Σαν σήμερα, πριν από πενήντα χρόνια, ψηφίστηκε το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975 από την Ε΄ Αναθεωρητική βουλή, στις 7 Ιουνίου 1975. Τέθηκε σε ισχύ στις 11 Ιουνίου 1975 και με αυτό καθιερώθηκε στη χώρα μας ως πολίτευμα η προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία και ισχύει μέχρι και σήμερα με αλλαγές που υπέστη ύστερα από τις αναθεωρήσεις του 1986, 2001, 2008 και 2019.
Στις 24 Ιουλίου 1974 μετά την πτώση του καθεστώτος Ιωαννίδη, σχηματίζεται κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό την προεδρία του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Την 1η Αυγούστου, εκδίδεται συντακτική πράξη για την αποκατάσταση της δημοκρατικής νομιμότητας, τη ρύθμιση θεμάτων του δημοσίου βίου μέχρι του οριστικού καθορισμού του πολιτεύματος και της κατάρτισης νέου Συντάγματος της χώρας. Με βάση αυτή τη συντακτική πράξη, η κυβέρνηση επαναφέρει το Σύνταγμα του 1952 εξαιρώντας όμως το άρθρο 1 αυτού, δηλαδή τις διατάξεις περί της μορφής του πολιτεύματος. Στις 17 Νοεμβρίου 1974 πραγματοποιούνται οι πρώτες εκλογές της Μεταπολίτευσης, στις οποίες η Νέα Δημοκρατία αναδεικνύεται πρώτο κόμμα, σχηματίζει κυβέρνηση και λίγο αργότερα πραγματοποιείται το Δημοψήφισμα του 1974 με το οποίο αποφασίστηκε η εγκαθίδρυση στην Ελλάδα αβασίλευτης δημοκρατίας.
Στις 7 Ιανουαρίου 1975 η κυβέρνηση καταθέτει τις προτάσεις της για το νέο Σύνταγμα και την επόμενη μέρα η Ε΄ Αναθεωρητική Βουλή αρχίζει το συντακτικό της έργο, εκλέγει κοινοβουλευτική επιτροπή σύνταξης του Συντάγματος με πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Τσάτσο και ολοκληρώνει τις εργασίες της στα τέλη Μαΐου προς αρχές Ιουνίου 1975. Η Βουλή ψήφισε το Σύνταγμα στις 7 Ιουνίου και αυτό δημοσιεύτηκε στις 9 Ιουνίου 1975 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, στο ΦΕΚ A 111/1975.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Σύνταγμα του 1975 ψηφίστηκε μόνο από τους βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας η οποία αποτελούσε και την πλειοψηφία στη Βουλή, ενώ και τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης (Ένωσις Κέντρου – Νέες Δυνάμεις, ΠΑΣΟΚ και Ενωμένη Αριστερά) απείχαν από την διαδικασία της ψηφοφορίας, αντιδρώντας κυρίως στις προβλεπόμενες από αυτό «υπερεξουσίες» του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Το Αρχείο της ΕΡΤ για την επέτειο πενήντα ετών από την ψήφιση του Συντάγματος του 1975 (7/6/1975), προτείνει δύο τεκμήρια:
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Ο δημοσιογράφος Κώστας Χούντας έξω από το Ελληνικό Κοινοβούλιο πραγματοποιεί ρεπορτάζ με αφορμή την ψήφιση του νέου Συντάγματος του 1975. Διαβάζει τις πρώτες γραμμές του πρώτου Συντάγματος της Πρώτης Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου την 1η Ιανουαρίου του 1922, στη συνέχεια αναφέρεται στο δεύτερο Σύνταγμα γνωστό ως «Νόμος της Επιδαύρου» το 1823, έπειτα στο Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος του 1827 που ψηφίστηκε από την Τρίτη Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, αλλά και στο «Ηγεμονικό Σύνταγμα» του 1832 και στην επιβολή της απόλυτης μοναρχίας του Όθωνα. Στη συνέχεια μιλάει για την επανάσταση 3η Σεπτεμβρίου 1943 και την ψήφιση του Συντάγματος του 1944 και την καθιέρωση της Συνταγματικής Μοναρχίας, η οποία καταργείται στις 10 Οκτωβρίου 1962. Στη Βιβλιοθήκη της Βουλής ο δημοσιογράφος στέκεται μπροστά στα πρωτότυπα των Συνταγμάτων της Ελλάδας, η κάμερα καταγράφει μερικά από αυτά και η αφήγηση συνεχίζει με αναφορές στην Εθνοσυνέλευση του 1862 και την ψήφιση του Συντάγματος του 1864 με το οποίο καθιερώνεται η Κοινοβουλευτική Μοναρχία και το οποίο θα μείνει σε ισχύ για περίπου 60 χρόνια με μικρές αναθεωρήσεις. Αναφέρεται επίσης στα γεγονότα των Βαλκανικών Πολέμων, στη Μικρασιατική Καταστροφή, στις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις που ακολούθησαν και στο πραξικόπημα του 1935 και την ακόλουθη δικτατορία του καθεστώτος Μεταξά, της 4ης Αυγούστου, ενώ υπογραμμίζει το Σύνταγμα του 1952 και ιδίως το τελευταίο του άρθρο 114, όπου σημειώνεται ότι η τήρησή του εξαρτάται από τον πατριωτισμό των Ελλήνων, σχολιάζοντας και την κατάργηση του συντάγματος από τους πραξικοπηματίες τις 21ης Απριλίου 1967.
Ελληνικά Επίκαιρα – Ταινία Επικαίρων με ειδήσεις Ιουνίου 1975, και θέμα την ψήφιση του νέου Συντάγματος στο σύνολό του από τη Βουλή των Ελλήνων.
Θέμα από Ελληνικά Επίκαιρα που προβλήθηκαν στις 16 Ιουνίου 1975. Το συγκεκριμένο θέμα αφορά στην Ε΄ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων και στην ψήφιση του νέου Συντάγματος στις 7 Ιουνίου 1975 στο σύνολό του. Περιγράφεται το γεγονός και παρακολουθούμε πλάνα από την αίθουσα του κοινοβουλίου όπου διακρίνονται μεταξύ άλλων ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Υπουργός Συντονισμού και Προγραμματισμού Παναγής Παπαληγούρας, ο Υπουργός Προεδρίας της Κυβερνήσεως Γεώργιος Ράλλης, ο Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, ο Υπουργός Εμπορίου Ιωάννης Βαρβιτσιώτης, ο Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Αλέξανδρος Παπαδόγκονας, ο Υπουργός Βιομηχανίας Κωνσταντίνος Κονοφάγος, ο Υφυπουργός Βιομηχανίας Δημήτριος Καραϊσκάκης, ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας και Πρόεδρος της Συνταγματικής Επιτροπής Κωνσταντίνος Τσάτσος και ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου. Το θέμα κλείνει με μια αναφορά στο αισιόδοξο μήνυμα που απηύθυνε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στην τελευταία συνεδρίαση της βουλής για την ψήφιση του Συντάγματος.
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Κώστας Χούντας
Παραγωγή: Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών και ΕΙΡΤ
Έτος παραγωγής: 1975
Δείτε περισσότερα εδώ: https://archive.ert.gr