Ο σημαντικός Έλληνας θεατρικός σκηνοθέτης , συγγραφέας, μεταφραστής και θεωρητικός του θεάτρου Αλέξης (Αλέξανδρος) Σολομός γεννήθηκε στην Αθήνα στις 9 Αυγούστου 1918, φοίτησε στο Κολέγιο Αθηνών, όπου είχε καθηγητή τον Κάρολο Κουν, ξεκίνησε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή Αθηνών αλλά τελικά σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου (1939-1942), στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικών Τεχνών του Λονδίνου (1945-46), στο Πανεπιστήμιο Γέιλ και στο Δραματικό Εργαστήρι του σκηνοθέτη Έρβιν Πισκάτορ (1946-48) στη Νέα Υόρκη.
Ξεκίνησε τη σκηνοθετική του πορεία στη Νέα Υόρκη το 1947 και το 1949 ανέβασε στο Λονδίνο τον Καλιγούλα του Αλμπέρ Καμί, επέστρεψε το 1949 επέστρεψε στην Ελλάδα και η πρώτη παράσταση που σκηνοθέτησε ήταν η “Κληρονόμος” του Γκετς στο Θέατρο Μουσούρη. Το 1950 ξεκινάει η μακρά του συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο για το οποίο σκηνοθέτησε πάνω από 100 έργα, ενώ ανέβασε 65 έργα με διάφορους θιάσους της Αθήνας, με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και τη Λυρική Σκηνή. Το 1964 ίδρυσε το δικό του θίασο, το Προσκήνιο, με τον οποίο ανέβασε παραστάσεις μέχρι και το 1978. Το 1992 αποσύρθηκε από το θέατρο, με δύο τελευταίες παραστάσεις για το Εθνικό Θέατρο, την Αντιγόνη του Σοφοκλή και τους Εγκληματίες του Φέρντιναντ Μπρούκνερ.
Σκηνοθέτησε με μεγάλη επιτυχία κλασσικό ευρωπαϊκό ρεπερτόριο (Σαίξπηρ, Λόπε ντε Βέγκα, Γκαίτε, Σίλλερ, Κλάιστ, Μολιέρου κ.α.), εξπρεσιονιστικό και σύγχρονο διεθνές θέατρο με έργα όπως «ο Πύργος» του Κάφκα η «Λούλου» του Βέντεκιντ, «Οργισμένα νιάτα» το «Ονειρόδραμα» του Όσμπορν, τη «Σονάτα των φαντασμάτων» του Στρίντμπεργκ το «Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα» καθώς και πλήθος έργων των Χάουπτμαν, Μπρεχτ, Κλωντέλ, Έλιοτ, Λόρκα, Ανούιγ, Ζιρωντού, Τέννεσυ Ουίλλιαμς, Μοντελά, Μαγιακόφσκυ, Ζαρρύ και πολλών άλλων. Ως προς το νεοελληνικό θέατρο ο Σολομός ανέβασε σημαντικές παραστάσεις όπως η «Ερωφίλη» του Χορτάτση, το 1961, ο «Βασιλέας Ροδολίνος» του Ιωάννη Ανδρέα Τρωίλου, έργα του Ξενόπουλου, του Ρώμα, του Θεοτοκά, του Πρεβελάκη, και του Νίκου Καζαντζάκη. Ασχολήθηκε ενδελεχώς με την αναβίωση της κωμωδίας του Αριστοφάνη (παρουσίασε 10 από τα 11 σωζώμενα έργα του Αττικού κωμωδιογράφου). Οι παραστάσεις αυτές ξεκινούν το 1956 με τις «Εκκλησιάζουσες» του στο Ηρώδειο, και το 1957 με τη Λυσιστράτη στην Επίδαυρο και αναδεικνύουν τη διαχρονικότητα των έργων αυτών αλλά και τις δυνατότητες που παρέχουν για μια σύγχρονη αισθητική προσέγγισή τους. Ο Σολομός ασχολήθηκε και με την τραγωδία, οι Ικέτιδες του Αισχύλου καθιέρωσαν μία νέα αισθητική προσέγγιση της τραγωδίας, στην Επίδαυρο το 1964, και η Αντιγόνη του Σοφοκλή, το 1974 αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για την αναβίωση του αρχαίου δράματος.
Κατά την περίοδο 1974-1975 βρέθηκε στη θέση του αναπληρωτή γενικού διευθυντή του ΕΙΡΤ, ενώ διετέλεσε διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου το 1980 και το 1983. Τιμήθηκε επανειλημμένα για την προσφορά του στο θέατρο.
Ο Αλέξης Σολομός έφυγε από τη ζωή στις 25 Σεπτεμβρίου 2012 σε ηλικία 94 ετών. Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο αυτή παρουσιάζει την εκπομπή:
ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
ΑΛΕΞΗΣ ΣΟΛΟΜΟΣ
(video)
Πρόκειται για επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ Παρασκήνιο, παραγωγής 1978, σε σκηνοθεσία Βασίλη Μπουντούρη, αφιερωμένο στο θεατρικό σκηνοθέτη Αλέξη Σολομό. Παρακολουθούμε συνέντευξη του σκηνοθέτη ο οποίος μιλάει για την προσωπικότητα και το έργο του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι με αφορμή την παράσταση του έργου του «Το Λουτρό» από το θίασο Προσκήνιο στο θέατρο Μινώα. Ο Σολομός αναφέρεται στη σημασία του έργου αυτού, στους λόγους για τους οποίους επέλεξε παρόμοια έργα για να τα παρουσιάσει στο ελληνικό κοινό, στα μηνύματα και στην υποδοχή των έργων από το κοινό αυτό καθώς και στην αντίστοιχη επιλογή τριών έργων του Κάφκα τα οποία ανέβασε στο παρελθόν. Στη συνέχεια ο Σολομός μιλάει για έργο «Ένας μήνας στην εξοχή» του 1850, από τον Ιβάν Τουργκένιεφ, το οποίο εξηγεί ότι πρόκειται να ανέβει στο Εθνικό Θέατρο. Περιγράφει το έργο, το κεντρικό του θέμα τις επιρροές του και την επίδραση που ασκεί στο σύγχρονο θέατρο. Ο σκηνοθέτης μιλάει επίσης για την ευτυχία της συμβίωσης με ηθοποιούς τους οποίους νιώθει κοντά του, αναφέρεται στους θεατρικούς συγγραφείς των οποίων το έργο τον συγκινεί και ξεχωρίζει τους Αισχύλο και Αριστοφάνη, Καζαντζάκη, Λόρκα, Κάφκα, Πιραντέλλο και Μαγιακόφσκι και υπογραμμίζει ότι από τα έργα αυτά προκύπτουν στιγμές ευφορίας, για τις οποίες πραγματικά ζούν και αναπνέουν οι άνθρωποι του θεάτρου.
Το επεισόδιο περιλαμβάνει πλάνα από την παράσταση «Το λουτρό» του Μαγιακόφσκι και τη σκηνή με τίτλο «Το εργαστήριο του εφευρέτη», καθώς και από μονόλογο της ηθοποιού Έλενας Ναθαναήλ. Επίσης περιλαμβάνει μοναδικά πλάνα από πρόβα στο γραφείο του Αλέξη Σολομού μαζί με τους ηθοποιούς Μαίρη Αρώνη, Λυκούργο Καλλέργη και Γιάννη Αργύρη για το θεατρικό έργο «Ένας μήνας στην εξοχή» του Τουργκένιεφ, όπου οι ηθοποιοί διαβάζουν τμήματα του έργου ο Σολομός επισημαίνει σημεία και παρατηρήσεις και συζητούν μαζί του για τους χαρακτήρες του έργου και τις σχέσεις που έχουν μεταξύ τους.
Ο θίασος Προσκήνιο ανέβασε «Το Λουτρό» στο θέατρο ΜΙΝΩΑ κατά την περίοδο 1978/1979 σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού και με τους ηθοποιούς: Δ. Ζακυνθινός, Ν. Κάππος, Κ. Καγξίδης, Κ. Ιμπροχώρη, Δ. Καλιβωκάς, Γ. Σταμάτης, Δ. Βασματζης, Ε. Δακορονια, Ν. Δουλγεράκης, Ν. Γκλάβας, Γ. Γκιωνάκης, Υ. Μεταξάκη, Ε. Ναθαναήλ.
Το Εθνικό θέατρο ανέβασε την παράσταση «Ένας μήνας στην εξοχή» το 1979 σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού και με τους ηθοποιούς: Μ. Αρώνη, Λ. Καλλέργη, Δ. Τσούτση, Ε. Χαλκούση, Δ. Μεταξά, Χ. Πάρλα, Γ. Αργύρη, Θ. Μορίδη, Λ. Αβαγιάνου, Η. Κωνσταντίνου.
Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 20/12/1978
Έτος παραγωγής: 1978
Σκηνοθεσία: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗΣ
Δημοσιογραφική επιμέλεια: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΚΙΩΝΗΣ
Το πρωτότυπο φιλμ 16mm συντηρήθηκε, ψηφιοποιήθηκε και αποκαταστάθηκε στα εργαστήρια του Αρχείου της ΕΡΤ με τον νέο εξοπλισμό και τις υποδομές που πλέον διαθέτει (film scanner, color correction).
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr