Οικογενειακή επανένωση για 25 ασυνόδευτα παιδιά από την Ελλάδα

Μπορεί το τελευταίο διάστημα όλα τα φώτα της δημοσιότητας να έχουν στραφεί στις επικείμενες μετεγκαταστάσεις ασυνόδευτων ανηλίκων, όμως παράλληλα κάποιες χώρες έχουν επισπεύσει τις διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης. Μία από αυτές τις χώρες είναι η Ελβετία η οποία στα τέλη Ιουνίου δέχτηκε 25 ασυνόδευτα παιδιά από την Ελλάδα. Είχε προηγηθεί η αναχώρηση άλλων 23 παιδιών στα μέσα Μαΐου, που επανενώθηκαν με συγγενείς τους στην Ελβετία.

Η ΜΕΤΑδραση συνόδευσε 19 ασυνόδευτα παιδιά προς την Αθήνα από τους καταυλισμούς της Λέσβου και της Χίου, από την Καστοριά, τα Γιαννιτσά και τη Θεσσαλονίκη ενώ την Παρασκευή 26 Ιουνίου, μαζί με ακόμα τέσσερα παιδιά που διέμεναν σε δομές φιλοξενίας στην Αθήνα και δύο παιδιά που βρίσκονταν σε ανάδοχη οικογένεια, οι συνοδοί της ΜΕΤΑδρασης τα πήγαν στο αεροδρόμιο για να αναχωρήσουν για την Ελβετία.

«Κάθε συνοδεία είναι ξεχωριστή και πάντα υπάρχει μια ευφορία, ειδικότερα όταν παραλαμβάνουμε τα παιδιά από τις άσχημες συνθήκες των καταυλισμών. Η συνοδεία στο αεροδρόμιο είναι το τελικό στάδιο. Τα παιδιά πλέον έχουν συνειδητοποιήσει ότι αυτό που περιμένουν ατέλειωτους μήνες, δηλαδή να πάνε σε συγγενείς τους που βρίσκονται σε άλλη χώρα της Ευρώπης, γίνεται πραγματικότητα» λέει η Μαρία, συνοδός της ΜΕΤΑδρασης.

Ο συγκινητικός αποχωρισμός δυο ασυνόδευτων αδελφών από την ανάδοχη οικογένεια που τα φιλοξενούσε 

Ανάμεσα στα παιδιά που αναχώρησαν, βρίσκονταν και δύο αδέλφια, ένα αγόρι και ένα κορίτσι (8 και 7 ετών αντίστοιχα), που μετά από ένα επικίνδυνο ταξίδι βρέθηκαν στην Ελλάδα. Λόγω έλλειψης δομών φιλοξενίας κατέληξαν στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία». Από εκεί ειδοποιήθηκε η ΜΕΤΑδραση και ξεκίνησε κατεπειγόντως την εξεύρεση ανάδοχης οικογένειας.

Τα παιδιά είχαν άμεση ανάγκη από μια στοργική αγκαλιά και τη θαλπωρή ενός σπιτιού έως ότου καταφέρουν να επανενωθούν με τον πατέρα τους που βρίσκονταν στην Ελβετία. Το τμήμα Αναδοχής της ΜΕΤΑδρασης κατάφερε να τα εντάξει σε ανάδοχη οικογένεια, μία μητέρα ενός αγοριού, η οποία ανέλαβε την προσωρινή φροντίδα τους.

Στους επτά μήνες που παρέμειναν στην οικογένεια, το δέσιμο που δημιουργήθηκε ανάμεσα στα δύο ασυνόδευτα αδέρφια, την ανάδοχη μητέρα και το παιδί της, ήταν ιδιαίτερα συγκινητικό. «Δεν περιγράφεται με λόγια η ευγνωμοσύνη που νιώθουμε για αυτές τις ανάδοχες οικογένειες που φιλοξενούν ασυνόδευτα παιδιά και ανοίγουν το σπίτι τους και την καρδιά τους, εξασφαλίζοντάς τους ένα ασφαλές και κατάλληλο περιβάλλον» λέει η πρόεδρος της ΜΕΤΑδρασης, Λώρα Παππά.

Όταν έμαθαν ότι έφτασε η ώρα της επανένωσης με τον πατέρα τους στην Ελβετία, αποφάσισαν να μην αποχαιρετιστούν στο σπίτι αλλά να συνοδέψουν τα δύο αδέλφια μαζί με την ομάδα της ΜΕΤΑδρασης στο αεροδρόμιο. Εκεί, και όταν πλέον ήρθε η στιγμή της επιβίβασης, αποχαιρετίστηκαν με δάκρυα, πολλές αγκαλιές και με μια υπόσχεση: να συναντηθούν ξανά το συντομότερο δυνατόν!

Πάνω από 5.000 τα ασυνόδευτα παιδιά στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που δίνει το ΕΚΚΑ, στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή βρίσκονται 4.843 ασυνόδευτοι ανήλικοι.

“Εμείς εκτιμούμε ότι ο πραγματικός αριθμός είναι πάνω από 5.000 αφού υπάρχουν πολλά παιδιά που δεν έχουν καταγραφεί από την Υπηρεσία Ασύλου”, δηλώνει στο ert. gr η πρόεδρος της ΜΕΤΑδρασης, Λώρα Παππά.

Ο γολγοθάς της οικογενειακής επανένωσης

Τουλάχιστον το 35% με 40% του συνόλου των ασυνόδευτων παιδιών που βρίσκονται στην Ελλάδα είναι περιπτώσεις οικογενειακής επανένωσης, εκτιμά η ΜΕΤΑδραση.

Μέσω του Κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ», οι ασυνόδευτοι ανήλικοι που έχουν συγγενείς σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα έχουν δικαίωμα με νόμιμο τρόπο να επανενωθούν με συγγενείς τους στη χώρα αυτή υποβάλλοντας αίτηση οικογενειακής επανένωσης.

Πρόκειται για μία χρονοβόρα γραφειοκρατική διαδικασία, η οποία διαρκεί στην καλύτερη περίπτωση οκτώ με δέκα μήνες, αλλά μπορεί να φθάσει και τους 24 μήνες. Τρεις μήνες είναι το χρονικό περιθώριο που απαιτείται για να φύγει το αίτημα από τις ελληνικές Αρχές. Στη συνέχεια, η χώρα στην οποία βρίσκεται ο συγγενής υποχρεούται βάσει του Κανονισμού να απαντήσει μέσα σε δύο μήνες. Εάν η απάντηση είναι θετική, πλέον χρειάζονται ένα με δύο ακόμα μήνες για να εκδοθούν όλα τα νομιμοποιητικά έγγραφα και το εισιτήριο και να φύγει νόμιμα το παιδί από την Ελλάδα.

“Δυστυχώς δεν υπάρχει μία ενιαία και κοινά αποδεκτή διαδικασία από όλα τα κράτη-μέλη σε ό,τι αφορά τις απαιτήσεις και τα νομιμοποιητικά έγγραφα. Κάθε χώρα, ανάλογα με την πολιτική που επιθυμεί να ακολουθήσει, έχει τις δικές της απαιτήσεις, οι οποίες συχνά είναι παράλογες. Έτσι, έχει δημιουργηθεί σκοπίμως μια βαριά γραφειοκρατία, η οποία περιλαμβάνει διαδοχικά και συχνά πολύπλοκα βήματα, έρευνα και επικοινωνία με τους συγγενείς, προσκόμιση εγγράφων, σε αρκετές περιπτώσεις εξετάσεις DNA”, μας εξηγεί η Λώρα Παππά.

Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και μία αύξηση στο ποσοστό των απορρίψεων των αιτημάτων οικογενειακής επανένωσης, γεγονός που έχει επιφέρει αρκετά εμπόδια κατά την εφαρμογή του Κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ. “Οι αιτιάσεις για τις εν λόγω απορρίψεις, μπορεί να οφείλονται σε διάφορους λόγους, όπως π.χ. την έλλειψη επίσημα μεταφρασμένων σε διεθνή γλώσσα εγγράφων προερχομένων κυρίως από τη χώρα καταγωγής -υποχρέωση που δεν απορρέει από καμία διάταξη του Κανονισμού”, διευκρινίζει η κα Παππά.

Όσα παιδιά χάσουν το νόμιμο δικαίωμα της οικογενειακής επανένωσης, είτε θα μείνουν στην Ελλάδα, είτε θα προσπαθήσουν να φύγουν παράνομα για να πάνε στους συγγενείς τους, πέφτοντας μέσα στην απελπισία τους στα χέρια των διακινητών.

Μετεγκατάσταση σε άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε.

Ο αριθμός των παιδιών που δεν έχουν επανένωση και θα μεταφερθούν σε άλλες χώρες είναι 1600.

Οι χώρες-μέλη της Ε.Ε. δηλώνουν εθελοντικά το ενδιαφέρον τους για να πάρουν ασυνόδευτα παιδιά και αυτές που έχουν έως τώρα εκδηλώσει ενδιαφέρον για συγκεκριμένο αριθμό είναι οι: Λουξεμβούργο, Γερμανία, Γαλλία, Πορτογαλία, Φινλανδία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Ιρλανδία, Λιθουανία και Σλοβενία.

Λουξεβούργο και Γερμανία έχουν ήδη παραλάβει συνολικά 64 ασυνόδευτα παιδιά.

Η Πορτογαλία για μία ακόμη φορά είναι η χώρα που δείχνει τη μεγαλύτερη αλληλεγγύη στην Ελλάδα και το καλό παράδειγμα στην Ευρώπη, έχοντας δηλώσει ότι θα πάρει 500 παιδιά.

Έχει ενδιαφέρον το παράδειγμα της Ελβετίας που έχει δώσει προτεραιότητα στην ολοκλήρωση των διαδικασιών για τα παιδιά με αιτήματα οικογενειακής επανένωσης. Τον Μάιο αναχώρησαν 23 παιδιά και στις 26 Ιουνίου 25 ακόμη παιδιά για να επανενωθούν με τις οικογένειές τους.

“Η άποψή μας είναι ότι το παράδειγμα της Ελβετίας αποτελεί μία σωστή προσέγγιση, διότι αν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έκαναν επίσπευση των διαδικασιών οικογενειακής επανένωσης για τα παιδιά που ειναι να έρθουν στις χώρες τους, τότε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό παιδιών θα έφευγε γρηγορότερα από την Ελλάδα”, αναφέρει σχετικά η Λώρα Παππά. “Με αυτόν τον τρόπο θα ελευθερώνονταν περισσότερες θέσεις στις δομές για ασυνόδευτους ανηλίκους και δεν θα ήταν υποχρεωμένα τα παιδιά να διαμένουν στις άθλιες και επισφαλείς συνθήκες των καταυλισμών”.

Όμως το καλό παράδειγμα της Ελβετίας δεν ακολουθείται από άλλες χώρες. “Φαίνεται πως είναι πιο εύκολο στα άλλα κράτη-μέλη να δεχτούν ασυνόδευτα παιδιά που δεν έχουν επανένωση παρά να επισπεύσουν και να απλοποιήσουν τις διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης”, σχολιάζει η κα Παππά.

Το πρόγραμμα αναδοχής της ΜΕΤΑδρασης

Πολλά ασυνόδευτα παιδιά φτάνουν στην Ελλάδα, έχοντας χάσει τους γονείς τους ή έχοντας χωριστεί από αυτούς. Με σκοπό να γεφυρώσει κενά που δεν καλύπτονται στον τομέα της στέγασης και της προστασίας τους, η ΜΕΤΑδραση ανέπτυξε ένα σύστημα ανάδοχης φροντίδας, προσφέροντας στα ασυνόδευτα παιδιά την ασφάλεια και την ολοκληρωμένη υποστήριξη που χρειάζονται.

Το πρόγραμμα αναδοχής στο πλαίσιο του οποίου έχουν ήδη βρει οικογενειακή φροντίδα σχεδόν 100 ασυνόδευτα παιδιά, αφορά την ανάληψη από την ανάδοχη οικογένεια της μακροπρόθεσμης ή βραχυπρόθεσμης φροντίδας ενός ή περισσοτέρων παιδιών και πραγματοποιείται σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού σε συνεργασία με τις αρμόδιες κρατικές κοινωνικές υπηρεσίες.

Η πρακτική αυτή ακολουθείται ήδη εδώ και δεκαετίες από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει πλέον αποδειχθεί ότι η διαμονή των παιδιών σε οικογένειες αποτελεί την καλύτερη επιλογή για το βέλτιστο συμφέρον τους και την ψυχοκοινωνική εξέλιξή τους. Ανάδοχοι γονείς μπορούν να γίνουν σύζυγοι ή μεμονωμένα άτομα, με ή χωρίς παιδιά, που πληρούν τις προβλεπόμενες από το Νόμο προϋποθέσεις.

Μια ζεστή αγκαλιά, ένα τρυφερό βλέμμα, μια καλή κουβέντα, το σπιτικό φαγητό και η θέση στο οικογενειακό τραπέζι, στιγμές χαλάρωσης, η αίσθηση της ασφάλειας, είναι πολύτιμα κομμάτια καθημερινότητας που λείπουν από τα ασυνόδευτα παιδιά.

Λίγα λόγια για τη Μετάδραση

Η ΜΕΤΑδραση – Δράση για τη Μετανάστευση & την Ανάπτυξη, ιδρύθηκε το Δεκέμβριο του 2009, με αποστολή να καλύψει κρίσιμα κενά στην υποδοχή και ένταξη προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα. Η ΜΕΤΑδραση είναι αποφασισμένη να στηρίξει και να προστατεύσει, μέσω καινοτόμων παρεμβάσεων, τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα όλων εκείνων που εκτοπίζονται και διώκονται.

Η ονομασία ΜΕΤΑδραση προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων “μετά” και “δράση”, λέξεις που αποδίδουν το σκοπό και τη φιλοσοφία της.

Με γνώμονα τις αρχές της συνέπειας, της αποτελεσματικότητας, της διαφάνειας και της προσαρμοστικότητας, η ΜΕΤΑδραση δραστηριοποιείται στους ακόλουθους βασικούς τομείς:

• Παροχή ποιοτικών υπηρεσιών διερμηνείας οι οποίες διασφαλίζουν το ζωτικό δικαίωμα στην επικοινωνία με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες μέσω της απασχόλησης περισσότερων των 350 διερμηνέων, εκπαιδευμένων και πιστοποιημένων από την ΜΕΤΑδραση, σε 43 γλώσσες και διαλέκτους – μία δράση που βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε αποτελεσματικής παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας.
• Προστασία των ασυνόδευτων και χωρισμένων από την οικογένειά τους παιδιών, μέσω ενός ολοκληρωμένου δικτύου ασφαλείας που αποτελείται από ένα σύνολο δράσεων: δομές φιλοξενίας, ασφαλή συνοδεία από επισφαλείς συνθήκες σε κατάλληλες δομές, καθώς και τις καινοτόμες δράσεις επιτροπείας, ανάδοχης φροντίδας και υποστηριζόμενης αυτόνομης διαβίωσης.
• Προστασία και υποστήριξη άλλων ευάλωτων ομάδων μέσω της παροχής νομικής βοήθειας στους αιτούντες άσυλο, της πιστοποίησης θυμάτων βασανιστηρίων και της οργάνωσης αποστολών ανθρωπιστικής βοήθειας όπου χρειάζεται.
• Εκπαίδευση και ένταξη των προσφύγων και των μεταναστών μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, μαθημάτων ελληνικής γλώσσας, πολύγλωσσων οδηγών υποστήριξης και ενισχυτικής διδασκαλίας για παιδιά που επιτρέπουν την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την κατάρτιση σε επικοινωνιακές δεξιότητες, καθώς και ευκαιρίες πρακτικής άσκησης και μαθητεία επί πληρωμή.