Μάνος Λοΐζος: «Όλα σε θυμίζουν» όσα χρόνια κι αν περάσουν

Της Δώρας Χειράκη

Ήταν Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου του 1982, όταν ο Μάνος Λοΐζος,  λίγο πριν κλείσει τα 45 του χρόνια, άφηνε την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο στη Μόσχα, όπου είχε πάει για να θεραπευτεί από τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε . Έφυγε μόνος, μακριά από την πατρίδα του, την οικογένεια και τους αγαπημένους του φίλους.

Η είδηση του θανάτου του έπεσε σαν βόμβα στην Ελλάδα. «Ο πρόωρος χαμός του αποτελεί τραγωδία σε εθνική διάσταση»  δηλώνει ο Μίκης Θεοδωράκης μόλις το μαθαίνει, για να συμπληρώσει ότι «έχασε έναν αδελφό».

Μια βδομάδα μετά, «επιστρέφει» αεροπορικώς στην Αθήνα, συνοδευόμενος από τον στενό του φίλο και συνεργάτη, που τυχαία βρισκόταν την ίδια περίοδο στη Μόσχα, Φώντα Λάδη, για να κηδευτεί στην πατρίδα με τιμές και χιλιάδες κόσμου που έσπευσε να τον «ξεπροβοδίσει» στην τελευταία του κατοικία.

Ο συνθέτης, μουσικός, τραγουδιστής, στιχουργός και αγωνιστής, Μάνος Λοΐζος,  γεννήθηκε στην πόλη του Καβάφη, την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου στις 22 Οκτωβρίου του 1937. Έκανε δύο γάμους, ο πρώτος  το 1965 με τη Μάρω Λήμνου, με την οποία απέκτησε μία κόρη, τη Μυρσίνη, και ο δεύτερος το 1978, με την ηθοποιό Δώρα Σιτζάνη.

Ο δρόμος της ζωής του μπορεί να ήταν σύντομος, όμως άφησε πίσω του μια τεράστια κληρονομιά και αμέτρητες επιτυχίες. Παρότι έχουν περάσει 33 χρόνια από τότε που έφυγε από κοντά μας, οι μελωδίες του παραμένουν αναλλοίωτες στον χρόνο, διατηρώντας τη δροσιά, τη νιότη και το υπέροχο άρωμά τους.

Τραγούδια του σπουδαίου συνθέτη ερμήνευσαν οι Στέλιος Καζαντζίδης, Γιώργος Νταλάρας, Χάρις Αλεξίου, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Δήμητρα Γαλάνη, Λίτσα Διαμάντη, Δημήτρης Ευσταθίου, Γιάννης Πουλόπουλος, Μαρία Φαραντούρη, Γιάννης Καλατζής κ.ά. Παράλληλα, συνεργάστηκε με τους στιχουργούς Λευτέρη Παπαδόπουλο, Μανώλη Ρασούλη, Γιάννη Νεγρεπόντη, Φώντα Λάδη κ.ά.

Ο Μάνος Λοΐζος έγραψε μουσικές και για τον κινηματογράφο με κορυφαίο το «Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας», το 1971, για την «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού.

Η τελευταία του δισκογραφική δουλειά ήταν  τα “Γράμματα στην Αγαπημένη” σε στίχους του Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ, με απόδοση στα ελληνικά του Γιάννη Ρίτσου.

Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει  μέσω των ιστοσελίδων www.ert-archives.gr και www.ertnews.gr  την εκπομπή «ΜΑΝΟΣ ΛΟΪΖΟΣ (1937-1982), 14 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ» παραγωγής 1996, η οποία αποτελεί αφιέρωμα στη ζωή και την καλλιτεχνική δημιουργία του συνθέτη σε 4 συνέχειες.

Στο επεισόδιο αυτό γίνεται αναφορά σε διάφορα περιστατικά της ζωής του, στα πολιτικά γεγονότα της εποχής, στην ίδρυση του «Συλλόγου των Φίλων της Ελληνικής Μουσικής», ενώ παρακολουθούμε τον ίδιο το συνθέτη να μιλάει για το ερωτικό τραγούδι και για τη σχέση του με τους Μίκη Θεοδωράκη και Μάνο Χατζιδάκι.

Ο Χρήστος Λεοντής και η Μαρία Φαραντούρη αναφέρονται στον πρόωρο χαμό του, ενώ ο Κώστας Καζάκος σιωπηλός και συγκινημένος καταθέτει την πίκρα του.

Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Λουκιανός Κηλαηδόνης, ο Παναγιώτης Κουνάδης, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Άκος Δασκαλόπουλος και ο Κώστας Λαλιώτης μιλούν, μέσα από προσωπικές τους μαρτυρίες,  για τον χαρακτήρα, το ταλέντο και την προσφορά του στο ελληνικό τραγούδι .

Η πρώτη του γυναίκα, Μάρω Λήμνου, αποκαλύπτει πτυχές της κοινής τους ζωή, ενώ η κόρη του, Μυρσίνη, διηγείται περιστατικά  που βίωσαν ως οικογένεια,  για τη γνωριμία των γονιών της, την 1η Μαΐου του 1962, και ανατρέχει σε στιγμές των παιδικών της χρόνων.

Στη διάρκεια του αφιερώματος παρεμβάλλονται πλάνα με γνωστούς τραγουδιστές να ερμηνεύουν αλησμόνητες επιτυχίες του αξέχαστου δημιουργού, όπως την «Κουτσή κιθάρα», «Σε ψάχνω», «Με φάρο το φεγγάρι», «Δώδεκα παιδιά», «Είμαστε δυο, είμαστε τρεις», «Η μέρα εκείνη δεν θ’ αργήσει», «Ο αρχηγός», «Πρώτη Μαΐου», «Αχ  τα μάτια σου», «Αχ χελιδόνι μου», «Νανούρισμα».