Στις 14 Νοεμβρίου 1989 ιδρύεται από τον Μάνο Χατζιδάκι η Ορχήστρα των Χρωμάτων, την οποία ο ίδιος διηύθυνε ως μόνιμος μαέστρος μέχρι το θάνατο του το 1994. Τα προγράμματα των συναυλιών της Ορχήστρας των Χρωμάτων παρουσίασαν ένα διευρυμένο ρεπερτόριο πέραν των τυποποιημένων προτύπων, αναδεικνύοντας σημαντικά έργα του 20ου αιώνα και πρωτοποριακές προσεγγίσεις σε συνθέσεις του κλασσικού έντεχνου ρεπερτορίου, αλλά και προβάλλοντας το έργο μεγάλων και καταξιωμένων, αλλά και νέων ταλαντούχων Ελλήνων συνθετών. Στο ενεργητικό της Ορχήστρας των Χρωμάτων πέραν των πετυχημένων συναυλιών που έχει δώσει σε Ελλάδα και εξωτερικό περιλαμβάνεται και μια σημαντική δισκογραφία με περισσότερες από 10 κυκλοφορίες. Στο πρόγραμμα των κύκλων συναυλιών της Ορχήστρας περιλαμβάνονται οι εξής: Κύκλος Ελληνική Μουσική, Κύκλος Μουσική και Κινηματογράφος, Κύκλος Μουσική και Λογοτεχνία, Συνθέτες του 20ου αιώνα. Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο από την ίδρυση της Ορχήστρας των Χρωμάτων παρουσιάζει την εκπομπή:
ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ 20 ΧΡΟΝΙΑ
Το επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Παρασκήνιο», παραγωγής 2008 και σε σκηνοθεσία Δώρας Μασκλαβάνου, με αφορμή την επέτειο 20 ετών από την πρώτη παράσταση της Ορχήστρας των Χρωμάτων στις 23 Νοεμβρίου του 1989 στην αίθουσα “ΠΑΛΛΑΣ”, πραγματοποιεί ένα ταξίδι στην ιστορία της δημιουργίας του μουσικού αυτού συνόλου.
Συνεργάτες του Μάνου Χατζιδάκι, όπως οι συνθέτες Γιώργος Κουρουπός, ο Νίκος Κυπουργός και ο σκηνοθέτης Βασίλης Νικολαΐδης, επισημαίνουν την ιδιαιτερότητα της ορχήστρας αυτής που σχεδιάστηκε από τον ίδιο τον Μάνο Χατζιδάκι ως ομάδα μουσικών που θα προσέφερε μια ιδιαίτερη οπτική στην κλασική και γενικότερα τη συμφωνική μουσική στην Ελλάδα. Μουσικοί της ορχήστρας, όπως οι Σωκράτης Άνθης και Γιώργος Κινδύνης επισημαίνουν τις διαφορές που χαρακτήριζαν την ορχήστρα αυτή και τον επίμονο αγώνα του Μάνου Χατζιδάκι για να εδραιωθούν και να στηριχθούν οι επιλογές του. Η σολίστ Ντόρα Μπακοπούλου θυμάται με λεπτομέρειες τη συνεργασία τους για την πρώτη παράσταση της Ορχήστρας των Χρωμάτων και την προσωπική και καλλιτεχνική σχέση της με τον Μάνο Χατζιδάκι. Αντίστοιχα ο μαέστρος Μίλτος Λογιάδης θυμάται την πρόσκληση του Χατζιδάκι και την απόφασή του να ενταχθεί στην Ορχήστρα και αναφέρεται στην δική του εμπειρία ως αρχιμουσικός της ορχήστρας και εξηγεί τον υψηλό βαθμό ταύτισης που νιώθει με το όραμα του Χατζιδάκι.
Η οργανώτρια συναυλιών Μαρία Ματέ περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο ο Μάνος Χατζιδάκις οργάνωνε και φρόντιζε για την οικονομική επιβίωση της ορχήστρας, συχνά αγνοώντας τις συμβουλές που δεχόταν προκειμένου να μειώσει παραστάσεις και πρόβες για να κρατηθούν τα έξοδα σε χαμηλότερα επίπεδα. Οι συνεργάτες και μουσικοί της ορχήστρας δίνουν τις δικές τους περιγραφές και αφηγήσεις που αποδίδουν με γλαφυρό τρόπο τόσο την ξεχωριστή ταυτότητα της ορχήστρας, όσο και το εύρος των προσπαθειών του Μάνου Χατζιδάκι να παρουσιάσει στο κοινό κλασικά έργα, μουσικές παραστάσεις και κοντσέρτα σε συνεργασία με φίλους του μουσικούς όπως οι Άστορ Πιατσόλα και Γκιέργκι Σάντορ Λίγκετι και άλλους μεγάλους σολίστ και ερμηνευτές όπως η Ντόρα Μπακοπούλου, η μέτζο σοπράνο Κική Μορφονιού και η σοπράνο Μαρίνα Κρίλοβιτς.
Γίνεται λόγος επίσης για το διεθνή διαγωνισμό “Δημήτρης Μητρόπουλος” για νέους συνθέτες και μαέστρους και με αφορμή αυτό το διαγωνισμό ο Jose Manuel Lopez Lopez, συνθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Αuditorio Nacional de Musica της Μαδρίτης μιλάει για την πρόσκληση στην Ορχήστρα των Χρωμάτων να εμφανιστεί στη Μαδρίτη το 2008 προκειμένου να παρουσιάσει τη δουλειά της αλλά και το έργο των σύγχρονων Ελλήνων συνθετών.
Σε σχέση με τους διαφορετικούς κύκλους συναυλιών της Ορχήστρας των Χρωμάτων ο μουσικολόγος Γιώργος Μονεμβασίτης μιλάει για τις μουσικές εκδηλώσεις της Ορχήστρας των Χρωμάτων στον κινηματογράφο Τριανόν σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και με προβολές ταινιών. Αντίστοιχα η συγγραφέας, Ιουλίτα Ηλιοπούλου, μιλάει για τον κύκλο εκδηλώσεων «Μουσική και Λογοτεχνία» με την Ορχήστρα των Χρωμάτων στο Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη, του οποίου έχει και την καλλιτεχνική διεύθυνση.
Το τελευταίο μέρος του επεισοδίου επικεντρώνεται στις δραστηριότητες της ορχήστρας μετά το θάνατο του Μάνου Χατζιδάκι, την προσπάθεια να κρατηθεί ζωντανό το όραμά του, να προβληθεί το έργο του, η ανάδειξη νέων ταλαντούχων συνθετών και η παρουσίαση μουσικών έργων που συνδέουν τη μουσική με τις υπόλοιπες τέχνες.
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής παρεμβάλλονται αποσπάσματα από πρόβες και παραστάσεις της ορχήστρας με διευθυντή τον Μάνο Χατζιδάκι και τον Μίλτο Λογιάδη. Παρακολουθούμε τον βαρύτονο Τάση Χριστογιαννόπουλο να ερμηνεύει με την Ορχήστρα των Χρωμάτων στο Μουσείο Μπενάκη τον Οκτώβριο του 2008, τα «Μια φορά κι έναν καιρό» και «Ο κόσμος όλος έγινε άνω-κάτω» (Χατζιδάκις, 1959) από το θεατρικό έργο του Μπ. Μπρεχτ «Ο κύκλος με την κιμωλία» σε απόδοση Οδ. Ελύτη. Προβάλλονται πλάνα από την πρώτη παράσταση της Ορχήστρας των Χρωμάτων στις 23 Νοεμβρίου του 1989 στην αίθουσα “ΠΑΛΛΑΣ”, από παραστάσεις στο Ηρώδειο, στο Μέγαρο Μουσικής το 1993, στο Μουσείο Μπενάκη, στη Μαδρίτη στο Αuditorio Nacional de Musica το 2008 με τενόρο τον Γιάννη Χριστόπουλο, από πρόβες στο studio C Ραδιοφώνου στην ΕΡΤ το 2008, καθώς και απόσπασμα από την «Τελευταία δύση του αιώνα» σε σκηνοθεσία Γιώργου Πανουσόπουλου και με θέμα την εμφάνιση της Ορχήστρας των Χρωμάτων στη Σαντορίνη το Δεκέμβριο του 1999 ερμηνεύοντας το «Χαμόγελο της Τζοκόντα».
Επίσης προβάλλονται αποσπάσματα από συνεντεύξεις του ίδιου του Χατζιδάκι στον Αλέξη Κωστάλα, στον Κώστα Κωβαίο και στον Γιάννη Έξαρχο, όπου μιλάει για το όραμα της Ορχήστρας των Χρωμάτων, για τη σχέση του θεατή με τη μουσική και τα όρια της εμπορευματοποίησης, για τα επιτεύγματα της Ορχήστρας των Χρωμάτων και την προσπάθειά του να μιλήσει και για σημαντικά κοινωνικά θέματα ευαισθητοποιώντας το κοινό δια της μουσικής.
Μοντάζ – σκηνοθεσία: ΔΩΡΑ ΜΑΣΚΛΑΒΑΝΟΥ
Παραγωγοί: ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ, ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 31 Δεκεμβρίου 2008
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr