Πόσο… αθλητισμό αντέχει ένας έφηβος και ποια αθλήματα μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνα για τους εφήβους; Πόσο επικίνδυνη είναι η υπεράσκηση για τα παιδιά μας; Με σημεία αναφοράς τα παραπάνω, μία μεγάλη επιστημονική έρευνα, η μοναδική παγκοσμίως στα χρονικά, ξεκινά το 2018 και την υλοποιούν κορυφαίοι Έλληνες επιστήμονες. Τους συναντήσαμε και συζητήσαμε για τον αθλητισμό και τους εφήβους.
Μία πρωτοποριακή επιστημονική έρευνα, που παγκοσμίως ανάλογη δεν έχει πραγματοποιηθεί έως σήμερα, υλοποιείται από τον Γενάρη του 2018 στο εργαστήριο μελέτης εφήβων-αθλητών του Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία».
Το εργαστήριο δημιούργησαν ο Γιώργος Χρούσος, καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας – Διευθυντής Α’ Παιδιατρικής Κλινικής του νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία», ο Παναγιώτης Σταματόπουλος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών – τέως διευθυντής του ΕΚΑΕ, και η Κλημεντίνη Καραγεωργίου, διευθύντρια του Ινστιτούτου Νευρολογικών Παθήσεων. Το φιλόδοξο πρόγραμμα στοχεύει στην ασφαλή άθληση των εφήβων ηλικίας 12-21 ετών και έχει ως άξονα τεκμηριωμένα και ασφαλή συμπεράσματα για κάθε άθλημα ξεχωριστά.
Συναντήσαμε τους Γιώργο Χρούσο και Παναγιώτη Σταματόπουλο, οι οποίοι εξήγησαν στο ert.gr και στην Τζένη Χαραλαμπίδου, ότι επέλεξαν να μελετήσουν τα παιδιά ηλικίας 12-21 ετών γιατί στο διάστημα της εφηβείας υπάρχει ένα ιατρικό κενό από άποψη ιατρικών διαπιστώσεων, ενώ, παράλληλα, στην ηλικία αυτή εντοπίζονται στοιχεία τα οποία βοηθούν στην κατανόηση του ενήλικου εαυτού μας.
Όπως τονίζει ο Παναγιώτης Σταματόπουλος «είναι μια έρευνα που δεν έχει γίνει ποτέ σε τέτοια κλίμακα. Έχει μεγάλη σημασία το είδος του αθλήματος και η μελέτη των επιδράσεών του. ΘΑ μελετηθούν δύο ομάδες παιδιών: το πρώτο γκρουπ θα είναι παιδιά που απλώς κάνουν γυμναστική στο σχολείο. Το δεύτερο θα είναι με αγόρια και κορίτσια που ασκούνται συστηματικά. Θα χωριστούν σε δύο ομάδες, ανάλογα με το αν το άθλημά τους είναι δυναμικό ή στατικό. Θέλουμε 100 παιδιά ανά άθλημα, για να μείνει ένα δείγμα από 60-70 άτομα. Επίσης, χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η άρση βαρών στην στατική άσκηση και οι δρόμοι μεγάλων αποστάσεων στη δυναμική άσκηση».
«…Θέλουμε να συνεχίσουμε τη μελέτη τους όσο διαρκεί η αθλητική τους δραστηριότητα. Θα είναι ένα τσεκ απ με εξειδικευμένες εξετάσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα και σε βάθος πολλών ετών», διευκρινίζει ο Γιώργιος Χρούσος.
– Ο σκοπός αυτού του εγχειρήματος ποιος είναι;
Γ. Χρούσος: Η σκέψη που έχουμε είναι να κάνουμε ένα εργαστήριο μελέτης των εφήβων αυτών που πάνε στον αθλητισμό. Να τα παρακολουθήσουμε, να τα συμβουλεύσουμε και να δούμε πώς θα πάνε. Και θα τα μελετήσουμε από πλευράς φυσιολογικής, ενδοκρινολογικής, καρδιολογικής, νευρολογικής και ψυχολογικής. Δηλαδή αυτό που ετοιμάζουμε είναι μια πλήρης μελέτη των παιδιών αυτών. Έχουμε σκοπό να προστατεύσουμε τα παιδιά, καταρχήν, από τους κινδύνους μίας λαθεμένης τακτικής άθλησης (π.χ.: υπεράθλησης). Και δεύτερον να περάσουμε μηνύματα στην ελληνική κοινωνία και στην παγκόσμια κοινωνία.
Π. Σταματόπουλος: Ο αθλητισμός με το ολυμπιακό ιδεώδες και την κορύφωσήτου με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τι σκοπό έχει; Έχει σκοπό να δείξει ότι υπάρχει ένα κατεξοχήν δείγμα υγειούς πληθυσμού από πρωταθλητές και που μπορούν να προσελκύσουν τους πολλούς να κουνηθούν από τον καναπέ. Και όχι ο πρωταθλητισμός να λειτουργεί εις βάρος της υγείας. Στόχος είναι η προστασία της υγείας, λοιπόν! Αυτό που θέλουμε, με αυτή την έρευνα που ξεκινάμε, είναι να μελετήσουμε και να συμπεράνουμε τεκμηριωμένα ώστε να μην αιωρούνται γνώμες ανυπόστατες, ούτε προς τη μία κατεύθυνση, ούτε προς την άλλη. Αυτός είναι κι ο ρόλος των ερευνητών. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να δώσουμε τις απόψεις μας μετά από επιστημονικές παρατηρήσεις.
– Με βάση την εμπειρία σας και τα περιστατικά που έχετε δει έως τώρα, μπορείτε να υποψιαστείτε το αποτέλεσμα της έρευνας;
Γ. Χρούσος: Μπορώ. Γιατί γνωρίζω ότι αν οι έφηβοι έχουν ξεπεράσει τα όριά τους, αρχίζει το αρνητικό. Δηλαδή από την ομοιόσταση που είναι ισορροπία, να έχουμε πάει στην ανισορροπία, στην κακόσταση. Σε κακή δηλαδή ισορροπία η οποία κάνει ζημιά στον οργανισμό.
Π. Σταματόπουλος: Εξαρτάται από τις παρατηρήσεις που θα καθορίσουν αγωνίσματα -και αρνητικές επιδράσεις ενδεχομένως.
– Θα λέγατε ότι είναι ένα χαρακτηριστικό της εποχής μας να είναι ένα παιδί εξαρτημένο από τον αθλητισμό;
Γ. Χρούσος: Πιθανόν να έχει αυξηθεί διότι η άσκηση έχει γίνει της μόδας. Εγώ το χαίρομαι 
όταν περνάω έξω από ένα στάδιο και είναι γεμάτο από παιδιά που ασκούνται. Είναι καλό να ασκούνται οι άνθρωποι, απλώς δεν πρέπει να υπερβαίνουν ορισμένα όρια.
Π. Σταματόπουλος: Πράγματι στην εποχή μας η αύξηση των αθλούμενων είναι θεαματική, αρκεί να μην περάσουμε στο άλλο άκρο της υπερβολής.
– Μπορούμε να πει κάποιος ότι ο αθλητισμός είναι καλός αλλά ο πρωταθλητισμός όχι και τόσο;
Γ. Χρούσος: Ο πρωταθλητισμός για τον Μάικλ Φέλπς, είναι εντάξει. Δεν χρειάζεται να βάλει μεγάλη προσπάθεια. Για τους περισσότερους όμως, εάν ξεπεράσουν το όριό τους, ναι.
Π. Σταματόπουλος: Εδώ πρέπει να επισημάνουμε την ύπαρξη προσόντων, των οποίων η μεγιστοποίηση να γίνεται με φυσικό τρόπο και τον κατάλληλο σχεδιασμό, ανάλογο για την επίτευξη του στόχου.
– Ένας γονιός σας λέει: Θέλω το παιδί μου να κάνει αθλητισμό. Τι συστήνετε; Υπάρχει κάτι που μπορούμε να συστήσουμε;
Γ. Χρούσος: Επειδή βλέπω ότι υπάρχουν πάρα πολλά παχύσαρκα παιδιά και έφηβοι, τα 
βάζω σε γυμναστική σαν συνταγή. Αερόβια και αναερόβια. Και τα δύο. Βέβαια οι μορφωμένοι γυμναστές ξέρουν τι κάνουν. Ξέρουν να ασκήσουν κάθε μυ μέσα στο σώμα ενός παιδιού. Και λίγο βαράκι χρειάζεται, και λίγο τρέξιμο χρειάζεται…
Π. Σταματόπουλος: Υπάρχουν πολλά είδη αθλημάτων και για κάθε παιδί πρέπει να γίνει αξιολόγηση ικανοτήτων ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του αθλήματος, από ειδικούς προπονητές.
– Λίγο από όλα χρειάζεται, δηλαδή, το παιδί…
Γ. Χρούσος: Ναι, λίγο από όλα!
Π. Σταματόπουλος: Σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν διαλέγει ο αθλητής το άθλημα αλλά το άθλημα διαλέγει τον αθλητή. Ο κάθε άνθρωπος, ανάλογα με τους μυς του, είναι φτιαγμένος ή για εκρηκτική άσκηση (ταχύτητα, κοντές αποστάσεις κ.λπ.) ή για μακρινές αποστάσεις και πιο αργή (ή στατική) άσκηση (μαραθωνοδρόμοι κ.ά.).
– Πόσο, όμως, αθλητισμό αντέχει ένα παιδί;
Π. Σταματόπουλος: Μέχρι το σημείο που το ευχαριστεί η άσκηση. Αν κάνει άσκηση για 
ευχαρίστηση, μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, όποιο άθλημα θέλει το παιδί. Δυστυχώς, όμως, έχει ξεφύγει ο αθλητισμός από Ιδέα και έχει καταλήξει στην πλήρη εμπορευματοποίησή του -με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Στον αθλητισμό δεν θα πρέπει να μας ενδιαφέρει το ρεκόρ. Τα μέσα που χρησιμοποιούνται στοχεύουν στην κατάκτηση ενός ρεκόρ, το οποίο παγιδεύει την ιδέα του αθλητισμού γενικά. Όταν πάτε στο στάδιο και βλέπετε ότι αυτό γεμίζει επειδή αναμένεται να καταρριφθεί κάποιο ρεκόρ, αυτό κάτι δείχνει.
Γ. Χρούσος: Τα παιδιά πρέπει να συνηθίζουν την άσκηση. Να κάνουν κάτι που τους αρέσει και να το κρατήσουν για όλη τους τη ζωή. Τώρα βρίσκουμε ότι, επειδή για 3-4 γενιές οι Έλληνες δεν αθλούνταν, δεν είναι σε καλή κατάσταση κατά τη μέση και τη μεγάλη ηλικία. Ο καλύτερος προβλεπτικός παράγοντας είναι πόση μυϊκή μάζα έχεις. Και η μυϊκή μάζα χάνεται με την ηλικία, φεύγει σιγά-σιγά. Οπότε είναι σημαντικό να ασκείσαι μέτρια σε όλη σου τη ζωή.
– Υπάρχει βαθμός επικινδυνότητας σε κάποια αθλήματα;
Γ. Χρούσος: Θεωρούμε ότι κάποιον βαθμό επικινδυνότητας έχουν το μποξ και το ράγκμπι, αθλήματα κατά τα οποία το κεφάλι σχεδόν κακοποιείται. Έχει διαπιστωθεί ότι μια διάσειση μπορεί να κάνει για τα επόμενα 2-3 χρόνια κάποιον να κοιμάται κατά 1 ώρα περισσότερο τη νύχτα. Έχει δράσεις η διάσειση που δεν τις φαντάζεται κανείς, γι’ αυτό και δεν πρέπει αν παθαίνουμε διασείσεις με τη γυμναστική.
Π. Σταματόπουλος: Εμείς αυτό που ζητάμε είναι να κάνουμε τεκμηριωμένα κάποια πράγματα ώστε να μην αιωρούνται γνώμες ανυπόστατες, ούτε προς τη μία κατεύθυνση, ούτε προς την άλλη. Αυτός είναι ο ρόλος των ερευνητών. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να δώσουμε τις απόψεις μας μετά από παρατηρήσεις.
– Η παρατήρηση ότι η άσκηση άνω του μέτρου είναι βλαπτική, όταν θα ειπωθεί στα παιδιά, μπορεί να τα αποτρέψει από τον αθλητισμό;
Γ. Χρούσος: Τα παιδιά πρέπει να πάνε μέχρι εκεί που φτάνουν. Μέχρι εκεί που φτάνει ο εαυτός τους, η αντοχή τους.
Η ερευνητική ομάδα για τη συγκεκριμένη έρευνα συνεργάζεται με εργαζομένους του Νοσοκομείου «Παίδων Αγία Σοφία» (από την παιδιατρική κλινική, την καρδιολογική κλινική κ.ά.) σε εντελώς εθελοντική βάση, ενώ θεωρείται άκρως απαραίτητη σε αυτό το εγχείρημα η συνδρομή των προπονητών και των γονιών, καθώς και της Πολιτείας, ειδικά μέσα στα σχολεία, κάτι που στο μέλλον θα αναζητηθεί.
Τζένη Χαραλαμπίδου – Ελευθερία Τσαλίκη
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος