Π. Λιάκουρας: Τυπικό γεγονός η πρωτοκόλληση του τουρκολιβυκού συμφώνου (audio)

Ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Πέτρος Λιάκουρας μιλώντας σήμερα στο Πρώτο Πρόγραμμα και την Ευαγγελία Μπαλτατζή σχετικά με τα ΜΟΕ τόνισε ότι «είναι κυρίως στρατιωτικά θέματα, αλλά δε είναι μόνον.

Τα ΜΟΕ ξεκίνησαν για την Ελλάδα με την Τουρκία το 1988 με το περίφημο μνημόνιο Παπούλια Γιλμάζ, υιοθετήθηκαν και αφορούσαν τότε στην αναστολή ασκήσεων στο Αιγαίο κατά τους θερινούς μήνες. Είχε προηγηθεί η κρίση του Μαρτίου του 87 και αργότερα προχώρησαν και σε περισσότερα θέματα. ΜΟΕ υιοθετήθηκαν και το 1999 στο πλαίσιο επαναπροσέγγισης με την Τουρκία με συμφωνίες χαμηλής πολιτικής».

Ο κ. Λιάκουρας επεσήμανε ότι «τα τρέχοντα ΜΟΕ είναι συνέχεια ενός κύκλου συζητήσεων ανάμεσα στους αξιωματούχους των δύο χωρών σχετικά με τα διεξαγωγή αεροναυτικών ασκήσεων, με το πώς γίνονται οι NAVTEX, διελεύσεις αεροσκαφών κλπ. Τα ΜΟΕ εξυπηρετούν άλλοτε ως πλαίσιο συνεννόησης για την πρόληψη επεισοδίων ή για την αποφυγή απρόοπτων γεγονότων εξαιτίας στρατιωτικών δραστηριοτήτων. Δηλαδή κατά βάση και στην ουσία, αφορούν σε τεχνικά θέματα και άλλοτε διευκολύνουν την προσέγγιση για διευθέτηση πιο θεμελιωδών ζητημάτων, όπως πχ. όταν βρισκόμαστε σε χρόνια αντιπαλότητα και θέλουμε να λύσουμε τα μεγάλα προβλήματα υψηλής πολιτικής, πάντα ξεκινάμε από τα θέματα χαμηλής πολιτικής ώστε να αποκατασταθεί σιγά σιγά η εμπιστοσύνη και να δημιουργηθούν οι συνθήκες επίλυσης και των μεγάλων ζητημάτων.

Πάντως έχει διατηρηθεί η αντίληψη ότι στα ΜΟΕ λύνουμε τα προβλήματα τα στρατιωτικά γιατί εκεί βρίσκεται το μεγάλο θέμα, λόγω της καθημερινής δραστηριότητας και κατά την οποία πρέπει να τηρηθούν οι κανόνες συμπεριφοράς (rules of contact). Αυτό που θα είναι το αποτέλεσμα των ΜΟΕ, αν και δεν είναι επίσημη συμφωνία, εννοείται ότι παρά τον πολιτικό του χαρακτήρα και λιγότερο το νομικό, ότι δεν υπάρχει η υποχρέωση της καλής πιστής».

Για Τουρκολιβυκό σύμφωνο και ΟΗΕ

Σχετικά με την πρωτοκόλληση του τουρκολιβυκού συμφώνου από τον ΟΗΕ, ο κ. Λιάκουρας τόνισε ότι «κάθε συμφωνία που ολοκληρώνεται κατά κανόνα πρωτοκολλειται στα ΗΕ σύμφωνα με το άρθρο 102 του χάρτη των ΗΕ ή ακριβώς κατατίθεται στο depository του Δικαίου της Θάλασσας. Εδώ υπάρχει κάτι που ίσως λύση την σύγχυση που μπορεί προκληθεί». Πρόσθεσε ότι «όταν κατατίθεται μια συμφωνία οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ πρέπει να κατατίθενται ταυτόχρονα και οι συντεταγμένες. Μια συμφωνία τίθεται σε ισχύ, κι αυτό είναι ζήτημα αρχής, με τον τρόπο που τα συμβαλλόμενα μέρη αποφασίζουν ότι θα τεθεί σε ισχύ. Εν προκειμένω, Τουρκία και Λιβύη, έχουν συμφωνήσει ότι το μνημόνιο θα τεθεί σε ισχύ αν έχουν ολοκληρωθεί οι εσωτερικές διαδικασίες και από τα δύο κράτη και έχει γίνει και η τελευταία κοινοποίηση, από το τελευταίο μέρος, Αυτό έχει ήδη ολοκληρωθεί, και προβλέπεται στο άρθρο 6, ενώ στα άρθρο 3 προβλέπεται η πρωτοκόλληση του μνημονίου στη Γενική Γραμματεία των ΗΕ». Ο κ. Λιάκουρας διευκρίνισε ότι «η πρωτοκόλληση είναι ένα τυπικό γεγονός, όπως τυπικός είναι και ο έλεγχος που γίνεται. Δεν μπορεί να εισέλθει στην ουσία, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα η οποία έχει πει ότι η συμφωνία παράνομη, ότι είναι προδήλως αβάσιμη, ότι είναι παραβίαση καλής πίστης, δεν σημαίνει λοιπόν ότι η Ελλάδα αίρει όλες αυτές τις αμφισβητήσεις, ούτε σημαίνει ότι μπορεί ποτέ να άρει αυτό που από την αρχή έχει πει, ότι αυτή η συμφωνία δεν είναι αντιτάξιμή έναντί της και άρα δεν μπορεί να τη δεσμεύσει.

Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πει ότι επειδή υπάρχει το μνημόνιο αυτό εγώ θα σταματήσω να διαβουλεύομαι με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση. Η Ελλάδα δεν θα σταματήσει να επιμένει ότι αυτή η συμφωνία είναι παράνομη, ενώ το έχει καταθέσει και στον ΓΓ του ΟΗΕ με επιτολή της ότι είναι άκυρη και ανυπόστατη και ως εκ τούτου ζητά από τον ΓΓ να μην προχωρήσει στην πρωτοκόλληση. Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι κάθε φορά που κατατίθεται μια συμφωνία κατατίθενται και οι συντεταγμένες, όπως ορίζουν και τα άρθρα 75 κα 84 της σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας».

Για Χάγη

«Αυτή τη στιγμή υπάρχουν απόψεις από την πλευρά των νομικών διεθνολόγων αλλά και πολιτικών που είναι υπερ της προσφυγής, αλλά και άλλες που βλέπουν με σκεπτικισμό ένα τέτοιο ενδεχόμενο, προσφυγής στο ΔΔΧ» τόνισε ο κ. Λιάκουρας. Πρόσθεσε ότι «η κυβέρνηση πρέπει να μελετήσει και τις δύο απόψεις και να επιλέξει αυτό που πραγματικά νομίζει ότι είναι η καλύτερη επιλογή και θα οδηγήσει σε οριστική επίλυση. Όμως θα πρέπει» τόνισε «να διευκρινίσουμε ότι η προσφυγή δεν μπορεί να γίνει μονομερώς, γιατί η Τουρκία δεν έχει αποδεχθεί την αρμοδιότητα του ΔΔΧ. Η Τουρκία μπορεί να συναινέσει είτε προσχωρώντας στην αρμοδιότητα, είτε με ένα συνυποσχετικό. Το συνυποσχετικό είναι special agreement, δηλ. ειδική συμφωνία. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρξει διαπραγμάτευση, υιοθέτηση της συμφωνίας και στη συνέχεια κύρωση και επικύρωση. Αρα όλο αυτό που συζητούμε σήμερα, τι μπορεί να περιλαμβάνει ένα συνυποσχετικό και τι όχι, δεν θα περάσει μόνον από τη διπλωματία που θα ασκήσει κάθε χώρα, αλλά θα πρέπει να τύχει και της έγκρισης του κοινοβουλίου. Αυτό σημαίνει ότι μία κυβέρνηση θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική ως προς το ποιο θα είναι το ερώτημα το οποίο θα σταλεί προς το δικαστήριο προκειμένου να εκδικαστεί , να εξετασθεί και να αποφασισθεί».

Ο κ. Λιάκουρας διευκρίνισε ότι «όταν μιλάμε για διεθνές δικαστήριο πρέπει να πούμε ότι είναι ένα όργανο το οποίο διαπιστώνει, ερμηνεύει , εφαρμόζει αποφασίζει με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Μη θεωρήσουμε δηλ. ότι είναι πολιτικό όργανο». Στο ΔΔΧ μπορούμε να πάμε κατά βάση με αυτό που λέει η σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας. Σύμφωνα με αυτό, μόνον με οριοθέτηση καθορίζονται πλήρως τα δικαιώματα κάθε κράτους και αυτή η οριοθέτηση γίνεται με συμφωνία. Αν όμως δεν πετύχει υπάρχει και η δυνατότητα της παραπομπής στη διεθνής δικαιοσύνη. Εάν πάμε με αυτό το άρθρο της σύμβασης του δικαίου της θάλασσας, που είναι δεσμευτικό και για την Τουρκία, που το έχει δεχθεί ως εθιμικό δίκαιο, τότε μπορούμε να προσφύγουμε για το θέμα της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ κα και να δούμε εάν υπάρχουν και άλλα παρεμπίπτοντα θέματα, που πιστεύω ότι δεν υπάρχουν».

Πηγή:Πρώτο Πρόγραμμα