετά την χάραξη της ελληνοαλβανικής μεθορίου. «Μελέτησα τα πρώτα χρόνια μετά τη λήξη του ψυχρού πολέμου πώς υποδέχεται η κοινωνία αυτούς τους νέους βορειοηπειρώτες.» δηλώνει και παρατηρεί πως αμέσως, μετά τον Μάιο, Ιούνιο του 91, όταν αρχίζουν και Αλβανοί να έρχονται , όσο αυξάνεται η είσοδος τους, (κάποια στιγμή γίνεται μαζική η μετακίνησή τους) αρχίζει και η αντίστροφη μέτρηση και ο Βορειοηπερώτης είναι πια μετέωρης ταυτότητας. Ο «Χαρακτηρισμός μένει στο κενό. Δεν ανήκει ούτε στους Έλληνες και αμέσως μετά κάποιες φορές ταυτίζεται και με τον Αλβανό πράγμα αδιανόητο για το παρελθόν, δεν υπήρχε τέτοια περίπτωση.»
Σημαντικό ρόλο στον τρόπο υποδοχής έπαιξε η ιστορική και η κωνική συγκυρία, όπως και στην εμφάνιση της καχυποψίας, του φόβου, της επικαιρότητας. Συνέβαλαν σ’ αυτό και οι ειδήσεις που πρόβαλαν τα ΜΜΕ και ο Τύπος. «Όλες οι ειδήσεις ανέφεραν ότι ανοίγουν οι φυλακές, ότι σημειώθηκαν κλοπές στους στρατώνες. Έγιναν βέβαια και πολλά, ιδιαίτερα στην ¨Ήπειρο. Όλα αυτά αλλάζουν την πρόσληψη και την αντιμετώπισή τους από την Ελληνική Κοινωνία.»
Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει η πρώτη κουβέντα που άκουσαν το 91 ήταν «Καλώς ήρθατε αδέρφια», οι πόρτες είχαν τα κλειδιά πάνω. Αυτό, όμως, από το 91 και μετά αρχίζει και αλλάζει. Στο 96-97 άρχισαν να εισπράττουν σχόλια του τύπου «ήρθατε και εσείς οι Αλβανοί και μας πήρατε τις δουλειές.» «Αυτοί οι άνθρωποι βρέθηκαν σε μια μετέωρη κατάσταση και κατέληξαν πάλι μια μειονότητα , αυτή τη φορά εντός της Ελλάδας, που γι αυτούς ήταν η μητέρα πατρίδα.»
Επίσης, το ότι δεν υπήρχε κοινωνική μέριμνα «βάρυνε» το κλίμα. «Στην αρχή ο κόσμος εθελοντικά υπήρξε αλληλέγγυος, ήταν πάρα πολύ δοτικός, άνοιξαν τις πόρτες των σπιτιών τους για να τους υποδεχτούν, αλλά στην πορεία αυτό άρχισε να ανατρέπεται. Ο κόσμος έφτασε στο σημείο μετά το 2000 να αναγκαστεί να γυρίσει πίσω και να μένει κατά περιόδους στην Ελλάδα, να πραγματοποιεί μια εποχική μετακίνηση – μετανάστευση στην Ελλάδα.»
Οι περίοδοι κρίσης, οικονομικής, κοινωνικής, όπως σημειώνει η κα Τσέκου, δημιουργούν πάντα διάφορες καταστάσεις. «Αναδιπλώνονται οι άνθρωποι, δοκιμάζονται οι ταυτότητες. «Η περίπτωση των Βορειοηπειρωτών έχει να κάνει και με την σύγκριση με τον άλλον, ο άλλος είναι ο Αλβανός είναι και ο Έλληνας. Ένα πάρα πολύ ενδιαφέρον δίπολο. Τους συγκρίνουν με τους Αλβανούς και στην πορεία, τους ταυτίζουν κάποιοι και μ’ αυτούς και ξαφνικά αυτοί οι άνθρωποι που μέχρι πρότινος ήταν οι σκλαβωμένοι αδερφοί μας, με την ίδια γλώσσα, την ίδια θρησκεία, την ίδια εθνική καταγωγή, γίνονται ένας άλλος ξένος.»
Φώτο: Κατερίνα Τσέκου ρεπορτάζ-κείμενο-φωτογραφία:Μαρία Νικολάου
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος