Ο Ερτζάν Κεσάλ και «Οι γκαζόζες»: γράφει ο Θάνος Ζαράγκαλης

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ, ΜΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Ο Ερτζάν Κεσάλ γεννήθηκε το 1959 σε μια κωμόπολη κοντά στην Άγκυρα. Σπούδασε Ιατρική. Το βιβλίο Οι Γκαζόζες περιέχει αφηγήματα που εξιστορούν περιστατικά που βίωσε ο συγγραφέας κατά τη διάρκεια του αγροτικού του σε διάφορες πόλεις της Ανατολίας. Παντρεύτηκε την ηθοποιό Ναζάν Κεσάλ, η οποία τον σύστησε στον πολύ γνωστό σκηνοθέτη Νουρί Τζεϊλάν για τον οποίο έγραψε σενάρια. Μ’ αυτόν τον τρόπο μεταπήδησε στον χώρο του κινηματογράφου. Τώρα εκτός από το γράψιμο, παράλληλα ασχολείται με τη σκηνοθεσία ενώ συγχρόνως είναι ένας από τους πιο γνωστούς ηθοποιούς της Τουρκίας.

Οι ιστορίες του βιβλίου εικονίζουν πεντακάθαρα την ψυχή, τον τρόπο σκέψης, την καρτερικότητα, τη νοοτροπία και τη φιλοσοφία του γειτονικού λαού μέσα από απλά, συνηθισμένα γεγονότα. Ο συγγραφέας μεταξύ άλλων έγραψε γι’ αυτό το βιβλίο: “Ήθελα ο αναγνώστης να παρακολουθήσει και όχι να διαβάσει τις ιστορίες που περιγράφω, γι’ αυτό επέλεξα μια ‘κινηματογραφική’ γραφή”.

“Ο Θεός το έδωσε, ο Θεός το πήρε, γιατρέ μου” λέει ο πατέρας που λίγο πριν έχασε το παιδί του μετά το αναφλεκτικό σοκ που υπέστη από την ένεση του γιατρού. Όταν ο συγγραφέας λέει στον γιατρό “Ευτυχώς η οικογένεια δεν δημιούργησε πρόβλημα”, εκείνος απαντάει: “Έτσι είναι αυτοί, αγόρι μου. Για να είναι άμεμπτοι σε θέματα σεβασμού, δεν ζητούν λογαριασμό ούτε για τους νεκρούς τους”.

Τραγικές ιστορίες όπως του νεαρού που σκοτώνει τον ίδιο τον πατέρα του επειδή αυτός βίαζε την μικρή αδελφή του. Ή η μάνα που αναζητά το σώμα του σκοτωμένου από το βαθύ κράτος γιου της επί τριάντα χρόνια. “Αν βρω τα οστά του” λέει η πονεμένη μάνα, “θα τα κουβαλώ στην πλάτη μου, διότι έχω νοσταλγήσει τη μυρωδιά του”.

Οι συγγενείς κάποιου αρρώστου περίμεναν να πάρουν το κομμένο του πόδι. “Τι θα το κάνετε” ρωτά ο γιατρός. “Θα το πάμε στο νεκροταφείο να το θάψουμε. Είναι ανθρώπινο μέλος, γιατρέ. Πρέπει να έχει τον τάφο του οπωσδήποτε”.

Συγκλονιστικές ιστορίες όπως αυτή: Ο πατέρας του άνδρα βίαζε για μεγάλο διάστημα τη νύφη του. Δεν το γνωρίζουν ούτε ο άνδρας της ούτε η πεθερά της. Όταν προκύπτει εγκυμοσύνη, η γυναίκα αποκαλύπτει το μυστικό στην πεθερά της. Νύφη και πεθερά σκοτώνουν τον βιαστή στο κρεβάτι μια νύχτα που λείπει ο άνδρας∙ μετά βάζουν φωτιά στο σπίτι. Η πράξη αποκαλύπτεται. Οι δυο γυναίκες ομολογούν τα πάντα. Η νεαρή γυναίκα γεννά το βρέφος μες τη φυλακή.

Ιστορίες που προκαλούν έντονα συναισθήματα και δύσκολα ξεχνιούνται.

Θάνος Ζαράγκαλης

Το βιβλίο του Ερτζάν Κεσάλ Οι γκαζόζες κυκλοφορεί, σε μετάφραση από τα τουρκικά του Θάνου Ζαράγκαλη, από τις Εκδόσεις Ωκεανός (σελ.: 288, τιμή: €11,90).