Πέθανε ο Νάνος Βαλαωρίτης

Πέθανε σε ηλικία 98 ετών ο καταξιωμένος ποιητής, κριτικός, μελετητής, μεταφραστής, δοκιμιογράφος και μυθιστοριογράφος Νάνος Βαλαωρίτης.

Ο Νάνος Βαλαωρίτης γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1921. Σπούδασε Φιλολογία και Νομικά στα πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου και Σορβόνης. Εργάστηκε ως υπάλληλος της ελληνικής πρεσβείας στο Λονδίνο, μεταφραστής, συνεργάτης και εκδότης περιοδικών. Έγραψε άρθρα και μετέφρασε πρώτος στο Λονδίνο εκτενώς Έλληνες ποιητές της γενιάς του 1930: Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο και Γκάτσο.

Έζησε στην Αγγλία από το 1944 έως το 1953 και γνώρισε τον Έλιοτ και όλο τον κύκλο του. Το διάστημα 1954-1960 έμεινε στο Παρίσι και σχετίστηκε με τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές.

Το 1960 γύρισε στην Ελλάδα και διηύθυνε το περιοδικό «Πάλι» (1963-1966). Το 1969 παρουσίασε ελληνική ποίηση στο γαλλικό περιοδικό «Lettres Nouvelles». Από το 1968 έως το 1993 δίδαξε Συγκριτική Λογοτεχνία και Δημιουργική Γραφή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Εκεί, ποιητικά του κείμενα εκδόθηκαν από τον οίκο City Lights του Λώρενς Φερλινγκέττι.

Οργάνωσε παρουσίαση των Ελλήνων υπερρεαλιστών στο Κέντρο Πομπιντού το 1990-1991. Διηύθυνε από το 1989 έως το 1995 με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο το περιοδικό «Συντέλεια», το οποίο επανεκδόθηκε το 2004 με τίτλο «Νέα Συντέλεια». Το 1959 βραβεύτηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το οποίο και αρνήθηκε. Το 1982 βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1998 με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού- Μαρτυρίας. Το 1996 βραβεύτηκε από τη Ν.Ρ.Α. [National Poetry Association (Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης)] –η οποία στο παρελθόν είχε βραβεύσει και τους Φερλινγκέττι και Γκίνσμπουργκ. Το 2006 τιμήθηκε με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το ποιητικό του έργο.

Το 2006, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής. Το 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του.

«Στην πλήρη, από κάθε άποψη, ζωή του, ο Νάνος Βαλαωρίτης δεν υπήρξε μόνο πολυγραφότατος και δημιουργικός, ένας βαθιά μορφωμένος άνθρωπος με το προνόμιο να είναι δισέγγονος του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη», τονίζει με αφορμή την απώλειά του η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

«Ήταν ένας ποιητής με μια ζωή σαν θαυμαστή περιπέτεια, και την τύχη να συναναστραφεί μερικούς από τους σπουδαιότερους δημιουργούς του περασμένου αιώνα. Επηρεάστηκε από εκείνους και επηρέασε με την παρουσία και τον λόγο του πολλούς από αυτούς. Ελάχιστοι είναι εκείνοι που μπορούν να πουν ότι είχαν την τιμή να συνομιλήσουν με τον Τ. Σ. Έλιοτ, τον Ντύλαν Τόμας, τον Αντρέ Μπρετόν, τον Σαρτρ, τον Σεφέρη, τον Ελύτη. Η λίστα είναι μακρά και περιλαμβάνει εξαιρετικά σημαντικά ονόματα. Ο Νάνος Βαλαωρίτης στάθηκε δίπλα τους, ως ποιητής και ως μια θυελλώδης, μαγευτική προσωπικότητα, που θα λείψει από τον ελληνικό πολιτισμό και τα γράμματα».

«Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους του», καταλήγει η υπουργός Πολιτισμού.

«Αποχαιρετώντας τον Νάνο Βαλαωρίτη αποχαιρετούμε έναν ανήσυχο ποιητή, έναν μαχητικό διανοούμενο, έναν ενεργό πολίτη», σημειώνει ο ΣΥΡΙΖΑ στο συλλυπητήριο μήνυμά του για τον θάνατο του διανοούμενου.

«Η συναρπαστική διαδρομή του Νάνου Βαλαωρίτη και το πλούσιο έργο του υπενθυμίζουν τις αστείρευτες δημιουργικές δυνατότητες μιας γενιάς ανθρώπων που αναδύθηκε μέσα από τις μεγάλες περιπέτειες του ελληνικού 20ού αιώνα. Η υπερρεαλιστική γραφή και το διανοητικό πρόταγμά του συνδέθηκε και συνομίλησε με διεθνή ρεύματα σκέψης έχοντας ταυτόχρονα ως σταθερό σημείο αναφοράς τούς όρους της πνευματικής δημιουργίας στην Ελλάδα. Η απόφασή του να αυτοεξοριστεί στα χρόνια της δικτατορίας των συνταγματαρχών, οι πυκνές παρεμβάσεις του στον δημόσιο λόγο και η αποδοκιμασία του μονόδρομου της νεοφιλελεύθερης σκέψης, η συμπόρευσή του με τις ιδέες της ριζοσπαστικής οικολογίας υπογραμμίζουν τη διαρκή αναζήτηση ενός προγράμματος χειραφέτησης και δημοκρατίας. Το έργο και η σκέψη του Νάνου Βαλαωρίτη θα παραμείνουν σημεία αναφοράς για όλους και όλες μας», καταλήγει στην ανακοίνωση το γραφείο Τύπου του κόμματος.

«Με μεγάλη θλίψη πληροφορηθήκαμε τον θάνατο του ποιητή, πεζογράφου, δοκιμιογράφου και ιδρυτικού μέλους της Εταιρείας Συγγραφέων, Νάνου Βαλαωρίτη. Από τις σημαντικότερες μορφές της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, ο Νάνος Βαλαωρίτης, ο οποίος πέθανε αργά χθες σε ηλικία 98 ετών, έχει συνδέσει το όνομά του με τις μεγάλες πρωτοπορίες αλλά και ορισμένα από τα διασημότερα ονόματα των γραμμάτων του 20ου αιώνα», αναφέρει η Εταιρεία Συγγραφέων για τον θάνατο του Νάνου Βαλαωρίτη. Και προσθέτει:

«Σεφέρης, Μπρετόν, Φερλιγκέτι, Γκίνσμπεργκ, Μπάροουζ, Τ.Σ. Έλιοτ, Γ.Χ Όντεν και Ντύλαν Τόμας είναι μερικοί μόνον από τους συγγραφείς και ποιητές τους οποίους γνώρισε και συναναστράφηκε. Συμμετείχε στο κίνημα του υπερρεαλισμού, βούτηξε στην beat λογοτεχνία αλλά και στη γλωσσοκεντρική και punk ποίηση, χαρακτηρίστηκε αιώνιος έφηβος και περιπλανήθηκε πάντοτε, με τη ζωή, με τη γραφή του, σε χώρους νέους, πειραματικούς και περιπετειώδεις. Στους οικείους του εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια και τη συμπαράστασή μας».

Αφιέρωμα της ΕΡΤ στη μνήμη του Νάνου Βαλαωρίτη

Η ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του ποιητή και συγγραφέα Νάνου Βαλαωρίτη, μεταδίδει σε επανάληψη την Κυριακή 15/9/2019 και ώρα 18:00 στην ΕΡΤ2, από την εκπομπή «ART WEEK» το επεισόδιο «Γιώργος Κουμεντάκης – Νάνος Βαλαωρίτης».

Στο πρώτο μέρος της εκπομπής «Art Week», καλεσμένος είναι ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης. Ο διεθνούς φήμης συνθέτης μιλάει στη Λένα Αρώνη για τα νέα του καθήκοντα, το όραμά του για την ΕΛΣ, τη σημασία της ελληνικής δημιουργίας, καθώς και για τις επόμενες σημαντικές παραγωγές που ανήκουν στο νέο πρόγραμμα της Λυρικής.

Στο δεύτερο μέρος της εκπομπής, o ποιητής και συγγραφέας Νάνος Βαλαωρίτης, μιλάει για το έργο του, τα χρόνια που έζησε στις ΗΠΑ και στη Γαλλία, καθώς και για την ελληνική πολιτιστική δημιουργία.

Παρουσίαση-αρχισυνταξία: Λένα Αρώνη.

Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιάννης Λαζαρίδης.

Διεύθυνση παραγωγής: Κορίνα Βρυσοπούλου.

Μοντάζ: Κώστας Ιωακειμίδης.

Σκηνοθεσία: Μιχάλης Νταής, Μιχάλης Λυκούδης.

Πηγή: Πρώτο Πρόγραμμα, ΑΠΕ-ΜΠΕ