ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα
Μια μνήμη απ’ τα παιδικά μου χρόνια ήταν η αρχή. Έλεγαν για κάποιον πως του είχαν δείξει άλλη γυναίκα στον αρραβώνα και άλλη του φανέρωσαν στο γάμο. Ίσως να πήγαινα στο δημοτικό τότε, αλλά μου έκανε εντύπωση ότι ο άτυχος σύζυγος είχε πέσει θύμα πλεκτάνης. Άσχημη γυναίκα και κακότροπη, είχαν να λένε όλοι. Και όμως έκαναν παιδιά και έζησαν ευτυχισμένοι.
Αυτή ήταν η πρώτη ιδέα με ιστορική βάση που ήθελα να βάλω ως θεμέλιο στη μυθοπλαστική ζωή του ήρωα. Η ιδέα τούτη επέζησε μέσα μου ανεκμετάλλευτη για πολλά χρόνια και όταν ήρθε η ώρα να καρποφορήσει, άντλησα, τούτη τη φορά, ένα βίωμα οικογενειακό: ο παππούς μου ήταν ταχυδρόμος. Τη ζωή ενός ταχυδρόμου έπρεπε λοιπόν να εξιστορήσω. Άκουγα πως παλιά οι ταχυδρόμοι είχαν άλογα. Εγώ δεν τα θυμάμαι. Και ο παππούς θα είχε το δικό του άλογο, αλλά διατηρώ μόνο τη μνήμη του ποδηλάτου του, με το οποίο έδινε στα μακρινά χωριά την αλληλογραφία.
Ο παππούς έζησε ήσυχη ζωή, έκανε πολλά παιδιά, πολλά εγγόνια, πέθανε ευτυχισμένος. Θυμάμαι πως μας έλεγε ιστορίες από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και από την εκστρατεία στη Μικρά Ασία. Για τη δική μου αίσθηση της λογοτεχνικής δημιουργίας, οι ήσυχες ζωές δεν προσφέρονται στη φαντασία, δεν μπορούν να στηρίξουν ένα πεπρωμένο: Θαρρώ πως μόνο η έκκεντρη αναζήτηση του απρόσμενου μπορεί να κάνει ενδιαφέρουσα μια ιστορία, ώστε να αποκλίνει εντελώς από το σύμπαν!
Εξηγούμαι: όταν ο ήρωας αποκλίνει από τον κοινό άξονα, έρχεται αντιμέτωπος με τα ακρότατα όρια της ύπαρξης και οφείλει να αποφασίσει με ποιο τρόπο θα ορθώσει το ανάστημά του ενάντια σε δυνάμεις που απειλούν την ευτυχία. Τα ακρότατα όρια φορτίζουν τις μυθιστορηματικές φυσιογνωμίες γιατί τις υψώνουν πάνω από το τετριμμένο, πάνω από τον συρφετό και γίνονται σύμβολα του πανανθρώπινου αγώνα, αλλά και της αυτογνωσίας.
Η ευτυχία, επιτρέψτε μου να το πω, καθηλώνει τον άνθρωπο στον αυτοθαυμασμό, στην αυτάρκεια, στον βάλτο, ενώ οι σαϊτιές του πεπρωμένου έρχονται να διαταράξουν τα νερά μιας λίμνης, σα να πετούσε κάποιος πέτρες στη θεσπέσια ησυχία των νερών. Τότε ο άνθρωπος αγγίζει τον βυθό της ύπαρξής του, όπως η πέτρα που αναδεύει το νερό. Όταν ρώτησαν κάποτε τον Μιχαήλ Άγγελο γιατί φτιάχνει τόσο τεράστιους και γεροδεμένους ανθρώπους στα έργα του, απάντησε πως μόνον έτσι οι μορφές μπορούν να σηκώσουν την αβάσταχτη μοίρα τους!
Ο ταχυδρόμος έπρεπε λοιπόν να έχει άλλη μοίρα απ’ αυτήν που είχε ο παππούς και χρειαζόταν την επέμβαση μιας μυθοπλαστικής μεγέθυνσης. Όταν εμπλούτιζα την ιστορία, έρχονταν όλοι οι ήρωες στον ύπνο μου και ειδικά ο ταχυδρόμος. Τότε ήξερα ότι είχαν ξεφύγει από την ακινησία των σχεδιασμάτων: είχαν αποκτήσει θέληση και αίμα. Η επόμενη επιλογή ήταν να βάλω τον ήρωα να ζει στα μακρινά χωριά των βουνών, γιατί εκεί η αναμέτρηση με το άδηλο είναι κοντύτερα στην πέτρα και στον ουρανό, στις αντιθετικές συνάψεις του ανθρώπου, μακριά από την ήσυχη και οπωσδήποτε πιο φιλοπρόοδη ζωή του κάμπου. Εκεί, λοιπόν, αναπτύχθηκε όλη η ζωή του στην καθαρή μυθοπλαστική σφαίρα.
Αναμετρήθηκε με τους νόμους και τα έθιμα, στοιχήθηκε στην αυστηρότητά τους και όταν ήρθε η αδιανόητη αλήθεια του κυττάρου, της κληρονομικής περιπλοκής, μέτρησε τις αντοχές του ψαύοντας σχεδόν τα όρια της ύπαρξής του. Τα ξεπέρασε. Έγινε δράστης και θύμα μαζί. Και τότε «η νύχτα μπήκε στα μάτια του», τον κατέβασε ως τα έγκατα του εαυτού του, τον πήγε έξω από το σώμα του, στο ανείπωτο, στη σιωπή. Η κατάβαση στην αρχέγονη νύχτα ματαιώνει τον λόγο και αποτρέπει κάθε εξήγηση. Ο ήρωας θα αρνηθεί να εξηγήσει, θα αρνηθεί να σωθεί. Και θα δώσει με τον τρόπο του ένα αναπάντεχο νόημα στην αγάπη, γιατί κι αυτή, όπως ο άνθρωπος, μπορεί να είναι καμωμένη από νύχτα, που φεγγίζει μόνο όταν φθάσουνε οι φλέβες ως τον σπαραγμό.
Η αφή του ταχυδρόμου άγγιξε το αδιαπέραστο σκοτάδι, αλλά έχασε τον χρόνο, έχασε την ηρεμία των νερών.
Γιώργος Παπαδάκης
Το μυθιστόρημα του Γιώργου Παπαδάκη Ο ταχυδρόμος κυκλοφορεί από το Βιβλιοπωλείον της Εστίας (σελ.: 232, τιμή: €15,00).
Ο Γιώργος Παπαδάκης γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1959. Σπούδασε Θεολογία, Φιλοσοφία και Ιστορία της Τέχνης στo Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Σπουδών του Στρασβούργου, από το οποίο έλαβε τον τίτλο του διδάκτορα Φιλοσοφίας. Έχει ειδικευθεί στη μεσαιωνική τέχνη και στην τέχνη της πρώιμης Αναγέννησης. Δίδαξε επί 24 συνεχή χρόνια στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και από το 2017 είναι Διευθυντής άλλου σχολείου στην Αθήνα.
Έργα του:
Ιστορία μιας ανοχύρωτης νιότης, μυθιστόρημα, Εστία 1994
Ο Ιούλιος δεν έχει τύψεις, ποιητική συλλογή, Δωδώνη, 1999
Μικρή ιστορία του φωτός στη θρησκευτική τέχνη του Βυζαντίου και της Δύσης – το φως και το σώμα, μονογραφία, ιδιωτική έκδοση, Αθήνα 2014
Η πρώιμη Αναγέννηση στην Ιταλική ζωγραφική, μελέτη, ιδιωτική έκδοση, Αθήνα, 2015
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος