Η κατάσταση στα ελληνικά νησιά στην επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

ανταπόκριση από το Στρασβούργο για την ΕΡΤ: Κώστας Δαβάνης

Την κατάσταση στα ελληνικά νησιά και τα σχέδια για τη δημιουργία ενός νέου κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης στη Λέσβο θα εξετάσουν αύριο Τετάρτη στο πλαίσιο συζήτησης με εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΜΚΟ «Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες», τα μέλη της επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η επιτροπή θα εξετάσει τα πιο πρόσφατα δεδομένα σχετικά με τις αφίξεις και την πληρότητα των χώρων υποδοχής και έκτακτης ανάγκης, και θα αξιολογήσει την κατάσταση που επικρατεί υπό ανθρωπιστικό πρίσμα. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, υπάρχουν σήμερα περίπου 18.500 μετανάστες και αιτούντες άσυλο εγκλωβισμένοι στα νησιά του Αιγαίου.

Το νέο Κέντρο Υποδοχής στην Λέσβο

Οι ευρωβουλευτές θα ενημερωθούν επίσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με το σχέδιο στο οποίο συμμετέχουν φορείς της ΕΕ και οι ελληνικές αρχές για τη δημιουργία του νέου κέντρου υποδοχής στη Λέσβο έως τις αρχές Σεπτεμβρίου 2021. Το σχέδιο καταρτίστηκε μετά την πυρκαγιά που κατέστρεψε τον καταυλισμό στην Μόρια τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους.
Σύμφωνα με τις προδιαγραφές το νέο κέντρο υποδοχής θα παρέχει κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης στους πρόσφυγες και θα λειτουργεί με ταχείες, δίκαιες και αποτελεσματικές διαδικασίες εξέτασης των αιτήσεων ασύλου.

Το κέντρο θα διαθέτει χώρο διαβίωσης σε κοντέινερ, έναν ειδικό χώρο για τους νεοαφιχθέντες για να τους βοηθήσει κατά τις πρώτες ημέρες, κοντέινερ-ιατρεία για άμεση υγειονομική περίθαλψη, χώρους αναψυχής για αθλήματα, παιδικές χαρές και προκατασκευασμένα σπίτια για τυπική και μη τυπική εκπαίδευση. Θα υπάρχουν επίσης κοινές κουζίνες για την προετοιμασία φαγητού και καταστήματα που θα εξυπηρετούν βασικές ανάγκες, ενώ θα δημιουργηθούν ειδικές αίθουσες για τα άτομα με αναπηρία.

Παράλληλα προβλέπεται βελτιωμένη διαχείριση των αφίξεων με πλήρεις διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης, συμπεριλαμβανομένων ελέγχων υγείας και ασφάλειας σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο.

Σύμφωνα με το σχέδιο θα διασφαλίζονται απρόσκοπτες διαδικασίες ασύλου και επιστροφής και μέτρα ένταξης για να αποτραπεί πως κανείς δεν θα παραμένει σε παρατεταμένη αβεβαιότητα. Θα προωθηθούν προγράμματα επικουρούμενης οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης για άτομα που δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην ΕΕ, αλλά θα δημιουργηθεί επίσης χώρος κράτησης στα κέντρα πολλαπλών σκοπών για τη στήριξη της αποτελεσματικής επιστροφής. Τα άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας θα λαμβάνουν καλύτερη στήριξη ώστε να ξεκινούν τη διαδικασία ένταξής τους.

Όσον αφορά τις συνθήκες υποδοχής αυτές θα είναι σύμφωνες με το δίκαιο της ΕΕ, λαμβανομένων υπόψη των διεθνών προτύπων και βέλτιστων πρακτικών, ιδίως όσον αφορά την υγεία, την ασφάλεια, την αποχέτευση, τα τρόφιμα, την παροχή πληροφοριών και συμβουλών, τον ρουχισμό και τα μη επισιτιστικά είδη, καθώς και τους κοινόχρηστους χώρους. Θα ακολουθείται προσέγγιση με βάση το φύλο και τα δικαιώματα των παιδιών, των αναγκών των οικογενειών και των παιδιών (συνοδευόμενων και ασυνόδευτων), με παράλληλη διασφάλιση ότι τα τρωτά σημεία εντοπίζονται και αντιμετωπίζονται επαρκώς.

Επίσης έχει προβλεφθεί επαρκής κατάρτιση του προσωπικού, στελέχωση και σχεδιασμός, συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης επικινδυνότητας και του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης, για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του νέου κέντρου.

Σαφώς βελτιωμένη η εικόνα στα ελληνικά νησιά

Η αντίδραση της ΕΕ στην ανθρωπιστική κρίση μετά την καταστροφή του κέντρου υποδοχής στην Μόρια βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης στην ολομέλεια με την Επίτροπο Ylva Johansson αμέσως μετά την πυρκαγιά.

Την περασμένη εβδομάδα, οι ευρωβουλευτές εξέτασαν εκ νέου στην ολομέλεια την κατάσταση των προσφύγων και των μεταναστών στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Εκεί η επίτροπος μετανάστευσης Ίλβα Γιόχανσον τόνισε ότι κατάσταση στα ελληνικά νησιά είναι σαφώς βελτιωμένη σε σχέση με πέρυσι οπότε στους χώρους υποδοχής στα ελληνικά νησιά υπήρχαν 42.000 μετανάστες, ενώ στην συνέχεια ο αριθμός αυτός μειώθηκε σημαντικά, φτάνοντας πλέον τους 15.000. Παράλληλα όπως ανέφερε η ίδια, προχώρησε η επαναγκατάσταση μεταναστών στην ενδοχώρα όπως και σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε, ξεκίνησαν προγράμματα για εθελούσιες επιστροφές, ενώ μειώθηκε στο μηδέν η συμφόρηση σε σχέση με την επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου με αποτέλεσμα αυτά να διεκπεραιώνονται κανονικά. «Δεν λέω ότι η κατάσταση είναι ικανοποιητική αλλά δεν είναι δίκαιο να λέει κανείς ότι δεν έχει γίνει τίποτα» κατέληξε η κ. Γιόχανσον.

Η επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών έχει επανειλημμένα καλέσει την ΕΕ και την ελληνική κυβέρνηση να λάβουν μέτρα για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων στα νησιά του Αιγαίου και τη διασφάλιση της ομαλής διεκπεραίωσης των αιτήσεων ασύλου τους.

Η ατζέντα

Σύμφωνα με το πρόγραμμα η συζήτηση θα ξεκινήσει με ανταλλαγή απόψεων με την Μπεάτε Γκμίντερ αναπληρώτρια γενική διευθύντρια υπεύθυνη για την ειδική ομάδα διαχείρισης της μετανάστευσης στη Γενική Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων και τον Σπύρο-Βλαντ Οικονόμου από το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες. Στην συνέχεια θα συζητηθεί το μνημόνιο συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Γραφείου Ασύλου της ΕΕ, την FRONTEX, την Europol, τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων καθώς και της ελληνικής κυβέρνησης, για τη δημιουργία και τη λειτουργία νέου κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης στη Λέσβο.

Στην ίδια συνεδρίαση αναμένεται επίσης να συζητηθούν οι πρόσφατές καταγγελίες εναντίον του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής Frontex, του οποίου η εικαζόμενη εμπλοκή στις επαναπροωθήσεις των αιτούντων άσυλο στα ύδατα του Αιγαίου είναι το αντικείμενο εσωτερικής έρευνας, καθώς και οι εκκλήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για μεγαλύτερη διαφάνεια προκειμένου να διασφαλιστεί ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.