Στις 25 Φεβρουαρίου, η γερμανική βουλή ψήφισε έναν νόμο, με ευρεία πλειοψηφία: 429 βουλευτές υπέρ, 147 κατά. Η νομοθεσία κάνει πιο δύσκολη τη διεκδίκηση ασύλου από τους πρόσφυγες. Το πιο αμφιλεγόμενο μέτρο αφορά το «πάγωμα» για δύο χρόνια της επανένωσης οικογενειών. Ηχηρή παρέμβαση έκανε μια από τις πιο μεγάλες οργανώσεις για τα δικαιώματα των παιδιών, ζητώντας από τον πρόεδρο της χώρας να μην υπογράψει τον νόμο. Άλλες τρεις οργανώσεις υπέγραψαν κοινή επιστολή εναντίον της νομοθεσίας. Επικοινωνήσαμε με δύο από αυτές, για να μας εξηγήσουν τι πρόκειται να -ή να μη- συμβεί. Όλα αυτά, την ώρα που στη Γερμανία, άνθρωποι, περιμένουν με αγωνία, τους δικούς τους ανθρώπους.
της Μάχης Μαργαρίτη
Η συμφωνία στηρίζεται στη νομική πρόβλεψη ότι πολλοί πρόσφυγες, και σύροι, δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για πλήρες άσυλο αλλά για αυτό που λέγεται «δεύτερου βαθμού προστασία» (secondary protection), στη λογική του ότι δεν έφτασαν στη Γερμανία απευθείας από πολεμική ζώνη αλλά μέσω άλλων χωρών.
Κατά του μέτρου οι οργανώσεις Pro Asyl και BumF
«Ποιες είναι οι ανησυχίες σας;», ρωτάμε την οργάνωση για τα δικαιώματα των προσφύγων Pro Asyl στην επικοινωνία μας. «Η οργάνωσή μας ανησυχεί ότι αυτό το μέτρο θα αναγκάσει οικογένειες, γυναίκες και παιδιά να μπουν σε βάρκες για την επικίνδυνη διαδρομή στο Αιγαίο και τα Βαλκάνια. Οι συνέπειες είναι ήδη ορατές: Η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες αναφέρει ότι περίπου τα δύο τρίτα όλων των προσφύγων που έφτασαν στην Ελλάδα το 2016 ήταν γυναίκες και παιδιά.»
Το μέτρο δεν αφορά μόνο τους ενήλικες που βρίσκονται στη Γερμανία και θέλουν να φέρουν τις οικογένειές τους, αλλά και τους ασυνόδευτους ανήλικους. «Δε θα έχουν το δικαίωμα να κάνουν αίτηση οικογενειακής επανένωσης για δύο χρόνια. Με δεδομένο ότι οι γονείς πρέπει να ενωθούν με τα παιδιά μέχρι τα 18 τους και ότι η διαδικασία για την οικογενειακή επανένωση παίρνει χρόνια, το μέτρο σημαίνει ότι οικογένειες ασυνόδευτων ανήλικων μπορεί να μείνουν χωρισμένες μόνιμα.»
[blocktext align=”right”]”Είναι ένα πρόγραμμα που αφαιρεί από τους ανθρώπους την αξιοπρέπειά τους” – Pro Asyl[/blocktext]Η Ομοσπονδιακή Ένωση για τους Ασυνόδευτους Ανήλικους Πρόσφυγες (BumF) εργάζεται για περισσότερα από δέκα χρόνια με σκοπό τη βελτίωση του νομικού καθεστώτος για τους ανήλικους που φτάνουν στη Γερμανία χωρίς τη στήριξη ενός κηδεμόνα. Μας εξηγούν: «Λόγω των αυξανόμενων συγκρούσεων στον κόσμο όλο και περισσότερες οικογένειες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα καταγωγής τους. Οι πιο ευάλωτοι είναι οι ανήλικοι, όχι μόνο κατά τη διαδρομή, αλλά, επίσης, και στις χώρες καταγωγής τους. Κάποιοι από τους ανήλικους χωρίζονται από τις οικογένειές τους κατά το δύσκολο ταξίδι. Άλλοι είναι οι πρώτοι που στέλνονται στην ασφάλεια, μακριά από τις επικίνδυνες καταστάσεις στη χώρα καταγωγής τους. Το να αφήνουμε αυτούς τους ανήλικους χωρίς γονείς, αφότου έχουν καταφέρει να φτάσουν στην ασφάλεια, θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερο ψυχικό στρες, και θα κάνει πιο δύσκολη την ενσωμάτωση και τη συμμετοχή τους. Υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που σκέφτονται ακόμη και να γυρίσουν πίσω στην κατάσταση κινδύνου.»Αλλά τι θα συμβεί, αν εφαρμοστεί το μέτρο, με τους ανήλικους που βρίσκονται στη Γερμανία; «Από τη στιγμή που θα τεθεί σε εφαρμογή ο νόμος, οι ανήλικοι υπό το καθεστώς που η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκαλεί «δεύτερου βαθμού προστασία», θα αποκλειστούν από το να επανενωθούν με τους γονείς τους για δύο χρόνια. Αυτοί οι ανήλικοι θα μείνουν σε κρατικά ιδρύματα πρόνοιας και ένας διορισμένος «φύλακας-κηδεμόνας» θα αποφασίσει για την τύχη τους.»
