Στις 20 Δεκεμβρίου οι ισπανοί ψηφίζουν. Η εκλογική αναμέτρηση έχει χαρακτηριστεί ως η πιο απρόβλεπτη στη μετα-Φράνκο εποχή. Οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν τον δικομματισμό να κλονίζεται. Τέσσερις στους δέκα ψηφοφόρους δηλώνουν αναποφάσιστοι, κάνοντας ακόμη δυσκολότερη την πρόβλεψη. Ο Miguel-Anxo Murado, δημοσιογράφος, συγγραφέας, δημιουργός ντοκιμαντέρ, μας δίνει μια εικόνα από την Ισπανία και το προεκλογικό τοπίο.
της Μάχης Μαργαρίτη
-Έχει ειπωθεί ότι αυτή είναι η πιο απρόβλεπτη εκλογική αναμέτρηση στη σύγχρονη ιστορία της Ισπανίας. Είναι έτσι;
Συμφωνώ, αλλά η πρόβλεψη που μπορούμε να κάνουμε με τη μεγαλύτερη σιγουριά, είναι η εξής: το νέο κοινοβούλιο θα είναι το πιο κατακερματισμένο που έχουμε δει ποτέ στην Ισπανία. Αυτό από μόνο του είναι κάτι καινούριο. Το σύστημα της Ισπανίας είναι πολυκομματικό, αλλά στην πράξη έχει λειτουργήσει πάντοτε ως δικομματικό, τουλάχιστον σε εθνικό επίπεδο.
-Επίσης, για πρώτη φορά, οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν τέσσερα κόμματα να αποσπούν ποσοστό πάνω από 15%, με το κυβερνών κόμμα του Μαριάνο Ραχόι να προηγείται.
Πράγματι, το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Υπάρχουν, όμως, πολλά πιθανά σενάρια, που εξαρτώνται από τα πραγματικά αποτελέσματα. Αν, στο πιο πιθανό σενάριο, το κυβερνών κόμμα κερδίσει, θα υπήρχε η πιθανότητα να υποστηριχθεί από το νεοσύστατο κεντροδεξιό Ciudadanos (Citizens). Όμως, το Ciudadanos θα μπορούσε να στηρίξει και τους Σοσιαλιστές, αν κερδίσουν, κάτι που τώρα δε φαίνεται πιθανό. Και σε περίπτωση που οι Ciudadanos έχουν χειρότερη επίδοση από την αναμενόμενη, θα μπορούσε να υπάρξει μια συμμαχία Σοσιαλιστών-Podemos. Όχι εύκολο, αλλά ούτε απίθανο. Ακόμη λιγότερο πιθανός, αλλά εφικτός, είναι ένας μεγάλος συνασπισμός ανάμεσα στους Σοσιαλιστές και τους Συντηρητικούς. Όλα είναι ανοιχτά.
-Στη μετα-Φράνκο εποχή, δύο κόμματα κυριαρχούσαν στο πολιτικό σκηνικό της Ισπανίας. Στην τελευταία δημοσκόπηση του Κέντρου Κοινωνιολογικής Έρευνας, το 41% όσων ρωτήθηκαν δήλωσαν αναποφάσιστοι. Γιατί πιστεύεις ότι τόσο πολλοί άνθρωποι δεν έχουν ακόμη αποφασίσει;
Πολλοί θα ήθελαν να ψηφίσουν τα νέα κόμματα, αυτοί που κινούνται προς τα αριστερά τους Podemos και αυτοί που κινούνται προς τα δεξιά τους Ciudadanos. Φοβούνται, όμως, ότι αυτό ίσως θα προκαλούσε την κατάρρευση του μεγάλου κόμματος που παραδοσιακά στηρίζουν, δηλαδή των Σοσιαλιστών ή του συντηρητικού PP. Κατά την άποψή μου, αυτή η αναποφασιστικότητα δείχνει πόσο ισχυρή παραμένει η “έλξη” από τα μεγάλα κόμματα.
-Η λέξη “αλλαγή” ακούγεται συχνά στην Ισπανία. Πιστεύεις ότι έχει αλλάξει ο τρόπος που σκέφτονται οι ισπανοί; Τι έχει συμβεί με το κίνημα κατά της λιτότητας;
Υπάρχει μια “κόπωση οργής”, η οικονομία έχει ανακάμψει λίγο, ακόμη κι αν αυτό ελάχιστα έχει να κάνει με τις πολιτικές της κυβέρνησης. Οι Βρυξέλλες επέτρεψαν στη Μαδρίτη να βγει εκτός των στόχων του ελλείμματος, πιθανά για να βοηθήσουν τον Ραχόι να κερδίσει τις εκλογές.
-Οι δημοσκοπήσεις έδιναν 28% στους Podemos στην αρχή του 2015, τώρα τους δίνουν 15%. Εκτιμάς ότι οι δημοσκοπήσεις είναι σωστές, ή είσαι επιφυλακτικός;
Είμαι επιφυλακτικός με τις δημοσκοπήσεις, ωστόσο, είναι γεγονός ότι στις πραγματικές εκλογές οι Podemos πήγαν χειρότερα του αναμενόμενου. Θα μπορούσαν να τα πάνε καλύτερα σε αυτές τις εθνικές εκλογές, ωστόσο, ο αρχικός τους στόχος να κερδίσουν ή να έρθουν δεύτεροι, φαίνεται δύσκολος. Αυτό είναι πρόβλημα για τους ίδιους, επειδή το μεγαλύτερο μέρος της δύναμής τους ήρθε από το ότι τους είδαν ως μια αληθινή εναλλακτική, και όχι απλώς ως ένα νέο κόμμα της αντιπολίτευσης. Αν δεν αφήσουν ένα σοβαρό στίγμα στην επόμενη βουλή, δεν αποκλείεται να εξαφανιστούν στις επόμενες εκλογές.
-Πιστεύεις ότι οι Podemos έχουν αποδυναμωθεί τους τελευταίους μήνες;
Αυτό μοιάζει ξεκάθαρο. Στοχοποιήθηκαν από τα μέσα ενημέρωσης, που είναι εχθρικά απέναντι στους Podemos, αλλά έκαναν κι οι ίδιοι λάθη. Η επιτυχία τους στις δημοσκοπήσεις τους έδωσε την εντύπωση ότι θα μπορούσαν να “πάρουν” ένα μεγάλο τμήμα των απογοητευμένων συντηρητικών ψηφοφόρων, οπότε άρχισαν να υιοθετούν σε έναν βαθμό τη γλώσσα της δεξιάς, και έγιναν πολύ επιθετικοί απέναντι σε αριστερά κόμματα από τα οποία προέρχονταν οι περισσότεροι από τους αρχικούς υποστηρικτές τους. Αυτό δεν πέτυχε. Ο φιλικός προς την αριστερά κόσμος μπερδεύτηκε, και οι συντηρητικοί ψηφοφόροι δεν πείστηκαν. Τώρα ξανά μετακινούνται προς τα αριστερά, και αργά-αργά ανακτούν κάποιο έδαφος, αλλά έχουν χάσει πολύτιμο χρόνο.
-Σε ένα άρθρο σου στην εφημερίδα Guardian την περασμένη άνοιξη, υπονοούσες ότι “δαιμονοποιώντας τη διαφθορά” οι Podemos “αυτοπαγιδεύτηκαν”. Ήταν πολύ ενδιαφέρον αυτό που έλεγες, ότι “αυτός είναι ο κίνδυνος όταν αντικαθιστάς την πολιτική κουβέντα με μια καθαρά ηθικιστική προσέγγιση”. Το αποτέλεσμα ήταν να “μπει στη σκηνή” ένα νέο κόμμα, οι Ciudadanos (Πολίτες), “κατασκευασμένο ως καθρέφτης των Podemos -μόνο που, όπως στους καθρέφτες, η αριστερά είναι δεξιά εδώ”, έγραφες. Τι ακολούθησε;
Αυτό ήταν άλλο ένα λάθος. Η διαφθορά είναι περίπλοκο εκλογικό στοιχείο. Ακόμη κι αν αρχικά αποκηρύσσεται από την αριστερά, συνήθως καταλήγει να ωφελεί τη λαϊκιστική δεξιά. Γιατί; Επειδή για τους περισσότερους ανθρώπους, η διαφθορά δεν είναι πολιτικό αλλά ηθικό ζήτημα, και η λαϊκιστική δεξιά είναι καλύτερη στο να διαχειρίζεται την ηθική. Ήταν πανεύκολο για το κατεστημένο να φτιάξει ένα νέο κόμμα, τους Ciudadanos, με την ίδια (με τους Podemos) στάση κατά της διαφθοράς, αλλά με μια ασφαλή κρατούσα πολιτική ατζέντα, και να δει πώς
υποστηρικτές από τους Podemos θα άρχιζαν να μετακινούνται προς τα εκεί.
-Υπάρχει μια “αστική” Ισπανία και μια “αγροτική” Ισπανία που ψηφίζουν με διαφορετικό τρόπο;
Σίγουρα οι αγροτικές περιοχές τείνουν να είναι πιο παραδοσιακές στις πολιτικές τους επιλογές, παρότι σε κάποιες περιοχές, όπως η Ανδαλουσία, αυτό θα σήμαινε ότι θα ψήφιζαν τους Σοσιαλιστές. Το πιο σημαντικό, ίσως, είναι ότι υπάρχουν πολλές αγροτικές περιοχές που υπερ-εκπροσωπούνται στη βουλή. Μεγάλες πόλεις, όπου είναι πιο δυνατά τα νέα κόμματα, και κυρίως αυτά της αριστεράς, είναι πολύ γνωστό ότι υπο-εκπροσωπούνται.
-Ποια είναι η πολιτική διάθεση των νέων; Η ανεργία είναι πολύ υψηλή σε αυτή την κατηγορία του πληθυσμού -πιστεύουν σε κάτι, ελπίζουν; Πώς θα περιέγραφες το γενικό αίσθημα στην Ισπανία αυτή την εποχή;
Οι νέοι ψηφοφόροι συνήθως στηρίζουν περισσότερο τα νέα κόμματα -όχι, όμως, οι πολύ νέοι. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι Podemos είναι πιο ισχυροί στην κατηγορία 24-35. Όμως, οι νέοι, επίσης, απέχουν περισσότερο. Στην πραγματικότητα, ο αντίκτυπος της ψήφου των νέων συχνά διογκώνεται, όπως και αυτός των social media, που, στη μία μετά την άλλη εκλογική μάχη, αποτυγχάνουν να ασκήσουν σημαντική επιρροή, σε αντίθεση με τη γενική αίσθηση. Αρκεί να πούμε ότι ο μέσος ψηφοφόρος στην Ισπανία είναι 50 χρόνων. Παίρνοντας αυτό υπόψη, είναι αλήθεια ότι οι νέοι είναι πιο συνειδητοποιημένοι, πιο αναμιγμένοι στην πολιτική μετά την οικονομική κρίση. Οι Podemos είναι πραγματικά ένα προϊόν των φοιτητών των πανεπιστημίων.
Ο Miguel-Anxo Murado αρθρογραφεί στην εφημερίδα La Voz de Galicia, και συνεργάζεται με τον βρετανικό Guardian. Έχει εργαστεί ως ανταποκριτής της ισπανικής εφημερίδας El Mundo. Έχει καλύψει τους πολέμους στην Κροατία και τη Βοσνία και τη δεύτερη Ιντιφάντα στην Παλαιστίνη. Γράφει βιβλία, θεατρικά έργα, και σενάρια για το σινεμά και την τηλεόραση.
φωτογραφίες: ΑΠΕ/ΜΠΕ
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος