Η Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Φεβρουαρίου και καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της UNESCO, προκειμένου να προωθηθεί η γλωσσική πολυμορφία και η διάσωση των ομιλούμενων γλωσσών που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Το Αρχείο της ΕΡΤ για την Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας παρουσιάζει την εκπομπή:
ΤΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΤΟΥ ΙΟΝΙΟΥ
ΤΟ ΛΕΥΚΩΜΑ ΤΗΣ BOVA
Στη σειρά ντοκιμαντέρ «Τα γεφύρια του Ιονίου» ο Δημήτρης Μαυρίκιος, επιστρέφει στην Ιταλία σχεδόν 10 χρόνια μετά το ποιητικό ντοκιμαντέρ του “Polemonta” με θέμα τα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας. Η σειρά ντοκιμαντέρ «Τα γεφύρια του Ιονίου» ερευνά και παρουσιάζει τις κοινές ρίζες των δύο πολιτισμών, τις συνδέσεις, τους μύθους, τις ασυνέχειες και τις παραδόσεις που εξακολουθούν να αναδεικνύουν το κοινό παρελθόν και την πορεία στο χρόνο και το χώρο των λαών από τις δύο άκρες του Ιονίου πελάγους.
Το συγκεκριμένο επεισόδιο παρακολουθεί τους ελληνόφωνους κατοίκους των χωριών της της Bova στη Νότιο Ιταλία, την Καλαβρία και ειδικότερα στην απομονωμένη αγροτική περιοχή Καβάλι, με τους τρεις κατοίκους της. Ένας εξ αυτών είναι ο δάσκαλος, Bruno Casile, ο οποίος έχει αφιερωθεί στη διάδοση και διάσωση της ελληνόφωνης διαλέκτου που κληρονόμησε από τους προγόνους του. Ο Bruno Casile αφηγείται διάφορα περιστατικά από τη ζωή του, αλλά και στοιχεία από τη ζωή των προηγούμενων γενεών και αναφέρεται στην προσπάθειά του να διασώσει τη μητρική γλώσσα και τα τραγούδια της περιοχής. Βλέπουμε τον δάσκαλο, τη “leddà” (αδελφή) του και τον “singhenì” (γαμπρό) του να κάνουν διάφορες δουλειές και να μιλούν για τη ζωή τους, αλλά και για τη σημασία που έχει γι’ αυτούς να μιλάνε την ελληνική διάλεκτο της Καλαβρίας. Η κάμερα καταγράφει τον δάσκαλο, ο οποίος διασχίζει τις δύσβατες πλαγιές και τα μονοπάτια από χωριό σε χωριό για να διδάξει την ελληνόφωνη διάλεκτο. Παρακολουθούμε τη συνάντησή του με έναν νεαρό, τον Μπρούνο Τρακλό, τον μόνο στo χωριό Bova ή Βούα, ο οποίος μιλάει την προγονική διάλεκτο και συζητάει με το δάσκαλο προκειμένου να του λύσει διάφορες απορίες για τη γλώσσα.
Παράλληλα η αφήγηση επιχειρεί να συνδέσει το ιστορικό και μυθικό παρελθόν με τις κοινές ρίζες του ελληνο-ρωμαϊκού πολιτισμού, από τον Αδριανό και τη σχέση του με την πόλη της Αθήνας μέσω των έργων υποδομής που συνδέθηκαν με αυτόν όπως οι στήλες του Ολυμπίου Διός και η πύλη του Αδριανού, στους πρώτους έποικους της Σικελίας, τους Χαλκιδείς οι οποίοι ίδρυσαν τη Νάξο στους πρόποδες της Αίτνας, μέχρι τους αρχαίους ελληνικούς μύθους για το ηφαίστειο της Αίτνας. Αυτές οι αναφορές συνδέονται με πλάνα από το αρχαίο ιερό της Λακινίας Ήρας στο Λακίνιο Άκρο στον κόλπο του Τάραντα κοντά στον Κρότωνα της Καλαβρίας, έπειτα από την πόλη της Ρώμης, την «Αιώνια πόλη», με πλάνα από τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς της χώρους, ενώ ακολουθούν εντυπωσιακές λήψεις από το ηφαίστειο της Αίτνας, αλλά και από τα τοπία των γειτονικών περιοχών και των χωριών και πόλεων στις παρυφές του βουνού της Σικελίας.
Το ντοκιμαντέρ κλείνει με μια σκηνή στη Bova, όπου βλέπουμε το δάσκαλο και τους συγχωριανούς του να χορεύουν με τη συνοδεία οργάνων, σε ρυθμούς διονυσιακούς. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής ακούγεται η Lidia Jiriti ενώ τραγουδάει το «Ego ce to fengari” των B. Casile και C. Romeo.
Σενάριο – σκηνοθεσία: Δημήτρης Μαυρίκιος
Φωτογραφία: Λευτέρης Παυλόπουλος
Έτος παραγωγής: 1984
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr