Ο Ροβήρος Μανθούλης γεννήθηκε στην Κομοτηνή στις 10 Ιουλίου 1929, πριν από 95 χρόνια. Μεγάλωσε και σπούδασε στην Αθήνα, βρέθηκε στις γραμμές του ΕΑΜ των Νέων και συνέχεια της ΕΠΟΝ και σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Πάντειο, ενώ το 1949 εκδίδεται και η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο “Σκαλοπάτια”. Από το 1949 έως το 1953, σπούδασε Κινηματογράφο και Θέατρο στο Πανεπιστήμιο Syracuse στη Νέα Υόρκη.
Το 1953, συνεργάστηκε με το «Θέατρο της Τετάρτης» του Ε.Ι.Ρ., εισάγοντας νέες ραδιοφωνικές τεχνικές στις θεατρικές διασκευές. Είχε επίσης αναλάβει να οργανώσει το τμήμα ντοκιμαντέρ στο υπουργείο Τύπου και Πληροφοριών, αλλά πρόλαβε μόνο να γυρίσει την πρώτη του ταινία, ένα ντοκιμαντέρ για τη Λευκάδα λίγο πριν απολυθεί το 1958. Ήδη από το 1956 έχει ξεκινήσει να διδάσκει σε κινηματογραφικές σχολές και συνέχισε μέχρι την εκδήλωση του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών, το 1967. Μαθητές του μεταξύ άλλων ήταν ο Παντελής Βούλγαρης και ο Βασίλης Ραφαηλίδης. Υπηρέτησε με προσήλωση το όραμα της διάδοσης του ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα και το 1960 ίδρυσε την «Ομάδα των 5», με τους Ηρακλή Παπαδάκη, Φώτη Μεσθεναίο, Γιάννη Μπακογιαννόπουλο και Ρούσσο Κούνδουρο, με τους οποίους γύρισαν ταινίες οι οποίες βραβεύτηκαν και διακρίθηκαν σε Ελλάδα και εξωτερικό όπως η «Ακρόπολη των Αθηνών» (1961) και το «Άνθρωποι και Θεοί» (1961).
Το «Ψηλά τα Χέρια Χίτλερ» (1962) ήταν μια πρώτη πολιτική ταινία του Ρ. Μανθούλη, αλλά το «Πρόσωπο με Πρόσωπο» (1966) προβλήθηκε σε διάφορα φεστιβάλ, ξεκινώντας από το Διεθνές Φεστιβάλ Νέου Κινηματογράφου της Υέρ στη νότια Γαλλία με προβολή εκτός διαγωνισμού την 21η Απριλίου 1967. Την επόμενη εβδομάδα στο Φεστιβάλ Κανών προβλήθηκε ξανά η ταινία παρά τις διαμαρτυρίες της χούντας. Η ταινία απαγορεύτηκε στην Ελλάδα «καθ’ άπασαν την επικράτειαν, δια λόγους γενικοτέρας θέσεως» και το διαβατήριο του σκηνοθέτη ακυρώθηκε. Κάπως έτσι ξεκινάει και η εξορία του Μανθούλη στο εξωτερικό. Η ταινία παίζεται στο Παρίσι με εξαιρετικές κριτικές και η γαλλική τηλεόραση του προσφέρει συνεργασία με ανάθεση νέου πρωτότυπου προγράμματος με γυρίσματα σε διάφορες χώρες, όπου θα ερευνώνται και παρουσιάζονται οι πολιτικές και κοινωνικές ρίζες της μουσικής και του τραγουδιού. Η επιτυχία των εκπομπών φέρνουν την ανάθεση από το νεοσύστατο 3ο κανάλι της γαλλικής τηλεόρασης, της σκηνοθεσίας ενός ντοκιμαντέρ για τα μπλουζ και ο Μανθούλης γύρισε το «Ανεβαίνοντας τον Μισισιπή» στην Αμερική, το φιλμ με το οποίο έκανε εγκαίνια το κανάλι στις 3 Ιανουαρίου 1973. Την ίδια περίοδο, η Μελίνα Μερκούρη του προτείνει μια ταινία αμερικανικής παραγωγής με παραγωγό τον Ντασέν, με τίτλο «Lilly’s Story». Γράφει το σενάριο μαζί με τον Γιώργο Σεβαστίκογλου και στέλνει παράνομα ένα γαλλικό συνεργείο να γυρίσει σκηνές στην Αθήνα, όμως εκείνοι συλλαμβάνονται.
Στην μεταπολίτευση ο Κ. Καραμανλής του αναθέτει την καλλιτεχνική διεύθυνση της ΕΡΤ, και ο Μανθούλης δέχεται και προσπαθεί να οργανώσει το πρόγραμμα με συνεργάτες του τον Γιάννη Μπακογιαννόπουλο, τον Πέτρο Μάρκαρη, την Τώνια Μαρκετάκη μεταξύ άλλων. Ξεκινάει μια πολιτιστικού περιεχομένου εκπομπή την οποία ονομάζει «Παρασκήνιο» και την αναθέτει σε δύο νέους σκηνοθέτες τον Λάκη Παπαστάθης και τον Τάκη Χατζόπουλο. Εργάστηκε επίσης και για την μετατροπή της ΥΕΝΕΔ σε ΕΡΤ2.
Κατά τη δεκαετία του 1990 συνέχισε να συνεργάζεται με τη γαλλική τηλεόραση, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για εκπομπές εκπαιδευτικού προγράμματος, αλλά και πρωτοβουλίες για την πολιτιστική σύνδεση της Ελλάδας με τη Γαλλία και την ανάδειξη των Ελλήνων καλλιτεχνών στην Γαλλία. Οι επόμενες ταινίες του Μανθούλη θα είναι ο «Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος» και η «Δικτατορία των Συνταγματαρχών» για το γαλλικό πολιτιστικό κανάλι ΑRΤΕ (σε συμπαραγωγή με την FR-3 και τη ΝΕΤ) αλλά και η ταινία μεγάλου μήκους «Lilly’s Story» σχετικά με το πώς δεν γυρίστηκε η συγκεκριμένη ταινία, η οποία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας ως επίσημη συμμετοχή το 2000.
Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο 95 ετών από τη γέννηση του Ροβήρου Μανθούλη στις 10 Ιουλίου 1929, παρουσιάζει την εκπομπή:
ΝΕΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΡΟΒΗΡΟΣ ΜΑΝΘΟΥΛΗΣ
(video)
Το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς «Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος» παρουσιάζει συνέντευξη του σκηνοθέτη Ροβήρου Μανθούλη στη δημοσιογράφο Μαρία Κατσουνάκη. Γίνεται μια εισαγωγή στο έργο του Μανθούλη από την πρώτη του ταινία και αναφορά στην τελευταία του ταινία “LILLY’S STORY”. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης μιλάει για την ταινία “Κυρία δήμαρχος” με την Γεωργία Βασιλειάδου και τον Αντώνη Ζερβό, το 1960, τη συνεργασία τους, ενώ αναφέρει ότι την είδε πολύ αργότερα γιατί δεν πίστευε σε αυτή, όμως εξηγεί ότι εκεί έμαθε, στα γυρίσματά της πήρε μαθήματα σημαντικά και συνεργάστηκε με ανθρώπους όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίνως Αργυράκης και ο Νίκος Κούρκουλος. Για την ταινία του “Πρόσωπο με πρόσωπο” αναφέρεται στην υποδοχή που είχε στο εξωτερικό το 1966, στις διθυραμβικές κριτικές, στην πρεμιέρα και στην προνομιακή εξορία του στη Γαλλία. Εξηγεί ότι του ήταν αδύνατο να μην μιλήσει μέσα από την ταινία του και ο ίδιος να μην πάρει θέση, όταν δημιουργούνται τεράστια ερωτηματικά. Όπως λέει ο ίδιος «Ένα έργο σε εμπλέκει στην παγίδα του». Κάπως έτσι βρέθηκε στην Γαλλία, την Ελβετία και έπειτα στη γαλλική τηλεόραση. Περιγράφει την εμπλοκή του στην ελληνική τηλεόραση μετά την πτώση της χούντας, την προσπάθεια του Κ. Καραμανλή για την αποχουντοποίηση της τηλεόρασης. Μιλάει για την τελευταία του ταινία μετά από 100 και πάνω ντοκιμαντέρ για τη γαλλική τηλεόραση. Εξηγεί ότι πάντα φρόντιζε να διατηρεί την κινηματογραφική του ματιά σε κάθε ντοκιμαντέρ του. Όταν ήρθε στο Παρίσι η Μελίνα Μερκούρη κατά τη διάρκεια της επταετίας έκαναν ένα ντοκιμαντέρ για την κατάσταση στην Ελλάδα και η Μελίνα αποφασίζει να κάνει μαζί του μια ταινία για την Ελλάδα των συνταγματαρχών. Εξηγεί την πορεία αυτής της προσπάθειας που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, έφτασε μέχρι τις παραμονές των γυρισμάτων. Η ταινία του λοιπόν “LILLY’S STORY” αφορά στην ταινία αυτή που δεν έγινε, για τα γεγονότα και τα πρόσωπα και μια περιοχή της ιστορίας για την οποία δεν έχει μιλήσει ποτέ κανείς. Η τελευταία του ταινία είναι ένας σταθμός σε μια σειρά από πολλές άλλες.
Παρουσιαστής: ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗ
Σκηνοθεσία: ΤΑΚΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ
Έτος παραγωγής: 2006
Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr