“Ούζο 44 Ούζο”: γράφει ο Άγγελος Αυγουστίδης

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Μια έξοχη τοιχογραφία της ελληνικής επαρχίας της δεκαετίας του 1950:

Το «ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ» είναι κάτι μεταξύ ιστορίας, μυθιστορήματος και οδοιπορικού. Δύο άντρες, ο Θεσσαλονικιός ποτοποιός Αυγουστίνος και ο οδηγός Αριστοτέλης, και ένα φορτηγό, μια παλιά Dodge από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με το τιμόνι δεξιά, διασχίζουν επί τρεις ημέρες τη Δυτική Μακεδονία και πουλάνε αλκοολούχα ποτά. Περηφάνεια και σήμα κατατεθέν της επιχείρησης είναι το Ούζο 44. ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ γράφεται με μεγάλα γράμματα στο φορτηγό και στις ετικέτες. “Ούζο 44 Ούζο”: γράφει ο Άγγελος ΑυγουστίδηςΟι καιροί είναι δύσκολοι, ο Αυγουστίνος είναι χρεωμένος μέχρι το λαιμό και η φτώχια στην επαρχία απέραντη. Στη Μακεδονία, περισσότερο ίσως από άλλες περιοχές της Ελλάδας, είναι ακόμη νωπά τα τραύματα της ανταλλαγής πληθυσμών, του Πολέμου, της Κατοχής και του Εμφύλιου. Υπάρχει έντονη πολιτική πόλωση και καταπίεση. Η Ελλάδα είναι δημοκρατία στα χαρτιά αλλά νόμος είναι ο λόγος του χωροφύλακα.

“Ούζο 44 Ούζο”: γράφει ο Άγγελος ΑυγουστίδηςΤο τριήμερο ταξίδι τοποθετείται λίγες μέρες πριν από τις εκλογές του 1958 και το ερώτημα που όλοι σχεδόν οι πελάτες θέτουν είναι «τι θα γίνει στις εκλογές βρε παιδιά;» Όμως ο Αυγουστίνος και ο Αριστοτέλης είναι προσεκτικοί. Αριστεροί με τους αριστερούς, δεξιοί με τους δεξιούς, ασαφείς με τους υπόλοιπους. «Γεροί να είμαστε, ησυχία να έχουμε και ένα κομμάτι ψωμί για τα παιδιά μας» λέει συνήθως ο Αριστοτέλης σε περίπτωση αμφιβολίας για τις πολιτικές πεποιθήσεις του ακροατηρίου. Οπότε ο Αυγουστίνος προσθέτει: «Και ενότητα, ενότητα». Η στάση αυτή δεν οφείλεται μόνο στην έμφυτη στάση του έμπορου να είναι φίλος με τον πελάτη του. Οι καιροί είναι χαλεποί, η επαρχία επικίνδυνη και πριν το πάρεις χαμπάρι σου κολλάνε τη ρετσινιά του κεντρώου ή ακόμα και του κομμουνιστή. Ο Βασίλης ο εστιάτορας, φίλος του Αυγουστίνου, αν και φανατικός βενιζελικός, έχει κρεμάσει για καμουφλάρισμα τα πορτραίτα του Παύλου και της Φρειδερίκης πάνω από το ταμείο.

Πανταχού παρούσα είναι η οικονομική ασφυξία στην οποία βρίσκεται ο Αυγουστίνος. Για να πουλήσει ένα μπουκάλι ούζο κάνει τα πάντα. Ή όπως λέει ο ίδιος: «Κάνω τον Καραγκιόζη, παίζω στην ανάγκη και τον Μεγαλέξανδρο».

Χαρακτηριστική είναι η κρεβατομουρμούρα μετά από μια δυσάρεστη κουβέντα που είχαν με ακροδεξιό ξενοδόχο-εστιάτορα. Αφού ανεβαίνουν στο δωμάτιό τους, σβήνουν το φως και πέφτουν να κοιμηθούν, ακούγεται μετά από πέντε λεπτά ο ψίθυρος του Αριστοτέλη.

«Αφεντικό να σε ρωτήσω κάτι;»
«Λέγε».
«Γιατί πρέπει να γλείφουμε τον κάθε φασίστα και δεν κρατάμε λίγο την αξιοπρέπειά μας;»
Σιωπή.
Ύστερα από λίγο:
«Γιατί έχω γραμμάτια να πληρώσω και εσύ πρέπει να πάρεις τον μισθό σου».
Πάλι σιωπή.
Έπειτα από λίγο:
«Άι στην ευχή, αν είναι να βγάλουμε έτσι το ψωμί μας καλύτερα να μείνουμε νηστικοί», μουρμούρισε γυρνώντας προς τον τοίχο ο Αριστοτέλης. Το είπε όμως τόσο χαμηλόφωνα που το άκουσε μόνο ο ίδιος.

Ωστόσο η ιστορία δεν είναι θλιβερή. Υπάρχει πολύ χιούμορ και η διάθεση για προσαρμογή και επιβίωση –χαρακτηριστικό του Ελληνικού λαού– είναι διάχυτη σε όλους τους ήρωες.

Το βιβλίο είναι γραμμένο από ιστορικό, που κρατάει μεν το αυστηρό πλαίσιο των γνωστών γεγονότων, αλλά με τη μορφή ενός μυθιστορήματος θέλει να παρουσιάσει την ιστορία της εποχής από την ανθρώπινη πλευρά της, μέσα από την καθημερινότητα, μέσα από τα βιώματα και τα προβλήματα των ηρώων.

Πολλά από αυτά τα βιώματα, αν και τραγικά, γιατί ήταν συχνά αποτελέσματα της προσφυγιάς, είχαν και κάτι μαγικό έτσι όπως μεταφέρονταν από στόμα σε στόμα. Όπως οι θαμμένες λίρες, η πεζοπορία από την κεντρική Μακεδονία με κατεύθυνση Βουλγαρία προς εξεύρεση θάλασσας, η δημόσια βρύση που έβγαζε κρασί, το ντεκολτέ της Κάρμεν (ή μήπως την έλεγαν Ιζαμπέλα;) και πού στην ευχή είχε το στιλέτο με το οποίο ο Παναγής ο Κουταλιανός σκότωσε τον ταύρο, η σωματική διάπλαση και το παρελθόν της Καίτης της φορτηγατζού κλπ.

Στο ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ το ταξίδι και οι εκλογές χρησιμεύουν μόνο σαν συνδετικός κρίκος για μια ατέλειωτη σειρά από μικρές ιστορίες που συνδέονται με το παρελθόν των πελατών και των δύο πρωταγωνιστών. Όλες αυτές οι ιστορίες, οι αναδρομές και τα βιώματα, που πότε πότε φτάνουν στο επίπεδο του μύθου, είναι πετραδάκια που συνθέτουν σιγά σιγά ένα μέρος του ψηφιδωτού της ελληνικής ιστορίας. Πάνω απ’ όλα όμως δίνουν την εικόνα και την ατμόσφαιρα της εποχής.

Άγγελος Αυγουστίδης

“Ούζο 44 Ούζο”: γράφει ο Άγγελος Αυγουστίδης
Το μυθιστόρημα του Άγγελου Αυγουστίδη ΟΥΖΟ 44 ΟΥΖΟ κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος (σελ.: 240, τιμή: 12,50 €).

Ο Άγγελος Αυγουστίδης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στην Ολλανδία, όπου και εκπόνησε το διδακτορικό του. Εργάστηκε αρχικά ως επιστημονικός συνεργάτης στο Τμήμα Σύγχρονης Ιστορίας του Ελεύθερου Πανεπιστημίου στο Άμστερνταμ. Αργότερα μεταπήδησε στο τότε Ελληνικό Υπουργείο Τύπου και υπηρέτησε σε διάφορα πόστα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Μετά τη συνταξιοδότησή του εγκαταστάθηκε ξανά στην Ολλανδία.
Το συγγραφικό έργο του περιλαμβάνει μονογραφίες, άρθρα και δοκίμια, κυρίως ιστορικού και πολιτικού περιεχομένου, τα περισσότερα στα ολλανδικά. Το Ούζο 44 Ούζο είναι το πρώτο λογοτεχνικό έργο του.

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος