Η γυναίκα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία

Ανοιχτή συζήτηση με θέμα «Η γυναίκα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία : πολυάριθμοι ρόλοι, πολύπλοκες σχέσεις, πολυσύνθετη καθημερινότητα», διοργάνωσε το Τμήμα Ψυχολογίας του Hellenic American College/Hellenic American University σε συνεργασία με την Εταιρεία Ψυχικής Υγείας της Γυναίκας (ΕΨΥΓ), με συντονίστρια τη δημοσιογράφο Έφη Ζέρβα.

Ρεπορτάζ: Δάφνη Σκαλιώνη

Το ανέφικτο ιδανικό της γυναικείας τελειότητας, η ψυχοπιεστική λειτουργία της ανάγκης ανταπόκρισης της γυναίκας στους πολλαπλούς της ρόλους, η ψυχική ανθεκτικότητα που αναπτύσσουν οι γυναίκες, το στίγμα και οι ενοχές που συνοδεύουν τα αρνητικά συναισθήματα της μητρότητας, οι περιγεννητικές ψυχικές διαταραχές και η ανάγκη σχετικής εκπαίδευσης γυναικολόγων και παιδιάτρων, η έμφυλη διάσταση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης, αλλά και το δικαίωμα της γυναίκας να μην θέλει να γίνει μητέρα ήταν ορισμένα από τα θέματα που συζητήθηκαν.

Μετά το καλωσόρισμα από τη Διευθύντρια και Καθηγήτρια στο Τμήμα Ψυχολογίας του Hellenic American College/Hellenic American University, Εύα Φραγκιαδάκη, ο πρόεδρος της ΕΨΥΓ και Καθηγητής Ψυχιατρικής του ΕΚΠΑ, Γιάννης Ζέρβας παρουσίασε τη διαδρομή που οδήγησε στη δημιουργία της Εταιρείας Ψυχικής Υγείας της Γυναίκας, μέσα από την παρατήρηση της ανάγκης ψυχιατρικής υποστήριξης εγκύων στο νοσοκομείο. Προλογίζοντας την εκδήλωση, ο κ. Ζέρβας μίλησε για το βιοψυχοκοινωνικό πρότυπο προσέγγισης της ψυχικής υγείας της γυναίκας και για την σημασία της εκπαίδευσης και της ενημέρωσης των ειδικών ψυχικής υγείας, καθώς και της συνένωσης των φορέων στη χώρα μας, που αποτελεί εξάλλου και βασικό σκοπό της ΕΨΥΓ.

Η γυναίκα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία
ο πρόεδρος της ΕΨΥΓ και Καθηγητής Ψυχιατρικής του ΕΚΠΑ, Γιάννης Ζέρβας

Στην έμφυλη διάσταση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης εστίασε η Ελένη Βούσουρα, PhD, Κλινική Ψυχολόγος και Επιστημονική Συνεργάτις ΕΚΠΑ. Οι έμφυλες ανισότητες αποτελούν μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες χώρες, ωστόσο τα δεδομένα στην Ελλάδα είναι κι αυτά αποκαρδιωτικά, τόσο στον τομέα της εργασίας, όσο και στους τομείς της υγείας και της έμφυλης βίας. Στην Ελλάδα καταγράφεται η μεγαλύτερη διαφορά από την Ε.Ε. σε ποσοστό ανεργίας, με 28% των γυναικών έναντι 20% των ανδρών (Eurostat, 1017). Στον τομέα της υγείας, μεταξύ 2009 και 2014 παρατηρήθηκε αύξηση των κρουσμάτων χρόνιας κατάθλιψης στις γυναίκες και μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας (Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής Μάρτιος, 2016). Όσον αφορά στην έμφυλη βία, γυναίκες ήταν το 70% των θυμάτων σε πάνω από 13.700 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που σημειώθηκαν μεταξύ 2014 και 2017 (Γλυνιαδάκη, 2018). Η προσφυγική κρίση δίνει μία νέα διάσταση στο φαινόμενο, καθώς υπολογίζεται ότι 1 στις 5 γυναίκες πρόσφυγες θα βιώσουν σεξουαλική βία στη ζωή τους (Λιάπη και συν. 2016).

Η γυναίκα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία
η Αντιπρόεδρος ΕΨΥΓ και Ψυχίατρος Αρετή Σπυροπούλου, η Ψυχοθεραπεύτρια και Συγγραφέας Ευαγγελία Ανδριτσάνου, η Κλινική Ψυχολόγος και Επιστημονική Συνεργάτις ΕΚΠΑ Ελένη Βούσουρα και η Μαία και Ψυχολόγος Χρυσούλα Εκίζογλου

Την άλλη όψη του νομίσματος εξέθεσε η Γιώτα Φέξη, Ψυχίατρος και Ψυχοθεραπεύτρια, μιλώντας για την ψυχική ανθεκτικότητα. Ως ψυχική ανθεκτικότητα (resilience) ορίζεται η ικανότητα επιτυχούς αντίστασης σε μια απειλητική κατάσταση, η επίτευξη μιας πορείας λειτουργικότητας αφού κάποιος έχει εκτεθεί σε μία τραυματική εμπειρία. Ενώ οι άνδρες εμφανίζονται να έχουν το προβάδισμα στην ικανότητα άμεσης επίλυσης ενός προβλήματος, οι γυναίκες φαίνεται να τα καταφέρνουν καλύτερα στις μακροχρόνιες αντιξοότητες, δεδομένου ότι γίνεσαι πιο ανθεκτικός όταν εκτίθεσαι σε μικρής κλίμακας στρεσσογόνους παράγοντες από μικρή ηλικία, κάτι που συμβαίνει κατά κόρον στις γυναίκες. Φαίνεται πως αυτό ακριβώς είναι το κλειδί για μια επιτυχή γήρανση. Όπως σχολίασε χαρακτηριστικά η κ. Φέξη, ένας άνδρας είναι πολύ πιο πιθανό να αποβιώσει μέσα στους έξι μήνες μετά την απώλεια της συζύγου του, απ’ ότι μία γυναίκα σε αντίστοιχη κατάσταση και αυτό είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.

Η γυναίκα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία
η Ψυχίατρος και Ψυχοθεραπεύτρια Γιώτα Φέξη

Η Χρυσούλα Εκίζογλου, Μαία και Ψυχολόγος, εστίασε στην ομιλία της στην ψυχοπιεστική λειτουργία της ανάγκης ανταπόκρισης της γυναίκας στους πολλαπλούς της ρόλους. Η γυναίκα που γίνεται μητέρα καλείται να επαναπροσδιορίσει τους ρόλους της και να επανασυνθέσει τη μοναδική δική της ταυτότητα, βιώνοντας μια αίσθηση απορρύθμισης. Στην περιγεννητική περίοδο συχνά καταφεύγει στο διαδίκτυο για πληροφόρηση και στήριξη, παραβλέποντας την απουσία εξατομίκευσης. Καταλυτικό ρόλο στην επιβάρυνση της ψυχικής της υγείας παίζει και η απουσία συνεχιζόμενης φροντίδας.

Η γυναίκα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία
η Μαία και Ψυχολόγος Χρυσούλα Εκίζογλου

Στο ανέφικτο ιδανικό της γυναικείας τελειότητας αναφέρθηκε με παραστατικό τρόπο η Ψυχοθεραπεύτρια και Συγγραφέας Ευαγγελία Ανδριτσάνου. “Οι γυναίκες επιδίδονται σε έναν αγώνα δρόμου να είναι πιο επαρκείς, πιο συγκροτημένες, πιο ανθεκτικές, πιο ήρεμες, πιο όμορφες, πιο λεπτές, πιο τρυφερές, πιο προβλεπτικές… Και τείνουν να αγγίζουν το ιδανικό αυτό! Ο σύζυγος από την πλευρά του νιώθει πολλές φορές άχρηστος, περιττός, δεν ξέρει ακριβώς ποια είναι η θέση του. Η γυναίκα θυμώνει, εξίσταται, και όμως συνεχίζει να προσπαθεί και δεν υποχωρεί. Ενδεχομένως να υπάρχει και μία ικανοποίηση στην κατάκτηση όλων αυτών των χαρακτηριστικών, κάτι σαν πρωταθλητισμός. Όμως η γυναίκα αισθάνεται να ξοδεύεται, να εξαντλείται, να διασπάται. Χωρίς μάλιστα το οικογενειακό πλαίσιο προστασίας του παρελθόντος. Μια γυναίκα μένει ώρες ατέλειωτες με ένα μωρο σε ένα διαμέρισμα μόνη. Δεν είναι ποτέ σίγουρη ότι η κοινωνια της καθρεφτίζει την εικόνα της ως επαρκή. Αισθάνεται μονίμως ότι κάτι χάνει – από την επαγγελματική ή τη μητρική ή όποια άλλη διάστασή της”.

Η γυναίκα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία
η Ψυχοθεραπεύτρια και Συγγραφέας Ευαγγελία Ανδριτσάνου

Για το δικαίωμα της γυναίκας να μην θέλει να γίνει μητέρα μίλησε η Άννα Κανδαράκη, Ιστορικός τέχνης και Ψυχολόγος. “Ακόμα και ο ίδιος ο όρος childless (ά-τεκνη) που χρησιμοποιείται για να περιγραφεί μια γυναίκα που δεν έχει παιδιά, υποδηλώνει ότι κάτι της λείπει, κάτι που θα έπρεπε να υπάρχει, όπως τo homeless, friendless”. Γι’ αυτό και προτείνεται η χρήση του όρου childfree. “Τη στάση της κοινωνίας απέναντι στις γυναίκες που επιλέγουν να μην αποκτήσουν παιδιά καταδεικνύει χαρακτηριστικά μία έρευνα που έγινε σε φοιτητές ανθρωπιστικών επιστημών, για το πώς βλέπουν τις γυναίκες που δεν έχουν παιδιά. Οι απαντήσεις τους χωρίζονταν ως επί το πλείστον σε δύο κατηγορίες: τις χαρακτήριζαν είτε απελπισμένες, είτε εγωίστριες και ανώριμες”. Άλλωστε σχεδόν ανύπαρκτη είναι και η ελληνική βιβλιογραφία που διαπραγματεύεται το θέμα του childfree, σαν να είναι και στην έρευνα ένα θέμα ταμπού.

Η γυναίκα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία
η Μαία και Ψυχολόγος Χρυσούλα Εκίζογλου, η Ιστορικός Τέχνης και Ψυχολόγος Άννα Κανδαράκη και η Ψυχολόγος και Ψυχοθεραπεύτρια Ναταλία Χουλιάρα

Η Ναταλία Χουλιάρα, Ψυχολόγος και Ψυχοθεραπεύτρια μας υπενθύμισε ότι όταν γεννιέται ένα παιδί, γεννιέται και μια μητέρα. “Ο ερχομός ενός μωρού αλλάζει τα πάντα στη ζωή μιας γυναίκας, τόσο για την ίδια όσο και για το περιβάλλον της. Τίποτα δεν είναι ίδιο και αυτή η ανοικειότητα μπορεί να φοβίσει ακόμα και τον πιο ικανό άνθρωπο με το πιο υποστηρικτικό περιβάλλον. Η εγκυμοσύνη δεν είναι μια περίοδος συναισθηματικής ευεξίας, όπως πίστευαν παλιά, ούτε προστατεύει τη γυναίκα από την κατάθλιψη ή το άγχος. Γι’αυτό και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας θα πρέπει να είναι κατάλληλα καταρτισμένοι, ευέλικτοι, διαθέσιμοι και εκτός πλαισίου κατά την περιγεννητική περίοδο, να συνεργάζονται με οικογένεια και γυναικολόγους και να λειτουργούν απενοχοποιητικά. Κι αυτό γιατί το θέμα του στίγματος και των ενοχών είναι πολύ έντονο. Οι γυναίκες τείνουν να κρύβουν τα συναισθήματά τους επειδή θεωρούν ότι δεν είναι σωστό που δεν είναι ευτυχισμένες όπως «θα έπρεπε να είναι», όπως όλοι περιμένουν”.

«Η αρχή της ζωής είναι πολύ σημαντική και η σχέση με τους φροντιστές έχει καθοριστική σημασία. Έχοντας στο νου μας την ψυχική υγεία των νέων μητέρων, είναι σαν να φροντίζουμε τις επόμενες γενεές» υπογράμμισε η Αρετή Σπυροπούλου, Αντιπρόεδρος ΕΨΥΓ και Ψυχίατρος. Ακολουθώντας τον τοκετό, η επίπτωση των ψυχιατρικών διαταραχών αυξάνεται σημαντικά. Το 10-15% των γυναικών στην περιγεννητική περίοδο εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης. Μία στις 500 ή στις 1000 γυναίκες μάλιστα εμφανίζει επιλόχεια ψύχωση, που είναι μεν πιο σπάνιο, αλλά είναι αιφνίδιο και σε γυναίκες χωρίς προηγούμενο ιστορικό, σε οικογένειες που δεν γνωρίζουν τι θα πει ψυχίατρος, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή μητέρας και βρέφους. «Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η εκπαίδευση γυναικολόγων και παιδιάτρων, που έρχονται σε επαφή με τις γυναίκες, σε τρόπους διάγνωσης της επιλόχειας κατάθλιψης. Όμως υπάρχει αδιαφορία από τους ειδικούς, από το κράτος, απουσία ψυχιάτρων από τα δημόσια μαιευτήρια…», δήλωσε με θλίψη η κ. Σπυροπούλου.

Η γυναίκα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος