“Οράματα και χίμαιρες”: γράφει ο πρέσβης ε.τ. Αλέξανδρος Μαλλιάς

ΕΝΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΗΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

“Δεν προφτάσαμε να κάμουμε τις ιδέες μας• κάμε τις έργα εσύ! Δεν προφτάσαμε να συλλάβουμε και να στερεώσουμε το πρόσωπο της ελπίδας μας• στερέωσέ το εσύ!”
(Νίκου Καζαντζάκη, Ασκητική)

Η ενδοσκόπηση, η αυτοκριτική και η ανάληψη της ευθύνης είναι για μένα μια συνειδητή, αναγκαία και θελημένη διαδικασία αυτοκάθαρσης. Μια επιλογή, που μου επιτρέπει να ελπίζω και μου επέτρεψε να συνεχίσω.

Την προσωπική μου θέση για τη δραματική και πρωτόγνωρη απαξίωση της Ελλάδας και της Ευρώπης και τη δική μας κύρια ευθύνη, τη δική μου ευθύνη, επιδίωξα και θέλησα να αναλάβω και να προσδιορίσω στο πρώτο κεφάλαιο με τον τίτλο Η δική μου Ιθάκη.

Δυστυχώς, η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη με υποχρεώνουν να καταγράψω για μια ακόμη φορά τη βαθιά μου απογοήτευση και συνάμα ανησυχία. Και βέβαια, την ιστορική ευθύνη της δικής μας γενιάς. Απέναντι κυρίως στη γενιά που έρχεται και στις γενιές που ακολουθούν.

Στην πιο προικισμένη νέα γενιά της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας.
Σκέφτομαι αυτούς που ακολουθούν. Αυτούς που έρχονται. Αναρωτιέμαι.
Αλήθεια, τι τους προσφέρουμε; Μια χώρα που διώχνει το καλύτερο κομμάτι των νέων, μια χώρα που διώχνει τους επιστήμονες, μια χώρα που διώχνει όσους έχουν γνώση και ιδέες. Την ίδια στιγμή, μια χώρα που πάντα βρίσκει χώρο να βολέψει εκείνους που διακρίθηκαν στον αγώνα κατά της γνώσης και κατά της παιδείας.

Δυστυχώς αυτή είναι η ελληνική πραγματικότητα στα μέσα της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα. Ναι, αυτή που αποκαλούμε «κλίμακα αξιών» στην Ελλάδα δεν έχει καμιά σχέση, μα απολύτως καμιά σχέση, με την ιεράρχηση των αξιών που φαίνεται να επικρατεί στις χώρες με τις οποίες θέλουμε να πιστεύουμε ότι μοιραζόμαστε κοινές καταβολές παιδείας, πολιτισμού και εκπαίδευσης.

Είναι επίσης χρήσιμο να αντιληφθούμε ότι η σημερινή έλλειψη βούλησης και ενιαίας πολιτικής της Ευρώπης όπως εκδηλώνεται και στην αντιμετώπιση του προσφυγικού δεν είναι έκπληξη. Δεν είναι αιφνιδιασμός. Αποτελεί σύμπτωμα μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που βρίσκεται εδώ και πολλά χρόνια σε κρίση. Μιας Ευρώπης που αναζητεί νέες ισορροπίες μεταξύ εθνικών πολιτικών υπολογισμών και πολιτικού συμφέροντος αφενός και των δικών μας ευρωπαϊκών αξιών αφετέρου.

Οι μεγαλύτερες σε έκταση και βάθος χρόνου ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή μας επηρεάζουν ήδη την Ελλάδα, τις σχέσεις της με χώρες της περιοχής, καθώς και τους ενεργειακούς της πόρους. Υφιστάμενους ή προσδοκώμενους. Στη διαμόρφωση των εξελίξεων αυτών έχει εμπλοκή, σε διαφορετικό όμως κατά περίπτωση βαθμό, η γειτονική Τουρκία. Τώρα βρίσκεται στην κορύφωση της κρίσης της. Η αναθεωρητική και επιθετικής της πολιτική στοχεύει τώρα και στην Ελλάδα.

Η μεταπολεμική Ευρώπη χτίστηκε πάνω σε τρεις λέξεις: συμφέρον, αξίες, όραμα.

Σήμερα φοβούμαι ότι εξακολουθεί να υπάρχει μόνο το συμφέρον. Όχι όμως πλέον το κοινό συμφέρον. Όταν ισχύει το κοινό συμφέρον, τότε προσδιορίζεται και εντοπίζεται στον χαμηλότερο κοινό παρονομαστή.

Με το τέλος της εποχής αυτής, τελειώνει και μια συγκεκριμένη μορφή και δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όχι, δεν ισχυρίζομαι ότι ήλθε το τέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι θεσμοί της εξακολουθούν και θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν. Πώς όμως;

Η συναίνεση και η συνεννόηση σε ευρωπαϊκό πλέον επίπεδο αποτελούν αντιγραφή μιας διαχρονικά κακής ελληνικής πραγματικότητας. Είτε δεν υπάρχει, είτε διαμορφώνεται στο χαμηλότερο δυνατό σημείο.

Τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια και οι κάθε μορφής Συναντήσεις Κορυφής των Ευρωπαϊκών θεσμών θυμίζουν το Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών. Μέσα, παρόντος του Προέδρου της Δημοκρατίας, συζητούν για να διαφωνούν και συμφωνούν ότι διαφωνούν. Όταν επιτέλους συμφωνούν, αυτό γίνεται κατά κανόνα και κατά δική τους ομολογία στον χαμηλότερο κοινό παρονομαστή.

Αναιρείται δε συχνά στην εξώπορτα του Προεδρικού Μεγάρου. Εκεί καταλογίζονται οι ευθύνες. Εκεί γκρεμίζονται οι προσδοκίες και οι ελπίδες. Ακριβώς, το ίδιο συμβαίνει και στις Βρυξέλλες. Συχνά μάλιστα η συμφωνία, η αναίρεση, η επιβεβαίωση και η διάψευση γίνονται και προπαγανδίζονται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στη βάση των όρων πολιτικό όφελος και πολιτικό κόστος.

Λοιπόν, ας έχουμε το θάρρος και την ειλικρίνεια, τουλάχιστον απέναντι στα παιδιά και στα εγγόνια μας, να παραδεχθούμε ότι η Ευρώπη αυτή δεν έχει μέλλον. Ή θα αλλάξουμε πορεία ή θα περιφρονηθούμε και θα παραμερισθούμε. Η σημερινή θεσμική συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι σε θέση και προφανώς δεν έχει τη συνοχή και τη βούληση να προβλέψει, να διαχειρισθεί και ακόμη λιγότερο να λύσει τις θύελλες που συγκλονίζουν ολόκληρη τη γειτονιά μας στην Τουρκία, στη Συρία και στη Λιβύη. Ο χορός των συγκρούσεων θα παραμένει για πολύ χρόνο ανεξέλεγκτος.

Οι σχέσεις μας με την Τουρκία, το Κυπριακό, τα ανοιχτά ζητήματα με την Αλβανία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, οι συνεχείς πόλεμοι και επεμβάσεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής βρίσκονται στην καρδιά του βιβλίου. Μαζί με ολοκληρωμένες προτάσεις για εθνικό σχεδιασμό, σύνεση, συνεννόηση και συναίνεση.-

Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς
πρέσβης επί τιμή

Το βιβλίο Οράματα και Χίμαιρες – Διαδρομές ενός Διπλωμάτη κυκλοφορεί, με πρόλογο του Καθηγητή Νίκου Αλιβιζάτου, από τις Εκδόσεις Ι. Σιδέρης (σελ.: 412, τιμή: 20,00 €).

Επιμέλεια εξωφύλλου: Μελίνα Ρόσσι

Ο πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Μαλλιάς κατάγεται από τη Στεμνίτσα της ορεινής Γορτυνίας. Σπούδασε Οικονομικά στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και παρακολούθησε μαθήματα Μαθηματικών στην Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Διεθνές Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Σπουδών Γενεύης.
Ως διπλωμάτης υπηρέτησε υπό 11 Κυβερνήσεις και 15 Υπουργούς Εξωτερικών: Πρέσβης της Ελλάδος στην Ουάσινγκτον (2005-2009). Διευθυντής Βαλκανικών Υποθέσεων Υπ. Εξ. (2000-2005). Πρέσβης στην Αλβανία (1999-2000). Πρώτος Διπλωματικός Αντιπρόσωπος Ελλάδος στην π.Γ.Δ.Μ (1995-1999). Παρατηρητής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Community Monitor Mission, 1994) σε Κροατία, Βουλγαρία και π.Γ.Δ.Μ. Πρώτος Σύμβουλος για Πολιτικές Υποθέσεις Ο.Η.Ε., Νέα Υόρκη (1989-1993). Μέλος Ελληνικής Αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (Βιέννη 1987-1988) και διαπραγματευτής (ΟΑΣΕ) της Χάρτας των Παρισίων – Για μια Νέα Ευρώπη (Παρίσι, 20 Νοεμβρίου 1990). Επιτετραμμένος Ελλάδος στη Λιβύη (1982-1984). Ακόλουθος Πρεσβείας στη Μ.Α. Στρασβούργου (1978-1982).
Συγγραφέας πολυάριθμων δοκιμίων και άρθρων σε ελληνικά, βαλκανικά και αμερικανικά κυρίως περιοδικά και εφημερίδες. Διπλωματικός αρθρογράφος του περιοδικού Άμυνα και Διπλωματία. Επιστημονικός Σύμβουλος του περιοδικού Foreign Affairs (The Hellenic Edition). Τακτικός αρθρογράφος στο Αμερικανικό Huffington Post. Ειδικός Σύμβουλος ΕΛΙΑΜΕΠ. Μετέχει τακτικά σε Διεθνή Συνέδρια και επισκέπτεται συχνά για διαλέξεις και συναντήσεις τα Βαλκάνια και την Τουρκία (Σμύρνη, Yasar University). Το 1990 μετείχε του Conflict Management Group (Harvard University).
Επισκέπτης-εισηγητής σε μεταπτυχιακά προγράμματα των Πανεπιστημίων:
• Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Δίπλωμα Διαπραγματεύσεων – Diploma In Negotiations)
• Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (Συνεργασία και Ασφάλεια στη Μεσόγειο)
• New York College

Συγγραφέας των βιβλίων:
• Οράματα και Χίμαιρες – Διαδρομές ενός Διπλωμάτη, πρώτη έκδοση: Νοέμβριος 2016, εκδόσεις Ι. ΣΙΔΕΡΗΣ.
• Η Άλλη κρίση: Η μαρτυρία ενός πρέσβη, 2013, εκδόσεις Ινφογνώμων.
Συμμετοχή σε συλλογικά: Η Ελληνική Διπλωματία στον 21ο αιώνα, εκδόσεις ΠΑΜΑΚ, 2014 και Ελληνο-Αλβανικές σχέσεις, (Ίδρυμα Ηλ. Κρίσπη, εκδόσεις Σάκκουλα, 2016).

Βραβευμένος στην Ουάσινγκτον με το Διεθνές Βραβείο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (Ιανουάριος 2007).

Περισσότερα βιογραφικά στοιχεία μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Προσωπική ιστοσελίδα του πρέσβη ε.τ. Αλέξανδρου Μαλλιά: https://www.alexandrosmallias.com/