Εκατόν δεκαοχτώ χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τον θάνατο του ζωγράφου Κωνσταντίνου Βολανάκη. Γεννημένος στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1837, ο Κωνσταντίνος Βολανάκης φοίτησε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου, μαθητής του Καρλ φον Πιλότυ, όπως και ο άλλος σπουδαίος Έλληνας εκπρόσωπος της “Σχολής του Μονάχου”, Νικόλαος Γύζης. Το 1867 κέρδισε το πρώτο βραβείο για τα σχέδιά του για την απεικόνιση της ναυμαχίας της Λίσσας. Αν και αρχικά ασχολήθηκε με την τοπιογραφία, υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους λάτρεις και υμνητές του υγρού στοιχείου, και εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες θαλασσογράφους, απεικονίζοντας κυρίως σκηνές από ναυμαχίες, λιμάνια, καράβια κτλ. Από το 1883 έως το 1903 διετέλεσε καθηγητής στην Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Ο Κωνσταντίνος Βολανάκης έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, στις 29 Ιουνίου 1907.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ ένα επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Οι Ζωγράφοι της Σχολής Μονάχου», σε παρουσίαση και επιστημονική επιμέλεια Μάνου Στεφανίδη, αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του κορυφαίου Έλληνα ζωγράφου.
ΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΟΛΑΝΑΚΗΣ 1837-1907
Η τηλεοπτική σειρά «Οι ζωγράφοι της Σχολής της Μονάχου» σκιαγραφεί το οδοιπορικό των Ελλήνων καλλιτεχνών του 19ου αιώνα προς την βαυαρική πρωτεύουσα, το Μόναχο, την «Αθήνα επί του Ίσαρος», όπως λεγόταν. Μέσα από έρευνες και λήψεις στην Ελλάδα αλλά και το Μόναχο και την Τεργέστη, και τη συνεργασία διακεκριμένων Γερμανών και Ελλήνων ιστορικών τέχνης, πλούσιο-και άγνωστο-υλικό έρχεται στην επιφάνεια. Το συγκεκριμένο επεισόδιο είναι αφιερωμένο στον ζωγράφο Κωνσταντίνο Βολανάκη.
Με αφετηρία τη γέννηση του ζωγράφου στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1837 παρουσιάζονται οι σημαντικότεροι σταθμοί της ζωής του και αναλύεται το έργο του. Αναφορά γίνεται στην παραμονή του στην Τεργέστη και την εγγραφή του στην Ακαδημία των Τεχνών στο Μόναχο, με συμμαθητή τον Νικόλαο Γύζη, την ενασχόλησή του αρχικά με την τοπιογραφία και αργότερα την θαλασσογραφία, και την απόφασή του να επιστρέψει στην πατρίδα ενώ βρίσκεται στο αποκορύφωμα της σταδιοδρομίας του. Σχολιάζονται τα έργα του «Η ναυμαχία της Λίσσας», «Ναυμαχία της Σαλαμίνας» ή «Ναυμαχία του Ακτίου» και η «Πυρπόληση της τουρκικής φρεγάδας από τον Παπανικολή». Υπογραμμίζονται τα χαρακτηριστικά του ζωγραφικού του έργου, οι τάσεις εκλεκτισμού και αξιοποίησης όλης της παράδοσης που του κληροδότησε η ευρωπαϊκή ζωγραφική. Η εκπομπή κλείνει με αναφορά στα τελευταία χρόνια της ζωής του Κ.Βολανάκη, διάστημα κατά το οποίο είναι η πορεία του προς την κατάρρευση.
Μιλούν για το έργο του και στη συμβολή του στην τοπιογραφία και θαλασσογραφία οι επιμελητές της Εθνικής Πινακοθήκης Μάνος Στεφανίδης και Νέλλη Μισιρλή. Η καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης στην ΑΣΚΤ Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα αναλύει την ευρωπαϊκή επίδραση στην ελληνική ζωγραφική του 19ου αιώνα, ενώ ο ζωγράφος Εδουάρδος Σακαγιάν σχολιάζει τη σχέση των «νεοπαραστατικών» ζωγράφων με τη Σχολή του 19ου αιώνα της ελληνικής ζωγραφικής. Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλονται πίνακες του Κωνσταντίνου Βολανάκη, καθώς και κινηματογραφημένα πλάνα από τους τόπους στους οποίους έζησε (Τεργέστη, Μόναχο, Πειραιάς).
Έτος παραγωγής: 1989
Ημερομηνία πρώτης προβολής εκπομπής: 21/11/1989
Σκηνοθεσία: Σταμάτης Τσαρουχάς
Παρουσίαση-επιστημονική επιμέλεια:
Μάνος Στεφανίδης, επιμελητής της Εθνικής Πινακοθήκης