Βαρούσι: Η συνοικία που «αναπνέει» την ιστορία των Τρικάλων

Μία από τις πιο όμορφες και αναμφίβολα η πιο ιστορική συνοικία των Τρικάλων είναι το Βαρούσι. Σε αυτή τη συνοικία, που βρίσκεται στις παρυφές του Βυζαντινού κάστρου, ο δήμος Τρικκαίων σχεδιάζει να λειτουργήσει στη συνοικία το Σπίτι των Τρικαλινών Δημιουργών.

Η συνοικία Βαρούσι σίγουρα είναι ένα σημείο στα Τρίκαλα που πρέπει να επισκεφθεί κάποιος αν βρθεί στην πόλη. Βρίσκεται στις παρυφές του Φρουρίου στη βορειοανατολική πλευρά της πόλης των Τρικάλων και μαζί με τα συνοικία Μανάβικα αποτελούν την παλιά πόλη.
Το Βαρούσι ενδείκνυται για απογευματινό περίπατο, όλες τις εποχές του χρόνου. Ενδείκνυται για περιπλάνηση στα ήσυχα, πέτρινα σοκάκια της συνοικίας, εκεί όπου δεσπόζουν τα αρχοντικά και σπίτια που χτίστηκαν μεταξύ του 17ου και 19ου αιώνα.

Τα παλιά βαρουσιώτικα σπίτια, με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική  και τα χαγιάτια τους και οι πολυάριθμες εκκλησίες αντικατοπτρίζουν την οικονομική και πολιτιστική άνθιση του 18ου και 19ου αιώνα που ήταν αποτέλεσμα της ανάπτυξης του εμπορίου και της βιοτεχνίας. Το Βαρούσι ήταν η αρχοντογειτονιά των Τρικάλων. Εκεί βρίσκονται οι παλαιότερες εκκλησίες της πόλης, χτισμένες πολύ κοντά η μία στην άλλη μέσα στα σοκάκια της συνοικίας. Όπου και αν περπατήσει κάποιος στο Βαρούσι και σηκώσει το βλέμμα ψηλά θα δει το Φρούριο και το Ρολόι, το σήμα κατατεθέν της πόλης των Τρικάλων.

Η ονομασία “Βαρούσι” χρησιμοποιήθηκε σε ολόκληρο το Βαλκανικό χώρο, χαρακτηρίζοντας οικισμούς που αναπτύχθηκαν έξω και γύρω από κάποιο κάστρο. Η λέξη Βαρούσι, υποδηλώνει την Ελληνική συνοικία των Τρικάλων.

Βρίσκεται κάτω και δίπλα από το βυζαντινό κάστρο, το οποίο θεωρείται μνημείο μεγάλης ιστορικής αξίας και χαρακτηριστικό δείγμα της οχυρωματικής αρχιτεκτονικής του θεσσαλικού χώρου. Το κάστρο χτίστηκε στη θέση της αρχαίας ακρόπολης, περιλαμβάνει τρία διαζώματα, στο δεύτερο υπάρχει το θέατρο των Τρικάλων, ενώ από το τρίτο διάζωμα, που είναι το σημαντικότερο, έχει κανείς περίοπτη θέση κι οπτική επαφή με όλη τη γύρω περιοχή. Η τοπική παράδοση αναφέρει πως στο τρίτο διάζωμα υπήρχε άνοιγμα, που λειτουργούσε ως έξοδος από το κάστρο σε εποχές εχθροπραξιών. Το άνοιγμα αυτό αποτελούσε είσοδο λαγουμιού (τούνελ), που περνούσε κάτω από το τείχος κι ακολουθώντας βορειοανατολική κατεύθυνση, διέσχιζε τη νότια πλαγιά του λόφου του Προφήτη Ηλία, καταλήγοντας στην Καλαμπάκα, στο ύψος του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Στο Βαρούσι θα λειτουργήσει το Σπίτι των Τρικαλινών δημιουργών, στην οδό Κώστα Βίρβου σε ένα διατηρητέο νεοκλασσικό, που έχει περιέλθει από δωρεά στο δήμο Τρικκαίων. Πριν λίγο καιρό εγκρίθηκε η στατική μελέτη από το Εθνικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων. Το μουσείο θα είναι ψηφιακό και θα φιλοξενήσει έργα των Βίρβου, Καλδάρα, Σαμολαδά, Κολοκοτρώνη, Μητροπάνου.