Στις 26 Οκτωβρίου 1957, ο Νίκος Καζαντζάκης, αφήνει την τελευταία του πνοή στο Freiburg της Γερμανίας. Γεννημένος το 1883 στο Ηράκλειο της Κρήτης, ο Καζαντζάκης αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες, με ένα τεράστιο σε όγκο αλλά και σε ευρύτητα συγγραφικό έργο που περιλαμβάνει έργα πεζογραφίας, ποίησης, θεάτρου, δοκίμια, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, μεταφράσεις κ.ά. Με σπουδές στα νομικά στην Αθήνα και το Παρίσι, μια δημοσιογραφική καριέρα, αλλά και δράση στην ελληνική πολιτική ζωή, ο Καζαντζάκης υπήρξε ένα ανήσυχο πνεύμα.
Το πρώτο του μυθιστόρημα χρονολογείται στα 1906 («’Οφις και Κρίνο»). Έμεινε γνωστός παγκοσμίως κυρίως από τα μυθιστορήματά του «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» (1946), «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» (1948), «Ο καπετάν Μιχάλης» (1950), «Ο τελευταίος πειρασμός» (1951), «Αναφορά στο Γκρέκο» (1961), καθώς και την «Οδύ[σ]σειά» του κ.ά. Είναι ο πιο μεταφρασμένος σύγχρονος Έλληνας συγγραφέας, ενώ το έργο του έχει διασκευαστεί για το θέατρο, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, με πιο γνωστή την κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» από τον Μιχάλη Κακογιάννη με τον Άντονι Κουήν στον ομώνυμο ρόλο. Ο Νίκος Καζαντζάκης διετέλεσε πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων, τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης (1956) και προτάθηκε εννέα φορές για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Τιμώντας τη μνήμη του μεγάλου λογοτέχνη (1883-1957), το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει ένα σχετικό απόσπασμα από το επεισόδιο της σειράς εκπομπών «Εκπομπές που αγάπησα» του Φρέντυ Γερμανού, το οποίο είναι αφιερωμένο σε δύο συγγραφείς, τον Νίκο Καζαντζάκη και τον Μενέλαο Λουντέμη.
ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑ
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Στο συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς «Εκπομπές που αγάπησα» ο Φρέντυ Γερμανός παρουσιάζει το παλαιότερο αφιέρωμα που είχε κάνει στο πλαίσιο της σειράς «Το πορτραίτο της Πέμπτης» το 1976 στον Νίκο Καζαντζάκη. Η εκπομπή εκείνη περιλαμβάνει τη μαρτυρία της ‘Ελλης Αλεξίου για τον Νίκο Καζαντζάκη. Η μεγάλη κυρία των ελληνικών γραμμάτων, δίνει τη δική της μαρτυρία για τον Καζαντζάκη της νιότης της, περιγράφοντας άγνωστες πτυχές της προσωπικότητας και του χαρακτήρα του Καζαντζάκη, όπως τις έζησε στα νεανικά τους χρόνια, μαζί με την αδελφή της, Γαλάτεια Καζαντζάκη-πρώτη του σύζυγο. Μιλά για τη φιλοδοξία και την προσήλωση στους υψηλούς στόχους του νεαρού Καζαντζάκη, για την ιδεολογία του καθώς και την πικρία του, που δεν κατάφερε να αποσπάσει το Βραβείο Νόμπελ, ενώ αναφέρεται και στην κοινωνική του παρουσία, μέσα στην συντροφιά, υπογραμμίζοντας τη σεμνότητά του, αλλά και την «ανωτερότητα» που απέπνεε και το χιούμορ του.
Ακολουθεί συνέντευξη της Αναστασίας Ζορμπά, κόρης του Αλέξη Ζορμπά, του ανθρώπου από τον οποίο εμπνεύστηκε ο Καζαντζάκης στο μυθιστόρημά του « Ο βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». Μιλά για τον πατέρα της, αναφέρεται στα πολλά κοινά σημεία του ήρωα του Καζαντζάκη με εκείνον, και κάνει λόγο για το ρόλο του Ζορμπά που ενσάρκωσε ο Άντονι Κουήν στην ομώνυμη ταινία.
Λόγος γίνεται για τη σχέση του Νίκου Καζαντζάκη με την Μελίνα Μερκούρη. Τέλος, ο Μάνος Κατράκης αναφέρεται στους ήρωες του Μάνου Καζαντζάκη που έχει ενσαρκώσει, ενώ παράλληλα προβάλλονται πλάνα στα καμαρίνια και στη συνέχεια πλάνα της θεατρικής παράστασης του έργου «Χριστόφορος Κολόμβος» του Νίκου Καζαντζάκη. Η παράσταση ανέβηκε την θεατρική περίοδο 1975-1976 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, από το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη, σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού, σκηνικά-κοστούμια Σπύρου Βασιλείου, μουσική Μίκη Θεοδωράκη, και τον Μάνο Κατράκη στον ομώνυμο ρόλο. Το αφιέρωμα κλείνει με πλάνα του Νίκου Καζαντζάκη από το 1957.
Ημερομηνία προβολής εκπομπής: 6/11/1994
Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr