Οδήγηση στο χιόνι με αυτοκίνητο και μοτοσικλέτα: Όσα πρέπει να ξέρετε

Όσο όμορφες εικόνες μας προσφέρει ένα χιονισμένο τοπίο ή ακόμα και το μπαλκόνι της απέναντι πολυκατοικίας για όσους ζουν σε πόλη, τόσο δύσκολες και επικίνδυνες καταστάσεις μας επιφυλάσσει αν αναγκαστούμε να οδηγήσουμε το αυτοκίνητό μας, σε τέτοιες συνθήκες. Ο βαθμός δυσκολίας αυξάνεται λαμβάνοντας υπόψη πως η συντριπτική πλειοψηφία των οδηγών δεν έχει εμπειρία οδήγησης ή προετοιμασίας του αυτοκινήτου για οδήγηση στο χιόνι και τον πάγο αφού οι καιρικές συνθήκες στη χώρα μας και ειδικά στις μεγάλες πόλεις δε μας δίνουν τη δυνατότητα αυτή συχνά. Ο βασικός κανόνας στη σχέση οδηγού και οχήματος ακόμα και σε χώρες που έχουν κουλτούρα στην οδήγηση στο χιόνι, είναι να μην οδηγήσετε! Αυτό όμως δεν είναι πάντα εφικτό. Είτε γιατί η ζωή δε σταματά περιμένοντας να λιώσει το χιόνι είτε γιατί μπορεί το χιόνι να μας βρει στο δρόμο, χωρίς να είμαστε προετοιμασμένοι.

Του Άγγελου Σταθακόπουλου

Αν ξαφνικά βρεθούμε στο δρόμο με χιόνι και δεν έχουμε άλλη επιλογή, μπορούμε με μερικούς τρόπους να κάνουμε την οδήγηση μας πιο ασφαλή. Αν έχουμε τη δυνατότητα, προσθέτουμε αέρα στα λάστιχα ώστε να μειώσουμε την επιφάνεια τριβής των ελαστικών. Έτσι, θα γλιστρήσουμε πιο δύσκολα και κυρίως, αν γλιστρήσουμε, θα μπορέσουμε να επαναφέρουμε το αυτοκίνητο στη σωστή πορεία πιο εύκολα.

Άρα, αν μας βρει το χιόνι στο δρόμο, σταματάμε σε ένα βενζινάδικο, φουσκώνουμε τα λάστιχα και γεμίζουμε το ρεζερβουάρ με καύσιμα. Η κίνηση αυτή δε θα μας βοηθήσει να οδηγήσουμε καλύτερα, αλλά αν τα πράγματα δεν πάνε καλά και μείνουμε για ώρες μέσα στο αυτοκίνητο θα μπορούμε να λειτουργούμε τον κινητήρα και κατά συνέπεια τη θέρμανση του αυτοκινήτου ώστε να μην παγώσουμε. Αφού θα σταματήσουμε, προμηθευόμαστε και κάποια τρόφιμα και νερό.

Βγαίνοντας ξανά στο δρόμο, προσπαθούμε να επιλέξουμε την ασφαλέστερη διαδρομή. Επιλέγουμε κεντρικές αρτηρίες που καθαρίζονται πρώτες, έχουν κίνηση που καθαρίζει το δρόμο και ανθρώπους να μας βοηθήσουν αν χρειαστούμε κάτι. Αποφεύγουμε, όσο είναι δυνατό ανηφόρες και κατηφόρες. Αν όμως βρεθούμε σε ανηφόρα πατάμε πολύ απαλά το γκάζι ώστε να μη σπινάρουν οι τροχοί (σε αυτοκίνητο που δε διαθέτει σύστημα που ελέγχει το σπινάρισμα). Αν βρεθούμε σε κατηφόρα, το πιο σημαντικό είναι να έχουμε στο κιβώτιο ταχυτήτων τη σχέση που θα επιλέγαμε ανεβαίνοντας την ανηφόρα ώστε να φρενάρουμε το όχημα κυρίως με τον κινητήρα αποφεύγοντας όσο είναι δυνατό τα έντονα φρεναρίσματα με το σύστημα πέδησης.

Ένα πολύ κρίσιμο σημείο στην οδήγηση σε συνθήκες χιονιού-πάγου, είναι το φρενάρισμα. Η πλειοψηφία των αυτοκινήτων διαθέτει πλέον ABS, σύστημα αντιμπλοκαρίσματος στα φρένα. Όλες μας οι κινήσεις, σε τιμόνι και πεντάλ πρέπει να είναι απλές. Για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει να κοιτάζουμε πολύ πιο μπροστά απ’ ότι συνήθως ώστε να έχουμε περισσότερο χρόνο αντίδρασης. Αν για κάποιο λόγο φρενάροντας, ενεργοποιηθεί το ABS είναι κρίσιμο να συνεχίσουμε να πιέζουμε το πεντάλ του φρένου καθώς ο εγκέφαλος του αυτοκινήτου θα προσαρμόσει την πίεση για το καλύτερο δυνατό φρενάρισμα. Η τακτική αυτή είναι αντίθετη με ό,τι κάναμε μέχρι να αποκτήσουμε αυτοκίνητο με ABS, είναι όμως κάτι που πρέπει πλέον να  εντάξουμε στην οδήγηση μας. Έχοντας ABS φρενάρουμε και αν ενεργοποιηθεί το ABS συνεχίζουμε να φρενάρουμε και δεν αφήνουμε το πεντάλ του φρένου. Αν κάποιοι ακόμα δεν έχουν ABS στο αυτοκίνητο τους πρέπει να φρενάρουν εντελώς διαφορετικά. Ακουμπάμε τη φτέρνα στο πάτωμα του αυτοκινήτου και τα δάχτυλα των ποδιών στο πεντάλ του φρένου. Έτσι, μπορούμε να ασκούμε σταθερή πίεση στο πεντάλ και να αποφύγουμε αυξομειώσεις που θα οδηγήσουν σε μπλοκάρισμα των τροχών. Αν οι τροχοί μπλοκάρουν, αφήνουμε το φρένο και προσπαθούμε να το ξαναπατήσουμε απαλά και επαναλαμβάνουμε όσες φορές χρειαστεί μέχρι να σταματήσουμε χωρίς να μπλοκάρουμε τους τροχούς.

Τηρούμε τριπλάσια απόσταση από τα υπόλοιπα οχήματα. Αυτό μας δίνει περισσότερο χρόνο αντίδρασης σε ενδεχόμενο φρενάρισμα-γλίστρημα. Επίσης, αν ο οδηγός κάποιου οχήματος που προηγείται, δεν έχει διαβάσει αυτό το κείμενο και κολλήσει ή χάσει τον έλεγχο, να μην εμποδίσει τη δική μας πορεία ή να μας θέσει σε κίνδυνο.  Πολύ βασικό, είναι όταν έχουμε χώρο και δεν κινδυνεύουμε, να δοκιμάζουμε τα φρένα, την απόκριση στο γκάζι ή ακόμα να κάνουμε και μια απότομη κίνηση στο τιμόνι έτσι ώστε να αποκτούμε αίσθηση και να αντιδράσουμε καλύτερα όταν χρειαστεί να φρενάρουμε. Αν το αυτοκίνητο γλιστρήσει με το πίσω μέρος, στρίβουμε το τιμόνι προς την κατεύθυνση που κινείται  το πίσω μέρος ώστε να ανακόψουμε την πορεία του και να το επαναφέρουμε στη σωστή πορεία.

Αν το αυτοκίνητο μας διαθέτει cruise control δεν το ενεργοποιούμε ποτέ σε τέτοιες συνθήκες. Μπορεί σε σταθερή πορεία να είναι πιο απαλό από τη δική μας αντίδραση αλλά η απενεργοποίηση του απαιτεί χειρισμούς που δεν ενδείκνυνται στην οδήγηση στο χιόνι ή τον πάγο. Αν το αυτοκίνητο μας διαθέτει είναι 4x4, διαθέτει δηλαδή κίνηση και στους 4 τροχούς, μπορεί να κινηθεί πιο εύκολα από ένα αυτοκίνητο που έχει κίνηση στους δύο τροχούς αλλά απαιτεί επίσης λεπτούς χειρισμούς στο φρενάρισμα, στο οποίο δεν προσφέρει κάτι παραπάνω η τετρακίνηση.

Δοκιμάζουμε να οδηγήσουμε στα ίχνη των προπορευόμενων αυτοκινήτων. Σε δρόμους με συχνή ροή οχημάτων αυτό μας βοηθά. Αν όμως η ροή δεν είναι συχνή και η θερμοκρασία είναι πολύ χαμηλή, το πατημένο χιόνι  μετατρέπεται  σε πάγο και γίνεται ακόμα πιο επικίνδυνο. Αν μας συμβεί αυτό, προσπαθούμε να βγούμε από τα ίχνη «χρησιμοποιώντας» το στιβαγμένο χιόνι στα άκρα . Πολλές φορές το στιβαγμένο χιόνι στα άκρα του δρόμου, μπορεί να μας επαναφέρει στο δρόμο χωρίς να μας προκαλέσει φθορές στο όχημα ή να μας θέσει σε κίνδυνο. Αυτά φυσικά ισχύουν σε επαρχιακούς δρόμους.

Όλα τα παραπάνω, θα μας βοηθήσουν κατά την οδήγηση στο χιόνι ή τον πάγο. Το πιο βασικό όμως, είναι να έχουμε προετοιμαστεί κατάλληλα πριν βρεθούμε σε τέτοιες συνθήκες.  Αν έχουμε τη δυνατότητα να προετοιμαστούμε κι εμείς και το όχημα μας θα πρέπει να ακολουθήσουμε κάποια βήματα που θα μας δώσουν τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια. Η χρήση των χειμερινών ελαστικών είναι υποχρεωτική στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, συνήθως από τον Νοέμβριο μέχρι τον Απρίλιο. Δεν είναι ελαστικά χιονιού, είναι ελαστικά για το χειμώνα, το χιόνι, τη βροχή, τις χαμηλές θερμοκρασίες. Είναι πιο στενά ώστε να μειώνεται η επιφάνεια τριβής σε συνθήκες μειωμένης πρόσφυσης κι έτσι να αποφεύγεται το «γλίστρημα». Είναι κατασκευασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να «ζεσταίνονται» πιο εύκολα κι έτσι να αποδίδουν σε χαμηλότερες θερμοκρασίες. ‘Έχουν τέτοια χάραξη ώστε να «διώχνουν» μεγαλύτερες ποσότητες νερού αλλά και να μη γεμίζουν εύκολα οι αυλακώσεις με χιόνι.

Φυσικά, αν έχουμε προνοήσει να τοποθετήσουμε τέτοιου τύπου ελαστικά στο αυτοκίνητο μας δε χρειάζεται να τοποθετήσουμε αντιολισθητικές αλυσίδες ή κουβέρτες στα λάστιχα. Αν όμως, αποφασίσουμε να κινούμαστε με τα συμβατικά λάστιχα, θα πρέπει να έχουμε στο πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου μας τους χειμερινούς μήνες, αλυσίδες ή κουβέρτες. Φυσικά θα πρέπει να έχουμε επιλέξει τη σωστή διάσταση ανάλογα μα τη διάσταση των ελαστικών του αυτοκινήτου μας.  Αφού προχωρήσουμε στην αγορά, πριν φυσικά χιονίσει, δοκιμάζουμε με ηρεμία και ιδανικές συνθήκες, να τοποθετήσουμε δοκιμαστικά τις αλυσίδες ή τις κουβέρτες πριν αναγκαστούμε να το κάνουμε «κολλημένοι» στην άκρη του δρόμου, παγωμένοι από το χιόνι. Οι κουβέρτες δεν ενδείκνυνται για μεγάλα ταξίδια καθώς η εναλλαγή της ποσότητας του χιονιού μπορεί να τις φθείρει πολύ σύντομα. Φυσικά, όταν οι συνθήκες βελτιωθούν, αφαιρούμε τις αλυσίδες ή τις κουβέρτες αφού χωρίς χιόνι στο δρόμο, μόνο ζημιές προκαλούν…

Φροντίζουμε να έχουμε τοποθετήσει αντιψυκτικό υγρό στο ψυγείο του κινητήρα, ανακλαστικό γιλέκο ( πρέπει να το έχουμε σε όλη τη διάρκεια του χρόνου στο αυτοκίνητο μας).

Για τους μοτοσυκλετιστές τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα. Αν πρέπει οπωσδήποτε να οδηγήσετε τη μοτοσυκλέτα σας στο χιόνι, φροντίστε να έχετε ανεβάσει πίεση στα ελαστικά, να έχετε ντυθεί καλά, με ισοθερμικά, ζεστές κάλτσες και γάντια (μέσα από τα γάντια ένα ζευγάρι γάντια μίας χρήσης βοηθά πολύ), ώστε εκτός από το αίσθημα του κρύου να αποφύγουμε και τις απότομες κινήσεις χεριών και ποδιών αφού και στην οδήγηση της μοτοσυκλέτας είναι πολύ σημαντικό οι κινήσεις που κάνουμε να είναι απαλές. Αν δεν έχετε άλλη επιλογή και πρέπει «κάτι να γλιστρήσει» ας είναι το πίσω μέρος της μοτοσυκλέτας αφού αν γλιστρήσει το εμπρός είναι πιο πιθανή και πιο άσχημη η πτώση.

Μετά το χιόνι, συνήθως, έρχεται ο πάγος. Πολύ επικίνδυνο φαινόμενο στην οδήγηση, καθώς το χιόνι που λιώνει, δεν έχει πλέον άσπρο χρώμα. Το διάφανο νερό πάνω στην άσφαλτο παγώνει, η άσφαλτος μοιάζει καθαρή αλλά ο πάγος είναι εκεί και μας θέτει σε κίνδυνο. Ειδικά μετά από οδήγηση στο χιόνι, όταν ο δρόμος δείχνει καθαρός και χαλαρώνουμε, παραμονεύει ο πάγος που είναι πιο επικίνδυνος από το χιόνι.

Όλα είναι επιλογής. Έτσι, αν μπορείτε να επιλέξετε, μην οδηγήσετε στο χιόνι, αν το κάνετε και έχετε τη δυνατότητα επιλέξτε όχημα με χειμερινά ελαστικά ή αλλιώς με τα πιο λεπτά ελαστικά, επιλέξτε όχημα που έχει ABS, γεμάτο ρεζερβουάρ, αλυσίδες στο πορτ μπαγκάζ και τις σοκολάτες που σας αρέσουν!