Τα όνειρα στις μέρες του κορονοϊού

«Ήταν λες και ο κόσμος δεν περιείχε πια καμιά βεβαιότητα.
Υπήρχαν μόνο ασταθή στοιχεία. Τα πάντα είχαν αποκοπεί
και έπλεαν ελεύθερα…»
Πωλ Μπόουλς*

Ο Πωλ Μπόουλς θα μπορούσε να περιγράφει τις μέρες της Covid-19, με τις βεβαιότητες να έχουν αποσυρθεί από τη ζωή μας. Πώς θα καταγραφεί αυτή η περίοδος στην Ιστορία; Τι μπορεί να ονειρεύονται οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο; Τι να ονειρεύονταν την εποχή των μεγάλων επιδημιών;

Οι άνθρωποι ασχολούνται από πολύ παλιά με τα όνειρα και την ερμηνεία τους. Από τα μαντεία της αρχαιότητας, τους λαϊκούς ονειροκρίτες και τα όνειρα-οιωνούς έως τον Φρόιντ, προσπαθούσαν να καταλάβουν γιατί ονειρευόμαστε, τι είναι τα όνειρα, τι σχέση έχουν με την πραγματικότητα, τι αποκαλύπτουν, πώς μπορούμε να βοηθηθούμε από τα όνειρα, τα οποία αποτελούν περίπου το ένα τρίτο της ζωής μας.

Εδώ και δεκαετίες, διάφοροι επιστήμονες δημιουργούν συστηματικά βάσεις δεδομένων με όνειρα.

Σήμερα, βιώνοντας τις συνθήκες της πανδημίας, το DRAUMAR – Η Ανθρωπόκαινος Εποχή των Ονείρων μάς προσκαλεί να γίνουμε συλλέκτες ονείρων μας.

To  DRAUMAR ξεκίνησε στην Ελλάδα στα τέλη Απριλίου από την οπτική ανθρωπολόγο Αλεξάνδρα Ντονόφριο και τη δημοσιογράφο Δάφνη Σκαλιώνη. Πρόκειται για μια συλλογή ονείρων που «τρέχει» ήδη στην Ιταλία, με πρωτοβουλία του ανθρωπολόγου στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο Matteo Meschiari και του συγγραφέα Antonio Vena, καταγράφοντάς τα κατά τη μεταβατική εποχή που βιώνουμε.

Στα ισλανδικά draumar σημαίνει όνειρα, όμως διαφαίνεται και ένας σύνδεσμος που γεφυρώνει τις λέξεις όνειρο (dream) και τραύμα (trauma).

Πώς θα μπορούσαμε να αδιαφορήσουμε στον κατ’ οίκον περιορισμό, στην απομάκρυνση από τον άλλο, στον φόβο του άλλου; Πώς να μην μας τρομάζει το μέλλον που έρχεται και που οικονομικά, τουλάχιστον, προμηνύεται δυσοίωνο; Είναι το πρώτο αληθινά μεγάλο συλλογικό τραύμα της Ανθρωπόκαινου Εποχής**. 

Εάν την ημέρα συνειδητοποιούμε φόβους και ανασφάλειες, τη νύχτα το ασυνείδητό μας επεξεργάζεται και παράγει όνειρα και αφηγήσεις. Ο κόσμος ονειρεύεται διαφορετικά. Ακόμα κι αν δεν βλέπει κινδύνους μόλυνσης ή μάσκες παντού, κάτι έχει αλλάξει στον τρόπο, στον χρόνο, στην ένταση των ονείρων.

Είναι σημαντικό να καταγραφούν όλα αυτά, όπως την εποχή της Charlotte Beradt στη δεκαετία του ’30, η οποία κατέγραψε τα όνειρα των ανθρώπων κατά τη διάρκεια του Γ’ Ράιχ. Το βιβλίο της άφησε ένα ίχνος του τραύματος που δημιούργησε το απολυταρχικό καθεστώς στον γερμανικό λαό.

Σήμερα προσεγγίζουμε τα μυστικά των ονείρων μας. Θα αναζητήσουμε σε αυτά που μας συμβαίνουν το βράδυ πληροφορίες για τον εαυτό μας και την εποχή μας.

Γράψτε τα όνειρά σας

«Ήταν σαν να βρισκόμουνα σε γαλλικό καμπαρέ της δεκαετίας του ’30, όταν όλοι φοβισμένοι αρχίσαμε να τρέχουμε έξω… Ήταν νύχτα, έβρεχε και φύσαγε λυσσασμένα. Ένας τυφώνας με ρουφούσε προς τα πάνω. Πιάστηκα από μια κολόνα, κατάφερα να κατέβω μια σκαλίτσα και να τρυπώσω σε ένα υπόγειο. Ήταν το λεβητοστάσιο ενός κτιρίου. Όχι μόνο βρήκα καταφύγιο, αλλά ήμουν ευτυχής! Ήταν ένας χαμηλοτάβανος χώρος με ζέστη από το καζάνι και είχε φως από τις φλόγες του! Ξαφνικά άνοιξε η πόρτα κι ένα μπουλούκι ανθρώπων ήρθε μέσα… Τρόμαξα… Σκέφτηκα ότι θα τσακωθούμε όλοι για το ποιος τελικά θα μείνει και ποιος θα φύγει, αλλά με έναν μαγικό τρόπο όλοι σεβάστηκαν τον διπλανό τους και με χαμόγελο στριμωχτήκαμε ο ένας κοντά στον άλλο! Όταν βγήκαμε ήταν ακόμα νύχτα, μα είχε φωτεινό φεγγάρι, ηρεμία, όμορφη μυρωδιά φρεσκάδας από τη βροχή και γελαστούς ανθρώπους παντού». [Ένα από τα όνειρα που έλαβε η τράπεζα ονείρων Draumar]

Εάν θέλετε και εσείς να εξερευνήσετε τα νυχτερινά σας βιώματα και να συμβάλετε στον εμπλουτισμό της τράπεζας ονείρων του Draumar, μπορείτε να κάνετε το εξής: Πάρτε ένα τετράδιο και αφήστε το κοντά στο κρεβάτι. Εάν δείτε κάποιο όνειρο, σημειώστε το μόλις ξυπνήσετε. Αφηγηθείτε το με τον πιο απλό τρόπο. Αν θέλετε, ζωγραφίστε. Μην γράψετε λογοτεχνικό κείμενο. Γράψτε τα όνειρά σας, τα όνειρα των παιδιών σας, ζητήστε από τους ηλικιωμένους και από τους φίλους σας να σας αφηγηθούν τα δικά τους. Ζωγραφίστε τα όνειρά σας, συλλέξτε τις ζωγραφιές των παιδιών σας.

Αν έχετε τη συνήθεια να καταγράφετε τα όνειρά σας, ανατρέξτε στις σημειώσεις σας των τελευταίων εβδομάδων και μοιραστείτε τις με το Draumar.

Εάν πάλι νομίζετε ότι δεν βλέπετε όνειρα, συλλέξτε αυτά που εμπεριέχονται σε βιβλία, ανθρώπων που ονειρεύτηκαν ένα συλλογικό τραύμα. Ή απλώς γράψτε τις σκέψεις σας πάνω σε όλο αυτό. Η τράπεζα των ονείρων έχει ανοίξει και περιμένει τη συμβολή σας στο draumargreece@gmail.com.

Σημειώνεται ότι ισχύει η αρχή της ανωνυμίας. Τα δεδομένα-στοιχεία όσων στέλνουν τα όνειρα είναι αυστηρώς απόρρητα.

Για περισσότερες πληροφορίες, ακολουθήστε το Draumar στο facebook:

https://www.facebook.com/draumargreece/

*Πωλ Μπόουλς, Ψηλά πάνω από τον κόσμο, μτφ. Χίλντα Παπαδημητρίου, εκδ. Απόπειρα, 2009

**Τον όρο «Ανθρωπόκαινος Εποχή» εισήγαγε το 2000 ο νομπελίστας χημικός Paul J. Crutzen για να περιγράψει τη γεωλογική περίοδο που διανύουμε, κατά την οποία οι άνθρωποι ασκούν καθοριστική επίδραση στον πλανήτη.

Επιμέλεια κειμένου: Μπέττυ Σαβούρδου