Από την Πρώτη έως την Τέταρτη Γαλλική Δημοκρατία

Του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου

Ο όρος «Πέμπτη Δημοκρατία» εννοεί την ύπαρξη τεσσάρων προηγούμενων δημοκρατιών στην πολιτική ιστορία της Γαλλίας, από την επανάσταση και μετά. Επρόκειτο για τέσσερεις περιόδους, διαφορετικές από πλευράς συνθηκών και διάρκειας, κατά τις οποίες λειτούργησαν μη μοναρχικά πολιτεύματα, με δημοκρατικές/κοινοβουλευτικές δομές, άλλες φορές πιο σταθερές και ουσιαστικές και άλλες λιγότερο.

Η Πρώτη Δημοκρατία μετά την επανάσταση (1792-1804)

Η «Πρώτη Δημοκρατία» ξεκινά τον τρίτο χρόνο μετά τη γαλλική επανάσταση όταν στις 21 Σεπτεμβρίου του 1792 η λεγόμενη Συμβατική Συνέλευση (Convention Nationale), η οποία είχε αναδειχθεί με καθολική ψηφοφορία, κατάργησε με ψήφισμά της τη μοναρχία.

Είχε προηγηθεί, στις 20 Ιουνίου 1791, η απόπειρα του υπό περιορισμό βασιλιά Λουδοβίκου του ΙΣΤ να διαφύγει στο γειτονικό Λουξεμβούργο με την οικογένειά του και η σύλληψή του στη Βαρέν, λίγο πριν περάσει τα σύνορα.

Η ενέργεια αυτή έθεσε τη συνταγματική μοναρχία που είχε δημιουργηθεί μετά το 1789 οριστικά σε κρίση και εν τέλει οδήγησε στην απόφαση για αποκεφαλισμό του Λουδοβίκου και της συζύγου του Μαρίας Αντουανέτας το 1793. Στην όλη εξέλιξη έπαιξε καθοριστικό ρόλο η κήρυξη πολέμου το 1792 μεταξύ της Γαλλίας από μια και της Αυστρίας και Πρωσίας από την άλλη, με τις τελευταίες να επιδιώκουν την αποκατάσταση της γαλλικής μοναρχίας και του προηγούμενου status quo.

Eν τέλει στις 24 Ιουνίου 1793 η Συμβατική Συνέλευση ψήφισε το σύνταγμα της Πρώτης Γαλλικής Δημοκρατίας, το οποίο αποφασίστηκε να τεθεί σε ισχύ μόλις αποκατασταθεί η ειρήνη.

Ωστόσο, η κατάσταση παρέμενε έκρυθμη, αφενός με την αντεπαναστατική συσπείρωση των Ευρωπαίων ηγεμόνων και αφετέρου με φιλοβασιλικές εξεγέρσεις και ρήξεις στο εσωτερικό της Γαλλίας. Έτσι, ενώ η Πρώτη Δημοκρατία έχει ξεκινήσει,  σχηματίστηκε για την αντιμετώπιση της κρίσης, με την συγκατάθεση της Συμβατικής Συνέλευσης, η «Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας», με επικεφαλής αρχικά τον Δαντόν και στη συνέχεια, από τις 27 Ιουλίου 1793 ως τις 27 Ιουλίου 1794, τον περιβόητο Ροβεσπιέρο.

Ελήφθησαν μια σειρά από μέτρα για την εξουδετέρωση όσων θεωρήθηκαν ύποπτοι για υπονόμευση της Επανάστασης στο εσωτερικό.  Ωστόσο, τα βίαια μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για την αντιμετώπιση της κατάστασης στράφηκαν όχι μόνο εναντίον των αριστοκρατών, αλλά και των μεγαλοαστών, καθώς και των μετριοπαθών πολιτικών. Έτσι,  η περίοδος αυτή ονομάστηκε «Τρομοκρατία», κατά την διάρκεια της οποίας υπολογίζεται ότι  θανατώθηκαν πάνω από 35.000 άνθρωποι.

Ύστερα από όλες αυτές τις εξελίξεις και εν τέλει την σύλληψη και εκτέλεση του ίδιου του Ροβεσπιέρου και των υποστηρικτών του, η Συμβατική Συνέλευση, η οποία εξακολουθούσε να ελέγχεται από τους μετριοπαθείς, προχώρησε στην ψήφιση, τον Αύγουστο του 1795, νέου συντάγματος εντός της Πρώτης Δημοκρατίας. Με βάση αυτό, που  ήταν περισσότερο δημοκρατικό από το προηγούμενο Σύνταγμα, η νομοθετική εξουσία κατανεμήθηκε σε δύο σώματα, τη Βουλή και τη Γερουσία, ενώ την Εκτελεστική ανέλαβε το λεγόμενο Διευθυντήριο, με 5 μέλη. Το Διευθυντήριο προσπάθησε να αποκαταστήσει την εσωτερική ηρεμία στη Γαλλία, ενώ ταυτόχρονα αυτή βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, κέντρο των εξελίξεων γίνεται ο Ναπολέων και οι ανώτατοι στρατιωτικοί της χώρας, οι οποίοι απέκτησαν μεγάλη πολιτική δύναμη.

Ο ίδιος ο Ναπολέων ισχυροποιήθηκε όταν κατέπνιξε νέα εξέγερση των βασιλοφρόνων στο Παρίσι το 1795. Εν συνεχεία, έχοντας οριστεί διοικητής του γαλλικού στρατού νίκησε τα αυστριακά στρατεύματα στην Ιταλία και ανάγκασε τον αυτοκράτορα της Γερμανικής Αυτοκρατορίας σε ειρήνη. Μετά από αυτές τις νίκες, καθώς και τις εκστρατείες που ακολούθησαν στην Αίγυπτο και στη Μέση Ανατολή, ο Ναπολέων επέστεψε το 1799 στη Γαλλία, όπου τον υποδέχθηκαν ως ήρωα. Τότε, εκμεταλλευόμενος τις περιστάσεις ανέτρεψε με πραξικόπημα στις 9 Νοεμβρίου 1799 (το ονομαζόμενο «18η Μπρυμαίρ»), το Διευθυντήριο, διέλυσε τα νομοθετικά σώματα και όρισε να αναλάβει την εξουσία μια τριμελής Υπατεία, με Πρώτο Ύπατο τον ίδιο. Από τότε και έως το 1804 η Γαλλία τυπικά παρέμενε δημοκρατία, με τον Ναπολέοντα όμως να κυβερνά ως απόλυτος μονάρχης.

Το 1804 επιχειρήθηκε μια συνωμοσία για την ανατροπή του Ναπολέοντα και την επαναφορά των Βουρβόνων. Η αποτυχία της συνωμοσίας απετέλεσε ευκαιρία, να προσφερθεί στον Ναπολέοντα ο τίτλος του αυτοκράτορα με γνωμοδότηση της γερουσίας, το κείμενο της οποίας είχε πάντως συντάξει προηγουμένως ο ίδιος. Έτσι,  η ανακήρυξη της χώρας σε αυτοκρατορία εγκρίθηκε από λαϊκή ψηφοφορία. Η στέψη έγινε στην Παναγία των Παρισίων στις 2 Δεκεμβρίου 1804, ημέρα που θεωρείται η αρχή της Πρώτης Γαλλικής Αυτοκρατορίας και η κατάργηση και τυπικά της Πρώτης Γαλλικής Δημοκρατίας.

Η ταραγμένη περίοδος πριν τη Δεύτερη Γαλλική Δημοκρατία

Στο αποκορύφωμα της η πρώτη γαλλική αυτοκρατορία είχε υπό την κατοχή της τα εδάφη των Κάτω Χώρων, καθώς και το στέμμα της Ιταλίας. Στην πραγματικότητα ο Ναπολέων εξουσίαζε σχεδόν όλες τις χώρες της Δ. Ευρώπης, στην κεφαλή των οποίων είχε τοποθετήσει συγγενικά του πρόσωπα. Έτσι, βασιλιάς της Ισπανίας έγινε ο αδελφός του Ιωσήφ, βασιλιάς της Νάπολης ο στρατηγός και γαμπρός του Μυρά, ο άλλος αδελφός του Λουδοβίκος έγινε βασιλιάς του Βελγίου, ο μικρότερος αδελφός του βασιλιάς της Βεστφαλίας, ενώ ονόμασε και τον γιο του βασιλέα της Ρώμης.

Η σειρά των πολέμων, που έκανε η Γαλλία μέχρι το 1813, με τελευταίο τον πόλεμο κατά της Ρωσίας το 1812, αλλά και η συντριπτική ήττα στην Λειψία («Μάχη των Εθνών», 16-19 Οκτωβρίου 1813) οδήγησαν στην κατάρρευση. Στις 6 Απριλίου 1814 ο Ναπολέων υπέγραψε στο Φονταινεμπλώ την παραίτησή του και του επετράπη να αποσυρθεί στην νήσο Έλβα. Ακολούθησε η απόδρασή του το Μάρτιο του 1815 και η δυναμική επάνοδός του στη Γαλλία επί τετράμηνο, που τελείωσε  με τη Μάχη του Βατερλό και την οριστική ήττα του.

Μετά το τέλος της ηγεμονίας του Ναπολέοντα, και με γαλλική κοινωνία καταπτοημένη, επανήλθε η βασιλεία με τον Λουδοβίκο ΙΗ’ (1814-1824). Ωστόσο, ο νέος μονάρχης δεν θέλησε να ανατρέψει όλες τις κατακτήσεις της Επανάστασης και έτσι παραχώρησε ένα μετριοπαθές Σύνταγμα. Όμως, η διαμόρφωση μιας ισορροπίας διαταράχθηκε από τον διάδοχό του, τον Κάρολο τον Ι’ (1824-1830), ο οποίος προσπάθησε, αποτυχημένα, να αναβιώσει το παρελθόν, επιχειρώντας να αποδώσει στους αριστοκράτες και στην εκκλησία κάποια από τα προνόμια που είχαν πριν από το 1789. Μεγάλα τμήματα των αστών και των λαϊκών στρωμάτων αντέδρασαν, με αποτέλεσμα την επανάσταση του 1830.

Αφορμή στάθηκε όταν ο αυταρχικός Κάρολος Ι’ διέλυσε τη Βουλή τον Μάρτιο του 1830, περιόρισε δραστικά τα εκλογικά δικαιώματα των αστών και επέβαλε αυστηρή λογοκρισία. Αμέσως, πλήθη λαού, με επικεφαλής ριζοσπάστες δημοκρατικούς, έστησαν οδοφράγματα στους δρόμους του Παρισιού εξαναγκάζοντας τον Κάρολο Ι’ σε παραίτηση και αξιώνοντας την εγκαθίδρυση αβασίλευτης δημοκρατίας. Όμως, οι φιλελεύθεροι αστοί, που έλεγχαν την κατάσταση, ευνόησαν την άνοδο στον θρόνο του μετριοπαθούς βασιλιά Λουδοβίκου-Φιλίππου (1830-1848).

Ο Λουδοβίκος Φίλιππος ακολούθησε μια άλλη στάση, με το να είναι προσιτός στον κόσμο και να αποφεύγει τις μεγαλειώδεις εμφανίσεις των προγενεστέρων του. Στηρίχτηκε στην μεσαία τάξη και έγινε αγαπητός στον λαό.  Όμως, πιεζόμενος από τους παλιούς ευγενείς αλλά και τους αστούς που είχαν πλουτίσει, σταδιακά άλλαξε πολιτική, εγκαταλείποντας τη μεσαία τάξη στην οποία στηριζόταν.
Η τελευταία αντέδρασε, στηριζόμενη, επίσης, στο εργατικό προλεταριάτο που είχε αρχίσει να δημιουργείται με την ανάπτυξη της βιομηχανίας.  Ακολούθησε μια σειρά από εξεγέρσεις, οι οποίες και καταπνίγηκαν έως το 1848. Τότε εξερράγη η λεγόμενη «Επανάσταση του 1848», η οποία, αν και κατεστάλη η ίδια, οδήγησε στη δημιουργία της Δεύτερης Δημοκρατίας (1848-1852).

Η Δεύτερη Δημοκρατία (1848-1852),  αλλά  και  αμέσως μετά η  Δεύτερη  Αυτοκρατορία (1852- 1870)

Η προαναφερόμενη επανάσταση πυροδοτήθηκε από ριζοσπάστες δημοκρατικούς που απαιτούσαν κοινωνικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις και η οποία τελικά εξανάγκασε τον Λουδοβίκο-Φίλιππο σε παραίτηση. Εν συνεχεία σχηματίστηκε δημοκρατική κυβέρνηση, με τη συμμετοχή τόσο μετριοπαθών όσο και ριζοσπαστών, η οποία παραχώρησε πολιτικά δικαιώματα σε όλο τον ανδρικό πληθυσμό και έλαβε μέτρα οικονομικής ανακούφισης των λαϊκών τάξεων.

Ακολούθησαν εκλογές τον Απρίλιο του 1848,  οι οποίες έδωσαν την πλειοψηφία στους μετριοπαθείς φιλελεύθερους. Αυτοί προχώρησαν στη σύλληψη των ηγετών των ριζοσπαστών και στην κατάργηση των περισσοτέρων κοινωνικών μέτρων της προηγούμενης κυβέρνησης. Το αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσει, το καλοκαίρι του 1848, ένας αληθινός κοινωνικός πόλεμος, που τελείωσε με τη συντριβή των ριζοσπαστικών δυνάμεων.

Τελικά, η κυριαρχία των μετριοπαθών φιλελεύθερων επιβεβαιώθηκε με την εκλογή, ως πρώτου Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, του πρίγκιπα Λουδοβίκου-Ναπολέοντα Βοναπάρτη, ανιψιού του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
Η θητεία του ήταν τετραετής χωρίς δυνατότητα επανεκλογής. Το 1852 όμως, με δημοψήφισμα, ανακηρύσσεται Αυτοκράτορας  ως Ναπολέων Γ’.

Από το 1852 μέχρι το 1860 επεκράτησε ένα ανελεύθερο καθεστώς με λογοκρισία και αδρανοποίηση του νομοθετικού σώματος. Από το 1860 και μετά η κυβέρνηση παρουσίασε πιο φιλελεύθερη στάση, λόγω των αντιδράσεων του λαού, καθώς και των δυσμενών εξελίξεων στο εξωτερικό, ιδίως με τον Κριμαϊκό Πόλεμο και τον Ιταλικό Πόλεμο. Έτσι ο Ναπολέων Γ’ αναγκάσθηκε να αφήσει μέλη και των άλλων φιλελεύθερων τάξεων να μπουν στην κυβέρνησή του. Ο τύπος απελευθερώθηκε από την λογοκρισία, οι δημόσιες συγκεντρώσεις επιτράπηκαν, οι εκλογές έγιναν πιο ελεύθερες.
Στον γαλλο-πρωσικό πόλεμο που ακολούθησε, η Γαλλία ηττήθηκε κατά κράτος και ο Ναπολέων Γ’ συνελήφθη αιχμάλωτος από τα πρωσικά στρατεύματα μετά την μάχη του Σεντάν. Στις 4 Σεπτεμβρίου 1870 ξέσπασε επανάσταση στο Παρίσι.  Η Γαλλική συνέλευση που συγκλήθηκε στο Μπορντό κήρυξε τον Ναπολέοντα Γ΄ έκπτωτο του θρόνου και υπεύθυνο για τις καταστροφές του πολέμου, ανάμεσα στις οποίες ήταν η απώλεια του μεγαλύτερου τμήματος της Αλσατίας και της Λωραίνης.
Η Δεύτερη Αυτοκρατορία κατέρρευσε δίνοντας την θέση της στην Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία (1870-1942).

Η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία (1870-1942) και οι δύο μήνες της Παρισινής Κομμούνας το 1871

Όπως προαναφέρεται, καταλυτικός παράγων για την ίδρυση της Δεύτερης Δημοκρατίας της Γαλλίας ήταν η ήττα της στον πόλεμο των 9 μηνών με την Πρωσία (19 Ιουλίου 1870 – 10 Μαΐου 1871), τον οποίο είχε βασικά προκαλέσει η ίδια, επιδιώκοντας να εμποδίσει την ενοποίηση των βορείων γερμανικών κρατιδίων. Επίσης, μέρος της όλης πολιτικής εξέλιξης της Γαλλίας ήταν το ξέσπασμα και η καταστολή της Κομμούνας του Παρισιού.

Συγκεκριμένα, μερικούς μήνες πριν το οριστικό τέλος του Γάλλο-Πρωσικού πολέμου, το  Παρίσι  βρέθηκε, από το φθινόπωρο του 1870, υπό Πρωσική κατοχή. Ωστόσο, ο λαός και η εθνοφρουρά του Παρισιού, που είχαν αντέξει την πολιορκία των Πρώσων για έξι μήνες, αρνήθηκαν την κατοχή από τα πρωσικά στρατεύματα και κατάφεραν να τα αποκλείσουν σε μία μικρή περιοχή της πόλης. Όμως, η κυβέρνηση της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας, που είχε στο μεταξύ αναλάβει με πρόεδρο τον Αδόλφο Θιέρσο, φοβήθηκε ότι οι εργάτες του Παρισιού θα έπαιρναν τα όπλα της εθνοφρουράς και έτσι στις 18 Μαρτίου ο ελεγχόμενος από αυτήν γαλλικός στρατός μπήκε στο Παρίσι. Η εθνοφρουρά του Παρισιού αρνήθηκε να παραδώσει τα όπλα. Ο επίσημος στρατός υποχώρησε στις Βερσαλλίες και η κυβέρνηση κήρυξε τον πόλεμο στις δυνάμεις που κρατούσαν το Παρίσι.

Ήταν μια απόφαση που εξώθησε την εθνοφρουρά της πόλης να εξεγερθεί οριστικά εναντίον της κυβέρνησης και να ενωθεί με ομάδες εργατών, δημιουργώντας αυτό που ονομάστηκε Παρισινή Κομμούνα. Η Κομμούνα απέκτησε μια επαναστατική κυβέρνηση που εγκαθιδρύθηκε και διήρκεσε από τις 26 Μαρτίου του 1871 μέχρι τις 28 Μαΐου της ίδιας χρονιάς. Εκείνη την ημέρα έγινε σφοδρή επίθεση των κυβερνητικών στρατευμάτων κατά των κομμουνάριων, οι οποίοι αντιστάθηκαν σκληρά, ειδικά στις ανατολικές εργατικές συνοικίες του Παρισιού. Οι οδομαχίες συνεχίστηκαν για ακόμα οκτώ μέρες και έμειναν στην ιστορία ως η “Ματωμένη Εβδομάδα”.

Σε αρκετές πόλεις της Γαλλίας δημιουργήθηκαν επίσης κομμούνες προς συμπαράσταση εκείνης που είχε γίνει στο Παρίσι και οι οποίες κατεστάλησαν και αυτές.
Εκτός των προαναφερόμενων γεγονότων και εξελίξεων, η ανακήρυξη της Τρίτης Δημοκρατίας ήταν και μια συνέπεια της καθολικής ψηφοφορίας που είχε αποκατασταθεί στη Γαλλία για όλον τον άρρενα πληθυσμό, αν και το δικαίωμα ψήφου αποδόθηκε στις γυναίκες μόλις το 1944.

Η Τρίτη Δημοκρατία υπήρξε η μακροβιότερη μέχρι τώρα στην ιστορία της Γαλλίας, έχοντας επιζήσει μέχρι την εισβολή στη χώρα των στρατευμάτων του Τρίτου Ράιχ,  το 1940, αν και τυπικά εξέπνευσε το 1942, όταν οι Ναζί καταργούν πρακτικά όλες τις εξουσίες του καθεστώτος του Βισί.

Κατά τις πρώτες δεκαετίες της Τρίτης Δημοκρατίας συντελείται, επίσης, η μεγάλη στροφή της Γαλλίας από την προσπάθεια κυριαρχίας στην Ευρώπη προς την αποικιοκρατία. Κι αυτό διότι η χώρα, μη μπορώντας να επανακτήσει τις περιοχές που είχαν χαθεί στο γαλλο-πρωσσικό πόλεμο και να προωθηθεί περισσότερο σε μια ήπειρο που είχαν ισχυροποιηθεί πλέον οι αντίπαλοι και ανταγωνιστές της, στράφηκε προς αποικιακές κατακτήσεις, κυρίως στη Βόρεια και Δυτική Αφρική και στη Νοτιοανατολική Ασία.  Έτσι, δίπλα στις παλιές κτήσεις της Αλγερίας και της Σενεγάλης  πρόσθεσε  την  Τυνησία, το Μαρόκο, τη Μαδαγασκάρη και μια σειρά άλλων εδαφών της δυτικής και της κεντρικής Αφρικής και από άλλη μεγάλο μέρος της Ινδοκίνας. Η πορεία αυτή της έδωσε τη θέση μιας μεγάλης αποικιακής δύναμης διεθνώς, αλλά της απέφερε και σημαντικό πλούτο στο εσωτερικό.

Από οικονομική και κοινωνική άποψη, η Γαλλία έζησε μεγάλες αλλαγές κατά τη διάρκεια της Τρίτης Δημοκρατίας. Υπήρξε εκτεταμένη εκβιομηχάνιση και ταυτοχρόνως άρχισαν να παραχωρούνται συνδικαλιστικά δικαιώματα στους εργάτες. Επίσης, σταδιακά έγιναν σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην παιδεία και εφαρμόστηκε η υποχρεωτική από τα 6 έως τα 13 χρόνια εκπαίδευση. Έτσι, από το 1870 έως τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο το 1914 κυριάρχησε ένα ξέγνοιαστο και αισιόδοξο πνεύμα στην κοινωνία, με αποτέλεσμα η εποχή να ονομαστεί Belle époque, (δηλαδή Ωραία εποχή). Η παραχώρηση εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων έφθασε στον πλέον προχωρημένο βαθμό παγκοσμίως, αργότερα, κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου, η οποία, όμως διατηρήθηκε μόνον μια διετία (1936-1938).

Η ασταθής Τέταρτη Δημοκρατία (1946-1958)

Μετά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, την αποκατάσταση της κυριαρχίας της και μια όχι εύκολη ομαλοποίηση της πολιτικής κατάστασης με προσωρινές κυβερνήσεις και έκτακτες εξουσίες υπό την πρώτη διακυβέρνηση Ντε Γκολ (1944-1946), η Γαλλία πέρασε στην Τέταρτη Δημοκρατία  με την υιοθέτηση νέου συντάγματος που την ίδρυε στις 13 Οκτωβρίου 1946.

Από ορισμένες θεσμικές πλευρές  ήταν μια αναγέννηση της Τρίτης Δημοκρατίας.  Ωστόσο, οι απαιτήσεις ανασυγκρότησης της χώρας και οι εξελίξεις στις αποικίες της έρχονταν σε αντίθεση με ένα πολιτικό και εκλογικό σύστημα που οδήγησε στη δημιουργία 22 κυβερνήσεων μέσα σε 12 χρόνια! Η μακροβιότερη από αυτές ήταν μόλις ενός έτους η πιο βραχεία μερικών ημερών.

Έτσι, αν οι κυβερνήσεις της Τέταρτης Δημοκρατίας κατάφεραν να επαναφέρουν μια σχετική οικονομική ανάπτυξη στη Γαλλία, η πολιτική αστάθεια της περιόδου δεν επέτρεπε μια αποτελεσματική διαχείριση  των εξεγέρσεων που ξεσπούσαν ολοένα και πιο έντονα όσο προχωρούσε η δεκαετία του ’50 και ιδιαιτέρως στην Αλγερία και την Ινδοκίνα. Η απόπειρα της τελευταίας κυβέρνησης στο πλαίσιο της Τέταρτης Δημοκρατίας υπό τον Πιέρ Πφλιμλίν να έρθει σε κάποια συνεννόηση με τους Αλγερινούς εξεγερμένους προκάλεσε πραξικόπημα στην ίδια την Αλγερία εκ μέρους των στρατηγών  Ζακ Μασού και Ραούλ Σαλάν. Μετά την κίνησή τους  ξέσπασαν συγκρούσεις στο εσωτερικό της γαλλικής κοινότητας της Αλγερίας, ενώ οι ίδιοι απείλησαν να μεταφέρουν δυνάμεις αλεξιπτωτιστών στο Παρίσι. Αντιμέτωποι μ’ αυτή την κατάσταση, η κυβέρνηση και η Εθνοσυνέλευση κάλεσαν τον Στρατηγό Ντε Γκολ να επανέλθει στην εξουσία.

Και ο  Ντε Γκολ άδραξε την ευκαιρία που του έδωσε το πραξικόπημα για να επανέλθει στα πολιτικά πράγματα της Γαλλίας, αναλαμβάνοντας τον Ιούνιο του ’58 πρόεδρος του κυβερνητικού συμβουλίου. Μέσα στις πρώτες πρωτοβουλίες που έλαβε ήταν η προώθηση μιας συνταγματικής μεταρρύθμισης, η οποία δημιούργησε την Πέμπτη Δημοκρατία, που παραμένει το πολιτικό σύστημα της Γαλλίας. Βάση αυτής της μεταρρύθμισης, μετά από 12 χρόνια πολιτικής και κυβερνητικής αστάθειας στο πλαίσιο της Τέταρτης Δημοκρατίας, γινόταν αντικατάσταση ενός εν τέλει φατριαστικού συστήματος, βασισμένου σε αδύναμες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, με το ισχυρότερο, ημι-προεδρικό σύστημα της Πέμπτης Δημοκρατίας. Επίσης, να σημειωθεί ότι ο Ντε Γκολ, κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρικής θητείας του που ακολούθησε, ήταν εκείνος που τελικά δρομολόγησε την απεμπλοκή της Γαλλίας από την Αλγερία.