«Ανταποκρίσεις από τον 21ο αιώνα»: γράφει ο Ρωμανός Γεροδήμος

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Οι «Ανταποκρίσεις» είναι ένα βιβλίο το οποίο δημιουργήθηκε «οργανικά»∙ σαν βιολογική καλλιέργεια που διήρκησε πέντε περίπου χρόνια. Τα περισσότερα κείμενα τα έγραψα και τα πρωτοδημοσίευσα εν θερμώ, ενώ αρχικά δεν είχα καν σκεφτεί ότι αυτό το ταξίδι θα με οδηγήσει στη δημιουργία ενός βιβλίου, του πρώτου μου στα ελληνικά. Είτε επρόκειτο για μείζονες εξελίξεις της διεθνούς επικαιρότητας, είτε για ταξιδιωτικά κείμενα και προσωπικά οδοιπορικά, το γράψιμο έγινε θεραπεία, μηχανισμός άμυνας, τρόπος διαχείρισης της πραγματικότητας και της καθημερινότητας και κυρίως ο πιο απολαυστικός τρόπος ουσιαστικής επικοινωνίας με μία κοινότητα αναγνωστών που σταδιακά δημιουργήθηκε μέσω του ίντερνετ.

Κάποια στιγμή πριν από περίπου ενάμιση χρόνο συνειδητοποίησα ότι μέσα σε αυτό το μωσαϊκό των φαινομενικά ασύνδετων μεταξύ τους κειμένων, υπήρχαν όχι απλώς νήματα, αλλά ένα συνεκτικό αφήγημα. Στάθηκα μερικά βήματα μακριά από το ψηφιδωτό και αντίκρυσα τη μεγάλη εικόνα∙ μια εικόνα του κόσμου και του εαυτού μου που δεν είχα αντιληφθεί ότι υπήρχε όσο ήμουν «μέσα» στα κείμενα.

Στις αρχές του 2019 ξεκίνησα το έργο της ανα-δημιουργίας του βιβλίου. Πήρα τα σχεδόν 120 κείμενα που είχα γράψει από το 2015, διάλεξα περίπου τα μισά και τα συναρμολόγησα σε συνεκτικές ενότητες: η Νέα Παγκόσμια Αταξία, ο Νέος Ψυχρός Πόλεμος, Ελλάδα, Ταυτότητες και Σύμβολα, Ταξίδια και Οδοιπορικά, Προσωπικά. Τα κείμενα τα δούλεψα εξαντλητικά. Πολλά κόπηκαν∙ άλλα ξαναγράφτηκαν∙ κάποια συγχωνεύτηκαν για να δημιουργηθούν νέα. Οι έρευνες και τα διεθνολογικά κομμάτια επικαιροποιήθηκαν με βάση τις τελευταίες εξελίξεις και πληροφορίες. Νέα κείμενα γράφτηκαν για να καλύψουν τα κόμματια του παζλ που έλειπαν. Η δουλειά αυτή συνεχίστηκε όλη την υπόλοιπη χρονιά με την πολύτιμη βοήθεια της Κρυστάλλης Γλυνιαδάκη και της ομάδας των Εκδόσεων Παπαδόπουλος.

Η συγγραφή του βιβλίου συνέπεσε τόσο με μια μεταβατική περίοδο σε παγκόσμιο επίπεδο (ουσιαστικά το τέλος της μεταψυχροπολεμικής τάξης πραγμάτων), όσο και με μια περίοδο έντονης προσωπικής αναζήτησης και αναστοχασμού. Παρόλο που εδώ και δεκαετίες στην πολιτική επιστήμη και την κοινωνιολογία μιλάμε για τη θέση του ατόμου στην αβέβαιη μετανεωτερικότητα –για την πτώση των μεγάλων αφηγημάτων, τον θρίαμβο της ατομικότητας και της επιλογής, την αστραπιαία ταχύτητα της ψηφιακής ζωής, τις χαρές και τα δεινά της παγκοσμιοποίησης, την αίσθηση απώλειας ελέγχου, το υπαρξιακό άγχος και την αναζήτηση νοήματος από τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά– ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι αυτά τα πράγματα δεν ήταν απλώς θεωρίες: τα ζούσα εγώ ο ίδιος. Τα πιο ιδιωτικά μου υπαρξιακά προβλήματα αντικατοπτρίζονταν στις μακροχρόνιες κινήσεις των τεράστιων «τεκτονικών πλακών» της ιστορίας, ενώ τα ίδια ερωτήματα και προβληματισμούς συναντούσα σε κάθε γωνιά του κόσμου που ταξίδευα. Τελικά, αυτός κατέληξε να γίνει και ο σκοπός ύπαρξης του βιβλίου: να αναδείξει το πώς συναντιούνται το εγώ και το εμείς∙ το πώς οι εξελίξεις στην παγκόσμια επικαιρότητα, οι διαμάχες για ταυτότητες και σύμβολα στο διαδίκτυο, οι συζητήσεις για το μέλλον της εθνικής μας κοινότητας και οι προσωπικές μας αναζητήσεις είναι αλληλένδετα πράγματα.

Ωστόσο, ίσως όλα αυτά να ακούγονται υπερβολικά «βαριά» και σοβαροφανή και σε καμία περίπτωση δεν ήθελα να γράψω ένα ακαδημαϊκό ή επιστημονικό βιβλίο. Το βιβλίο έχει μέσα ιστορίες, αφηγήσεις και οδοιπορικά στα οποία ελπίζω ο αναγνώστης να «χωθεί» και να «χαθεί»∙ να περάσει καλά. Αυτή θα ήταν η μεγαλύτερη τιμή και ευχαρίστηση για εμένα ως συγγραφέα.

Ρωμανός Γεροδήμος

Το βιβλίο του Ρωμανού Γεροδήμου Ανταποκρίσεις από τον 21ο αιώνα κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος (σελ.: 360, τιμή: €16,99) με επίμετρο της Σώτης Τριανταφύλλου.

Είπαν για το βιβλίο:

Ένα συναρπαστικό ταξιδιωτικό, ιστορικό και κοινωνικό χρονικό. Ένα πολυεπίπεδο σύγχρονο οδοιπορικό που καταγράφει την ιστορία σχεδόν σε πραγματικό χρόνο.
Στέφανος Καβαλλιεράκης
ιστορικός, διευθυντής του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών

Ο Ρωμανός Γεροδήμος συνταιριάζει με μοναδικό τρόπο το προσωπικό με το πολιτικό, το ιδιωτικό με το δημόσιο και το επιπόλαιο με το σοβαρό, για να μας ξεναγήσει με απολαυστικό και ταυτόχρονα παιδευτικό τρόπο στα βαθιά νερά ενός κόσμου που αλλάζει ραγδαία μπροστά στα μάτια μας.
Στάθης Καλύβας
καθηγητής Διακυβέρνησης, Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

Είναι το βιβλίο ενός επίμονου επιστήμονα, ενός εντομολόγου της σύγχρονης ζωής, ενός παθιασμένου χωρίς πάθος, ενός στοχαστή που κινείται και σκέφτεται πλανητικά, αλλά καταλήγει στην όμορφη μητρική γλώσσα, τα εύληπτα και μαζί ευέλικτα ελληνικά του καιρού μας. Το βιβλίο μιας σπάνιας περίπτωσης σύγχρονης και συστηματικά επίκαιρης πνευματικής προσωπικότητας.
Παναγής Παναγιωτόπουλος
επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Ρωμανός Γεροδήμος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1976. Σπούδασε πολιτική επιστήμη, ευρωπαϊκές και διεθνείς σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και στο London School of Economics. Είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Bournemouth, ενώ διδάσκει και στην Ακαδημία του Σάλτσμπουργκ για τα ΜΜΕ και την Παγκόσμια Αλλαγή. Η έρευνά του μελετάει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν η δημοκρατία και η ασφάλεια σε ένα ασταθές, παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Έχει τιμηθεί με το βραβείο Arthur McDougall της Βρετανικής Εταιρείας Πολιτικών Σπουδών. Παράλληλα με το ακαδημαϊκό του έργο, δημιουργεί ταινίες μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ, ενώ αρθρογραφεί τακτικά στα ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ.