Δ. Μιχαηλίδου: “Να αγκαλιάσουν οι Έλληνες τον θεσμό της αναδοχής”

Για τις νέες πολιτικές υιοθεσίας και αναδοχής, με απόλυτη διαφάνεια και ταχύτερο χρονοδιάγραμμα μίλησε αναλυτικά στην ΕΡΤ η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δόμνα Μιχαηλίδου.

Μέχρι τώρα το σύστημα ήταν αποτρεπτικό για κάποιον που ήθελε να προχωρήσει είτε στην αναδοχή, είτε στην υιοθεσία. Με σύνθημα «Μια οικογένεια για κάθε παιδί», το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων τα έβαλε με τα αγκάθια του συστήματος και έθεσε στο επίκεντρο το βέλτιστο συμφέρον των παιδιών, που σίγουρα δεν είναι το να μεγαλώνουν σε ένα ίδρυμα.

Όπως είπε στην εκπομπή της ΕΡΤ “Ενημέρωση 10-12” η κ. Μιχαηλίδου:

“Στοίχημα και στόχος μας είναι να βρούμε από μια οικογένεια που είναι κατάλληλη για κάθε παιδί. Είμαστε στην ευχάριστη θέση να πούμε ότι δύο χρόνια μετά από την ψήφιση ενός σωστού νόμου το 2018, τον έχουμε πλέον υλοποιήσει. Υπάρχει ένα σύστημα παιδικής προστασίας ως προς το κομμάτι της υιοθεσίας και της αναδοχής, το οποίο είναι πολύ ταχύτερο, δηλαδή μέσα σε έναν χρόνο θα μπορούν να ολοκληρώνονται οι διαδικασίες, αλλά είναι και ένα πλαίσιο πολύ πιο διαφανές.

»Από εκεί που η κάθε υποψήφια οικογένεια που ήθελε να υιοθετήσει πήγαινε σε μία μία τις δομές και έκανε σε όσες από τις 82 δομές σε όλη την ελληνική επικράτεια όσες αιτήσεις ήθελε, συχνά πολλαπλές για να αυξήσει τις πιθανότητές της να υιοθετήσει ένα παιδί, τώρα κάθε οικογένεια κάνει μία αίτηση σε έναν κρατικό, διαφανή φορέα, το anynet.gr, το οποίο έχει από τη μία καταχωρήσεις / πληροφορίες μαζί με τα ατομικά σχέδια οικογενειακής αποκατάστασης κάθε παιδιού από τα 1847 παιδιά που υπάρχουν σε αυτές τις δομές σε όλη την Ελλάδα και από την άλλη έχει όλες τις αιτήσεις.

»Σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της κάθε αίτησης, και σύμφωνα πάντα με το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, γίνεται πλέον -εδώ και μία εβδομάδα- το λεγόμενο matching, το συνταίριασμα.

»Τα αγκάθια ήταν πολλά. Αφενός γινόντουσαν πολλές αιτήσεις, που σημαίνει πολλή γραφειοκρατία. Επίσης, οι γονείς περνούσαν από κάθε δομή ξεχωριστά. Σε ορισμένες δομές, όπως το Μητέρα, που όλοι οι γονείς γνώριζαν, υπήρχε τεράστιος όγκος αιτήσεων, με αποτέλεσμα η δομή να μην μπορεί να ανταποκριθεί.

»Άλλα αγκάθια: Ο νόμος από το 2018 προέβλεπε ότι για να ανοίξει η αίτηση του υποψήφιου γονέα, έπρεπε να έχει περάσει εκπαιδευτικά μαθήματα. Αλλά το ίδιο κράτος που έθετε ως προϋπόθεση αυτά τα μαθήματα, δεν ήταν σε θέση να τα παρέχει. Έτσι, για 400 αιτήσεις, άρα περίπου για 800 συμπολίτες μας, δεν είχε ανοίξει ο φάκελός τους από το 2018, επειδή δεν γίνονταν εκπαιδευτικά. Οπότε εμείς εκπαιδεύσαμε 130 ειδικούς παιδικής προστασίας σε όλη την επικράτεια, με τη βοήθεια του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, του Συνηγόρου του Παιδιού, ειδικών παιδικής προστασίας και αυτοί οι 130 εκπαιδευμένοι επί το πλείστον κοινωνικοί λειτουργοί, ξεκίνησαν σε κάθε γεωγραφική περιφέρεια τα εκπαιδευτικά προγράμματα.

»Το χρονοδιάγραμμα πρακτικά πλέον φτάνει τον έναν χρόνο και η διαδικασία είναι η εξής: Ο υποψήφιος γονέας κάνει αίτηση στην πλατφόρμα. Το διοικητικό προσωπικό των περιφερειών και των κέντρων κοινωνικής πρόνοιας αρχικά ελέγχει αν τα δικαιολογητικά που έχει ανεβάσει είναι σωστά. Αν είναι, απευθείας η αίτηση χρεώνεται σε έναν κοινωνικό λειτουργό, ο οποίος εντός το πολύ έξι μηνών πρέπει να έχει ολοκληρώσει την κοινωνική έρευνα. Κατόπιν οι γονείς πρέπει εντός δύο μηνών το πολύ να έχουν ολοκληρώσει τα εκπαιδευτικά προγράμματα και μετά έρχονται τα αποτελέσματα του συνταιριάσματος. Οι κοινωνικοί λειτουργοί, που για πρώτη φορά είναι δύο – ένας για το παιδί κι ένας για τους γονείς – συζητούν το αποτέλεσμα του συνταιριάσματος και εφόσον θεωρήσουν ότι είναι καλό για τις δύο περιπτώσεις, το συζητούν με τον υποψήφιο γονέα, ο οποίος πλέον γνωρίζει και το παιδί. Κατόπιν αρχίζει η περίοδος προσαρμογής στο σπίτι του υποψήφιου γονέα, που γίνεται πλέον ο γονέας, μέχρις ότου βγει η τελική δικαστική απόφαση για την τοποθέτηση του παιδιού.

»Ο λόγος που επιμένω στη διαφάνεια του συστήματος, δεν είναι μόνο ότι αποφεύγουμε πλέον τις πολύ κακόβουλες και άσχημες περιπτώσεις, που, όπως είπε και ο πρωθυπουργός, μπορεί να έχουμε ακόμα και μαύρη αγορά βρεφών. Υπάρχουν και λιγότερο κακόβουλες περιπτώσεις, οι οποίες επίσης δημιουργούσαν τόσα χρόνια στρεβλώσεις στο σύστημα. Μπροστά στο νόμο πρέπει να είμαστε όλοι ίσοι. Από τη στιγμή που ο νόμος επιτρέπει το ίδιο σε μονογονεϊκές οικογένειες ή ζευγάρια να υιοθετήσουν, το ίδιο σε μια κοπέλα 35 χρονών με μία κοπέλα 50 χρονών… Επιτρέπει σε κάποιον που είναι 55 χρονών να υιοθετήσει ένα παιδί 5 χρονών, γιατί το ηλικιακό όριο είναι μέχρι 60 χρονών και 50 έτη διαφοράς με το παιδί που θα υιοθετήσεις, ή θα γίνεις ανάδοχος… Δεν υπάρχει καμία μοριοδότηση σε τέτοια θέματα, με την οποία ας πούμε θα μπορούσε να προτιμηθεί ο ένας έναντι του άλλου.

»Και το οικονομικό είναι ένα ταμπού που επίσης καταρρίπτεται. Ο νόμος είναι πάρα πολύ ελαστικός ως προς τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που θα πρέπει να έχει μια οικογένεια. Οπότε και πάλι, είμαστε ίσοι μπροστά στον νόμο, δεν γίνεται όπως παλιά, που έπαιρνε ένας κοινωνικός λειτουργός στα χέρια του μια αίτηση και έλεγε «αυτός μου φαίνεται πιο πλούσιος ή πιο φτωχός… Αυτή είναι μονογονεϊκή οικογένεια, άρα εγώ θεωρώ σαν κοινωνικός λειτουργός ότι δεν θα παρέχει αντίστοιχη φροντίδα σε ένα παιδί»… Δεδομένης της διαφάνειας και της ανωνυμίας των αιτήσεων, όλοι είμαστε ίσοι μπροστά στον νόμο και δεν μπαίνει η προσωπική βούληση κανενός μπροστά.

»Ο χρόνος αναμονής για ανάδοχη οικογένεια είναι ακόμα πιο σύντομος, μέχρι έξι μήνες. Η αναδοχή είναι μια εξαιρετική πράξη αγάπης, μια τεράστια αγκαλιά. Από τον Σεπτέμβριο και με τη βοήθεια της UNICEF ανάγεται σε μεγάλο στόχο του Υπουργείου, να πείσουμε τις ελληνικές οικογένειες να αναλάβουν την αναδοχή ενός παιδιού, έτσι ώστε τα παιδιά να μην μεγαλώνουν σε ένα ίδρυμα.

»Δυστυχώς έχουμε πολύ λιγότερους κοινωνικούς λειτουργούς από ότι χρειαζόμαστε. Τι κάναμε για να το διορθώσουμε; Πρώτον, πήραμε δημόσιους κοινωνικούς λειτουργούς για έναν χρόνο και στελεχώσαμε τα κέντρα πρόνοιας σε όλη την επικράτεια, έτσι ώστε να καλυφθούν και τα δύο χρόνια της καθυστέρησης της εφαρμογής του νόμου, που είχαν συσσωρευτεί όλες οι αιτήσεις. Παράλληλα, εκπαιδεύσαμε με δημόσιους λειτουργούς ιδιώτες κοινωνικούς λειτουργούς, έτσι ώστε επικουρικά να βοηθήσουν το δημόσιο και να κάνουν και τα μέλη του συλλόγου κοινωνικών λειτουργών Ελλάδος έρευνα, να επεξεργαστούν και εκείνοι αιτήσεις.

»Επειδή κάναμε τα βήματα αυτά, από τα 700 παιδιά που φαίνεται να υπάρχουν στο σύστημα για υιοθεσία και αναδοχή, τα 202 ήδη συνδέθηκαν με μια οικογένεια.

»Γιατί εμφανίζονται μόνο 700 στο σύστημα; Συχνά οι ίδιες οι δομές είτε δεν καταγράφουν τα παιδιά τους ή λένε ότι δεν είναι κατάλληλα παρά μόνον για παραμονή στη δομή. Το αλλάζουμε αυτό με δυο στόχους: να δώσουμε έμφαση στον θεσμό της αναδοχής και να ξεκινήσουμε επιτέλους με ενιαίες προδιαγραφές παιδικής προστασίας για όλες τις δομές της χώρας».