Mπενουά Αμόν-Ο “αριστερός” υποψήφιος των Σοσιαλιστών

του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου

Ο 49χρονος Μπενουά Αμόν είναι ο υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, επικρατώντας μεταξύ των 7 υποψηφίων του κόμματος στις προκριματικές εκλογές που οργανώθηκαν τον περασμένο Ιανουάριο. Έχοντας προκριθεί στο τελικό γύρο με τον πρώην πρωθυπουργό Μανουέλ Βαλς, τον νίκησε κατά κράτος συγκεντρώνοντας το 58,65% έναντι 41,35% του δεύτερου.

Ποιός είναι

O Αμόν, αν και πάντα χαμηλών τόνων, ήταν από πολλά χρόνια ευρέως γνωστός στις τάξεις του Σοσιαλιστικού Κόμματος, με το να έχει πρωταγωνιστήσει στα τέλη του ’80 στην ίδρυση μιας νέας νεολαίας του κόμματος και στις αρχές του ’90 στην τάση της «Νέας Αριστεράς». Αφού κατέλαβε σειρά από κομματικές και κυβερνητικές θέσεις στη δεκαετία του ’90 και επί κυβέρνησης Λιονέλ Ζοσπέν, εκλέχθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το 2004 έως το 2009. Το 2008 ανέλαβε, ταυτοχρόνως, εκπρόσωπος τύπου του Σοσιαλιστικού Κόμματος, θέση την οποία διατήρησε ως την εκλογική επιτυχία του κόμματος στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2012, οι οποίες ακολούθησαν τη νίκη Ολάντ στις προεδρικές. Αμέσως μετά ορίστηκε υπουργός Κοινωνικής Οικονομίας, Αλληλεγγύης και θεμάτων Καταναλωτή στην κυβέρνηση του Ζαν Μαρκ Ερό.
Εν συνεχεία η πορεία του Αμόν παρουσιάζει μια σειρά από οξύμωρα. Είναι μεταξύ εκείνων των στελεχών των Σοσιαλιστών που υποστηρίζουν την πρωθυπουργοποίηση του Εμανουέλ Βαλς τον Μάιο του 2014, ώστε να δοθεί μια νέα πνοή στην κυβέρνηση αλλά και στην προεδρία Ολαντ, που βρισκόταν σε πτώση. Και όταν δημιουργείται ένα νέο κυβερνητικό σχήμα υπό τον Βαλς, ο Αμόν ορίζεται υπουργός Παιδείας. Ωστόσο, μέσα σε μόλις 3 μήνες ο Μπενουά Αμόν, μαζί με τον υπουργό Οικονομίας Αρνό Μοντμπούργκ και άλλους τρεις συναδέλφους τους, καθώς και τους Οικολόγους Πράσινους που μετείχαν στη κυβέρνηση, έρχονται σε σύγκρουση με τον Εμανουέλ Βαλς και την πολιτική λιτότητας που αυτός αποφασίζει. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τον Αμόν και τους υπόλοιπους αμφισβητίες ήταν το ζήτημα της αφαίρεσης της ιθαγένειας σε καταδικασθέντες για τρομοκρατία, που νομοθέτησε η κυβέρνηση Βαλς. Τελικά ο Εμανουέλ Βαλς παραιτείται, αναλαμβάνει ξανά εντολή από τον Ολαντ και σχηματίζει και πάλι κυβέρνηση, όμως χωρίς πλέον τον Αμόν και τους υπόλοιπους. Από τότε ο Μπενουά Αμόν τάσσεται ξεκάθαρα στην αριστερή και οικολογική πτέρυγα των Σοσιαλιστών, αν και η πολιτική προέλευσή του ήταν από το στρατόπεδο των «πραγματιστών» και μεταρρυθμιστών του Μισέλ Ροκάρ, στις δεκαετίες ’80 και ’90

Η επικράτηση του και η αντίδραση μερίδας του Σοσιαλιστικού Κόμματος

Με την εσωκομματική επικράτησή του, ο «μικρός Μπενουά», όπως τον αποκαλούσαν οι βαρόνοι των Σοσιαλιστών, περισσότερο περιπαικτικά παρά στοργικά ή χαϊδευτικά, απέδειξε ότι μεγάλωσε σε πολιτικό ανάστημα με καθαρό λόγο, επιθετικό όπου χρειάζεται και όπως προαναφέρεται με μια μεταστροφή στην αριστερά.

Χαρακτηριστικό του είναι ένα ξεκάθαρο βλέμμα και ένα μόνιμο χαμόγελο. Ακόμη, διαθέτει τον αέρα του ανθρώπου που θέλει να φέρει μια μεγάλη ανανέωση στο χώρο του, χωρίς, ωστόσο, να τα ανατρέψει όλα.

Το βασικό του σύνθημά είναι «ένα επιθυμητό μέλλον». Κι όπως δηλώνει, «ένας κόσμος με μεγαλύτερη ισότητα, περισσότερη αδελφότητα και δικαιοσύνη είναι η προοπτική, που ανοίγουμε, την οποίαν οι άλλη αποκαλούν ουτοπική. Αλλά σ’ εμάς επειδή ξεκινούμε από την πραγματικότητα, στα δικά μας μάτια μοιάζει ιδεατή».
Με αυτή την φυσική και πολιτικο-ιδεολογική παρουσία, καθώς και με πολύ μεθοδικότητα, ο Αμόν κατάφερε να αφοπλίσει και να εξουδετερώσει όλους τους αντιπάλους του, ακόμη και τα θεωρούμενα φαβορί της διαδικασίας, όπως τον πρώην Πρωθυπουργό Μανουέλ Βαλς.

Ωστόσο, μετά την ολοκλήρωση των προκριματικών εκλογών και με το ξεκίνημα σχεδόν της προεκλογικής του εκστρατείας, αρκετοί υπουργοί των κυβερνήσεων Ολάντ, κορυφαίοι βουλευτές και επιφανή στελέχη του Σοσιαλιστικού Κόμματος «άδειασαν» τον Αμόν, θεωρώντας ότι το πρόγραμμά του είναι πολύ αριστερό και έχει φτάσει να περιλάβει έως και αντι-ευρωπαϊκές τάσεις, τουλάχιστον με την μορφή που έχει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση. Και υστερα από μερικές εβδομάδες ήρθε η σειρά και του Μανουέλ Βαλς, πρώην πρωθυπουργού και συνυποψηφίου του στις προκριματικές, να δηλώσει ότι δεν μπορεί να τον υποστηρίξει.

Από την άλλη, το άνοιγμα που έκανε ο Αμόν στον Ζαν Λικ Μελανσόν, ανεξάρτητο αριστερό υποψήφιο με το κίνημα «Ανυπότακτη Αριστερά» και υποστηριζόμενο από το ΚΚΓ, δεν απέδωσε. Ο Μελανσόν δεν απέσυρε την υποψηφιότητά του και έτσι το κάλεσμα του Αμόν στη γαλλική αριστερά να συνασπισθεί γύρω του, έφερε μόνον τον υποψήφιο των Πράσινων Γιανίκ Ζαντό, ο οποίος αποσύρθηκε υπέρ του. Από την άλλη, πολλοί «μεταρρυθμιστές» των Σοσιαλιστών και η λεγόμενη «δεξιά πτέρυγα» έχουν ουσιαστικά μετακομίσει στο πλευρό του υποψηφίου του κινήματος «Εμπρός!» Εμανουέλ Μακρόν.

Το πρόγραμμα του

Ποια είναι, όμως, τα βασικά σημεία του προγράμματος Αμόν -και ειδικά εκείνα που αφορούν την Ευρώπη- που προκαλούν φόβους και αντιδράσεις στους πιο μετριοπαθείς σοσιαλιστές, κεντρώους και ορθόδοξους ευρωπαϊστές.

Ο Αμόν δεν είναι ούτε κατά ούτε υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως αυτή υπάρχει σήμερα, αλλά τοποθετείται υπέρ «μιας Ευρώπης πιο κοινωνικής, οικολογικής, δημοκρατικής και προστατευτικής». Το τελευταίο έχει να κάνει με το ότι ο Αμόν τάσσεται κατά της σύναψης συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ της Ευρώπης και άλλων πλευρών, όπως ήταν πρόσφατα η περίπτωση της λεγόμενης CETA ανάμεσα στην ΕΕ και τον Καναδά.

Προτείνει, επίσης, μια εναρμόνιση στους κατώτατους μισθούς σε όλη την Ευρώπη και οικουμενικό εισόδημα 750 ευρώ μακροπρόθεσμα, με χρηματοδότηση και από τα εθνικά κράτη. Ωστόσο, ο Αμόν έχει επικριθεί ότι μ’ αυτό το μέτρο θα πλήξει την ανταγωνιστικότητα των κρατών και πως είναι μια πρόταση που θυμίζει περισσότερο χώρες της ανατολικής Ευρώπης.

Ο Αμόν επιμένει για το «τέλος της λιτότητας στην Ευρώπη» και επιθυμεί την κατάργηση του πλαφόν 3% ελλείμματος στο ΑΕΠ. Στο πλαίσιο αυτό προτείνει να μην εγγράφονται οι στρατιωτικές δαπάνες στο έλλειμμα. Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι δεν έχει πει με ποιόν τρόπο θα πείσει την Γερμανία να αποδεχθεί κάτι τέτοιο, αφού από το 2011 υπάρχει υπογεγραμμένη συμφωνία από όλες τις χώρες μέλη για αυτού του είδους την οικονομική πειθαρχία. Αλλά η ομάδα του Μπενουά Αμόν θέλει να πιστεύει ότι οι κόκκινες γραμμές αλλάζουν σήμερα στην Ευρώπη.

Όμως, η μεγαλύτερη ρήξη που επιδιώκει ο Μπενουά Αμόν με το ευρωπαϊκό του πρόγραμμα είναι ότι ζητά την οικοδόμηση μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης και την έγκριση μεγάλων επενδύσεων ώστε να χρηματοδοτηθεί η «οικολογική μετάβαση» της οικονομίας και κοινωνίας, η οποία αποτελεί έναν από τους κεντρικούς άξονες του προγράμματός του. Για να χρηματοδοτηθεί η εν λόγω «οικολογική μετάβαση» ο Μπενουά Αμόν ζητάει ένα πλάνο επενδύσεων 1.000 δις ευρώ, το οποίο θα χρηματοδοτείται από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, ο οποίος θα είναι αρκετά μεγαλύτερος από τον σημερινό και θα μπορεί να δανείζεται από τις αγορές ή από την Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα. Επομένως, όπως γίνεται σήμερα με τα κράτη, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορεί να έχει χρέη και να δανείζεται χρήματα από τις αγορές. Αυτή η πρόταση τείνει προς μια ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης.

Ωστόσο, ο Μπενουά Αμόν δεν σταματάει εδώ: ζητάει μια αναθεώρηση του χρέους στα κράτη-μέλη της Ευρώπης, δηλαδή το κούρεμα ουσιαστικά του χρέους των κρατών. Τέλος, ο Αμόν έχει δηλώσει ότι θέλει να δημιουργήσει ένα κοινοβούλιο της ευρωζώνης το οποίο θα αποτελείται κατά 80% από εθνικούς βουλευτές και 20% ευρωβουλευτές. Ο ίδιος πιστεύει ότι αυτό θα αντιστρέψει την άποψη της κοινής γνώμης, η οποία στέκεται έντονα έναντι του ευρώ από την αρχή της οικονομικής κρίσης. Ωστόσο κι αυτή η πρόταση του δέχεται έντονη κριτική.

Το πρόγραμμά του περιλαμβάνει, επίσης, ενδιαφέρουσες ιδέες για την ψηφιακή μετάβαση της οικονομίας και κοινωνίας, με την πιο χαρακτηριστική να έχει να κάνει με ένα «φόρο επί των ρομπότ». Για την ακρίβεια ο Αμόν ζητά να φορολογούνται περισσότερο οι εταιρίες που εφαρμόζουν αυτοματισμούς που καταργούν προσωπικό και με τους πόρους αυτούς να επιδοτούνται νέες θέσεις εργασίας.

Σε γενικές γραμμές, όχι μόνον οι υποστηρικτές του, αλλά και οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι αναγνωρίζουν ότι ο Μπενουά Αμόν διαθέτει μια «κοινωνική φαντασία» που έλειπε τα τελευταία χρόνια στην αριστερά. Εκείνο που του προσάπτουν οι αντίπαλοί του είναι ότι τα περισσότερα από αυτά που προτείνει δεν ξέρει αν και πως γίνονται…