Κομοτηνή:Χριστούγεννα στο Σιναπλί

Την πλούσια κληρονομιά των Σιναπλιωτών ανέδειξαν τα μέλη του Συλλόγου Ανατολικορωμυλιωτών Ροδόπης. Ο χοροδιδάσκαλος Δημήτρης Παπαλιάς με την αντιπρόεδρο κα Μαριάννα Κηπουρού και 11 Καλαντάδες έφεραν στο προσκήνιο μια σπουδαία κληρονομιά, η οποία δεν έσβησε στο διάβα των χρόνων.

Οι Σιναπλιώτες, σύμφωνα με την αντιπρόεδρο του Συλλόγου Ανατολικορωμυλιωτών, την κα Μαριάννα Κηπουρού, μετά τη φυγή τους το 1924 εγκαταστάθηκαν στην Μεσσούνη, περίπου 30 οικογένειες, σε σπίτια Τούρκων, στα οποία κατοικούσαν Βούλγαροι. Οι υπόλοιποι συνέχισαν κι εγκαταστάθηκαν στο Πολύκαστρο Κιλκίς. Κύριες ασχολίες και πριν και μετά ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία.

Πού είναι το Σιναπλί
Το Σιναπλή, όπως εξήγησε ο κος Παπαλιάς, σημερινό Σινάποβο όπως μετονομάστηκε αργότερα από τους Βούλγαρους βρίσκεται στο 12ο χλμ ΒΑ του Καβακλή. Η επαρχία του Καβακλή, με έδρα το Καβακλή, αποτελείται από 12 χωριά, τα: Καβακλη, Καρυές, μικρό και μεγάλο Μοναστήρι, μικρό και μεγάλο Βογιαλίκι, Σιναπλή, Ακ Μπουνάρ, Δράμαλι, Τσικούρ-κιοι, Μουραδανλή, Δογανογλί. Από τα μεγαλύτερα χωριά, 3ο σε σειρά βάσει πληθυσμού, μιας και αριθμούσε 1800 κατοίκους με 7τάξιο δημοτικό σχολείο και 130 μαθητές.
Όσον αφορά στα έθιμα των Σιναπλιτών, αυτά, σύμφωνα με την κα Κηπουρού είναι πολλά, αρχίζουν από την αρχή του ημερολογιακού έτους μέχρι και το τέλος τους. «Έθιμα τα οποία βασίζονται επα΄νω στις γιορτές, στο εργατικό βίο των ανθρώπων και τέλος στον ίδιο τον άνθρωπο, δηλαδή στη γέννηση, στον αρραβώνα, στο γάμο και στο θάνατο.» Ξεχώριζε σίγουρα το δρώμενο “Καμήλες και Ντιβιτζήδες” .

Το δρώμενο “Καμήλες και Ντιβιτζήδες”
Αναφερόμενη στο δρώμενο “Καμήλες και Ντιβιτζήδες” που θα παρουσιάσουν στην κεντρική πλατεία της Κομοτηνής η κα Μαριάννα Κηπουρού τόνισε πως είναι ένα από τα πιο γνωστά πρωτοχρονιάτικα έθιμα της Ανατολικής Ρωμυλίας. Έχει τις ρίζες του στην Αρχαιότητα και παραπέμπει στις γιορτές προς τιμή του Διονύσου, όπου οι πιστοί μεταμφιέζονταν και τιμούσαν τον θεό με σάτιρες και χορούς σε «ξέφρενους» ρυθμούς. «Στήνεται ένα μεγάλο γλέντι με όργανα στην πλατεία με τις Καμήλες και τους Ντιβιτζήδες να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο διότι βρίσκονται πάντα στο εσωτερικό του κύκλου χορεύοντας με ιδιαίτερο τρόπο . Κόσμος και καμήλες αποχαιρετούν έτσι τον παλιό χρόνο και καλώς ορίζουν τον καινούργιο!»
Όπως τόνισε ο κος Παπαλιάς «οι ντιβιτζήδες ντύνονται με προβιές και φορούν στο κεφάλι το καούκι που είναι καπέλο και μάσκα μαζί στολισμένο με καθρεφτάκια (για τον ξορκισμό των πνευμάτων) και πολύχρωμες κορδέλες. Στη θέση των δοντιών έχουν «αρμάθες» από ξερά φασόλια. Στη μέση και τα πόδια φορούν μικρά κουδουνάκια που δημιουργούν θόρυβο όταν χορεύουν ή τσακώνονται. Στα χέρια κρατούν το «τοπούζ’» (ξύλινο ρόπαλο) το οποίο χτυπούνε χάμω εκβιάζοντας, κατά κάποιον τρόπο, τη γονιμότητα της γης.»
Η καμήλα είναι μια ξύλινη κατασκευή σκεπασμένη με «τσόλι» με έναν μακρόστενο λαιμό από προβιά, όπως και το κεφάλι της, με κρεμασμένα πολλά μεγάλα μπρούτζινα κουδούνια . Ο θόρυβος των κουδουνιών που δημιουργείται καθώς η καμήλα κουνιέται , συντελεί στο ξύπνημα της φύσης από τη χειμωνιάτικη νάρκη.

Τα κάλαντα των Χριστουγέννων
Όσον αφορά στα κάλαντα των Χριστουγέννων, αυτά ξεκινούσαν το σούρουπο. Το απόγευμα μαζεύονταν όλα τα παλικάρια μαζί αφού είχαν κάνει όλες τις απαραίτητες διαδικασίες δηλαδή να ορίσουν έναν αρχηγό και να δουν τις ομάδες, μόλις σουρούπωνε ξεκινούσαν τα κάλαντα, μπροστά πήγαινε ο τσιλιγκίρις και έλεγε στα σπίτια ότι έρχεται ο Χριστός. Όταν τα παλικάρια έμπαιναν στις αυλές τραγουδούσαν «Ανοιξ’ κυρά μ’ τις πόρτες σου…» Ξεκινούσαν με τα κάλαντα του Χριστού, τον «μικρό Χριστό», ακολουθούσαν τα Χριστούγεννα Πρωτούγεννα και συνέχιζαν με τα κάλαντα για όλους τους ανθρώπους που είχε το κάθε σπιτικό, από τον μεγαλύτερο προς τον μικρότερο της οικογένειας, γινόταν αναφορά, αφέντης, αφέντισσα, αντρόγυνα,τον νιο που μεγάλωσε και είναι έτοιμος να αρραβωνιάσει, τραγούδι για το παιδί που πήγαινε σχολείο, για το μωρό, το κορίτσι που ήταν για παντρειά, αλλά και για το μικρό κορίτσι. Τέλος, ακολουθούσε η προσευχή, ο «Ντουβάς». Μετά τον «Ντουβά» ακολουθούσαν οι ευχές του νοικοκύρη και το κέρασμα των παλικαριών με το φιλοδώρημα, φρούτα, ξυλοκέρατα, γλυκά, σπάνια και κανένα φλουρί. Φεύγοντας από το σπίτι λέγανε τα παλικάρια: «Όσα καλά στην Μπαρμπαριά…στην πόλη κεραμίδια».
Φώτο: Στιγμιότυπο από την παρουσία των μελών του Συλλόγου στο στούντιο της ΕΡΤ Κομοτηνής ρεπορτάζ-κείμενο- φωτογραφία:ΜαρίαΝικολάου