«Μη βάλετε την υπογραφή σας»
«Σας ζητούμε ευγενικά να μην υπογράψετε τον νόμο», γράφει στην επιστολή της προς τον πρόεδρο της χώρας Γκάουκ η Γερμανική Ένωση για την Παιδική Προστασία (DKSB). Καταδικάζει ειδικά το σημείο που “παγώνει” για δύο χρόνια το δικαίωμα των προσφύγων οι οποίοι έρχονται από ζώνη πολέμου -αλλά όχι από αυτό που η κυβέρνηση αποκαλεί “άμεση απειλή”- να φέρουν τα παιδιά τους στη Γερμανία. Η οργάνωση τονίζει ότι αυτό το σημείο παραβιάζει το γερμανικό σύνταγμα “που τιμά τον γάμο και την οικογένεια”, αλλά και συμφωνίες του ΟΗΕ και της ΕΕ. Και τονίζει, «η ενότητα της οικογένειας είναι το πιο σημαντικό πράγμα για τα παιδιά στη διάρκεια ενός πολέμου. Ένας υποχρεωτικός αποχωρισμός για μακρά περίοδο προκαλεί μεγάλη διαταραχή της σύνδεσης και της σχέσης.» Θα τραυματίσει, αναφέρει ακόμη, τη θέληση των προσφύγων να ενσωματωθούν.
Ο πρόεδρος της οργάνωσης -από τις πιο γνωστές της Γερμανίας- Χάινζ Χίλγκερς, προβλέπει ότι το μέτρο όχι μόνο δε θα επηρεάσει τις προσφυγικές ροές, αλλά, «θα συμβεί το αντίθετο: γυναίκες και παιδιά, ειδικά στη Συρία, θα θεωρήσουν ότι είναι πιο αναγκαίο παρά ποτέ να κάνουν το συχνά απειλητικό για τη ζωή τους ταξίδι στη Γερμανία ή την Ευρώπη».
Οικογένειες περιμένουν να ενωθούν
Στις γερμανικές πόλεις, πρόσφυγες περιμένουν πώς και πώς την ώρα που θα ξαναδούν τους δικούς τους ανθρώπους. Η ιδέα ότι η επανένωσή τους μπορεί να μπλοκαριστεί, τους «παγώνει». Ο Μοχάμεντ ζει με την κόρη του σε ένα δωμάτιο, σε ένα συγκρότημα γραφείων λίγο έξω από το Βερολίνο. Έχει κάνει αίτηση για άσυλο. Κρατά τη φωτογραφία του γιου του και λέει στην ανταποκρίτρια του BBC: «Θα προτιμούσα να γυρίσω πίσω και να πεθάνω, παρά να μείνω μακριά και να τους αφήσω μόνους εκεί. Δε θα ερχόμουν ποτέ στη Γερμανία αν δεν ήταν ο γιος μου». Ο γιος του έχασε το πόδι του σε έναν βομβαρδισμό στο χωριό τους στη Συρία. Ο ανιψιός του και άλλα 15 παιδιά σκοτώθηκαν. Πρώην σεφ, ήθελε να έρθει στην Ευρώπη για καλύτερη περίθαλψη για τον γιο του, αλλά δε μπορούσε να πάρει στο ταξίδι έναν ανάπηρο παιδί και ένα ακόμη παιδί, δυόμισι χρόνων. Ήρθε με τη 16χρονη κόρη του. Σχεδόν πνίγηκαν καθώς έφταναν στις ακτές της Ελλάδας, μέχρι να τους διασώσουν από τα νερά. Κάθε μέρα σχεδόν, περνάει ώρες στην ουρά μέσα στο κρύο έξω από τα γραφεία της Κρατικής Υπηρεσίας Υγείας και Κοινωνικών Υποθέσεων Lageso, όπου πηγαίνουν όσοι ζητούν άσυλο για να συγκεντρώσουν χαρτιά και επιδόματα. Μπαίνοντας στην υπηρεσία του σφραγίζουν το χέρι. Το παρομοιάζει με τον τρόπο που οδηγούνται τα πρόβατα στο μαντρί και σφραγίζονται στη Συρία. Παραπονιέται ότι πολλές φορές, υπάλληλοι φωνάζουν στα γερμανικά, που δεν καταλαβαίνει. «Το ορκίζομαι στον θεό, υπήρχε ένας υπάλληλος που με έκανε να νιώθω ότι με ανακρίνει η μυστική υπηρεσία στη Συρία».
Πόσους πρόσφυγες «χωράει» η Ευρώπη;
Μέχρι τώρα στη Γερμανία, οι πρόσφυγες στους οποίους δίνεται καθεστώς ασύλου έχουν το δικαίωμα να φέρουν τις συζύγους και τα παιδιά τους. Με βάση ποια στοιχεία η κυβέρνηση σκληραίνει τη στάση της;
Τα πραγματικά στοιχεία είναι θολά, γράφει ο Μπεν Νάιτ στη Deutsche Welle. Τον περασμένο Οκτώβριο, ένα μυστικό κυβερνητικό έγγραφο διέρρευσε στον Τύπο, προβλέποντας ότι πιθανά έως και 7 εκατομμύρια συγγενείς προσφύγων θα μπορούσαν να φτάσουν στη Γερμανία ως αποτέλεσμα του προγράμματος επανένωσης. Ο αριθμός βασίστηκε σε πολλαπλασιασμό του ενός εκατομμυρίου που έφτασε στη Γερμανία το 2015, και αυτό που (το έγγραφο) αποκαλούσε «τυπικές οικογενειακές δομές» της Μέσης Ανατολής. Πολύ γρήγορα ο αριθμός αποδομήθηκε. Πολλοί σημείωσαν ότι δεν είναι λίγοι οι πρόσφυγες που φέρνουν μαζί τα παιδιά τους εξαρχής, και ότι πολλοί είναι άγαμοι άντρες χωρίς παιδιά.
Ζητήσαμε από την οργάνωση Pro Asyl την άποψή της για «το κυβερνητικό έγγραφο που διέρρευσε». Συμφωνείτε με τον αριθμό, τους ρωτήσαμε, και, ανεξάρτητα από τις προβλέψεις, πιστεύετε ότι η Γερμανία -και η Ευρώπη συνολικά- έχει «όριο» στο πόσους πρόσφυγες ή μετανάστες μπορεί να «δεχτεί»;
«Οι εικασίες για τα υποτιθέμενα εκατομμύρια μελών οικογενειών που θα ήταν πιθανό να φτάσουν στη Γερμανία κατά τη διαδικασία της επανένωσης, αμφισβητούνται από ξεκάθαρα αριθμητικά στοιχεία: το 2015, μόνο 442 άτομα πήραν άδεια ως γονείς να ενωθούν με τα μικρά παιδιά τους στη Γερμανία. Το 2015, μόνο 1.549 στενά μέλη της οικογένειας (σύζυγοι, παιδιά) πήραν άδεια να ενωθούν με μέλη της οικογένειάς τους στη Γερμανία. Οποιαδήποτε πρόταση να μπει ανώτατο όριο για τους αιτούντες άσυλο θα παραβίαζε τον Βασικό Νόμο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, καθώς ο νόμος δεν προβλέπει κανένα ανώτατο όριο στην υποδοχή αιτούντων άσυλο.»
Στο Βερολίνο, ο Μοχάμεντ και η κόρη του Νουρ, περιμένουν.
πηγές: DW, BBC, Financial Times, Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων
φωτογραφίες: ΑΠΕ/ΜΠΕ
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος