Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης- 26 Οκτωβρίου 1912

Εκατόν δώδεκα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, στις 26 Οκτωβρίου του 1912. Στις 5 Οκτωβρίου του 1912 η Ελλάδα μπαίνει στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας συμμαχώντας με τη Βουλγαρία και τη Σερβία. Ο ελληνικός στρατός χωρίστηκε σε δύο τμήματα-τη Στρατιά Θεσσαλίας υπό τη διοίκηση του διαδόχου Κωνσταντίνου και τη Στρατιά Ηπείρου υπό τον αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Σαπουντζάκη. Ύστερα από νικηφόρες μάχες στη Δυτική Μακεδονία, ο διάδοχος Κωνσταντίνος σχεδιάζει την προέλαση της Στρατιάς προς το Μοναστήρι, έδρα του Γ’ Σώματος του οθωμανικού στρατού, ωστόσο ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος-πολιτικά σκεπτόμενος-διαφωνεί φοβούμενος τις κινήσεις του βουλγαρικού στρατού. Η σύγκρουση Βενιζέλου-Κωνσταντίνου βρίσκεται στο επίκεντρο του παρασκηνίου του Α’ Βαλκανικού Πολέμου και της τελικής παράδοσης της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες. Το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης από τον οθωμανό διοικητή του Η΄ Σώματος του οθωμανικού στρατού Χασάν Ταχσίν Πασά υπεγράφη από τον Βίκτωρ Δούσμανη και τον Ιωάννη Μεταξά στις 26 Οκτωβρίου, με τον ελληνικό στρατό να εισέρχεται στην πόλη την επομένη.

Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ ένα αφιέρωμα της σειράς ντοκιμαντέρ «Μηχανή του Χρόνου» στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης παραγωγής 2012.

Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Οι μάχες του Α´ Βαλκανικού πολέμου, ο «αόρατος πόλεμος» των κατασκόπων, η σύγκρουση Βενιζέλου-Κωνσταντίνου και η παράδοση της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό στρατό, είναι τα κυριότερα ζητήματα τα οποία παρουσιάζονται σε αυτό το επεισόδιο της «Μηχανής του Χρόνου». Προβάλλεται σπάνιο αρχειακό υλικό από τις μάχες, την είσοδο του ελληνικού στρατού στη Θεσσαλονίκη, καθώς και άγνωστες φωτογραφίες και έγγραφα της εποχής.

Η εκπομπή ξεκινά με παρουσίαση του παρασκηνίου του Α’ Βαλκανικού Πολέμου. Γίνεται λόγος για  τον ρόλο των κατασκόπων, με αναφορά στον Αθανάσιο Σουλιώτη («Νικολαΐδη»), και την πληροφορία που παρείχε μέσω του Έλληνα γιατρού του βουλγαρικού στρατού Φιλίππου Νίκογλου, για την προέλαση των Βουλγάρων προς τη Θεσσαλονίκη, καθώς και στον γιατρό Απόστολο Δοξιάδη. Επισημαίνεται η στρατηγική θέση της Θεσσαλονίκης  και η σημασία της πόλης ως το έπαθλο των Βαλκανίων στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, και περιγράφεται η πυρπόληση του τουρκικού θωρηκτού «Φετχί Μπουλέντ» στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, στις 18 Οκτωβρίου 1912,  από τον υποπλοίαρχο Νικόλαο Βότση. Εκτενής λόγος γίνεται για την σύγκρουση μεταξύ του Διαδόχου Κωνσταντίνου και του Ελευθερίου Βενιζέλου και παρουσιάζονται τα κυριότερα στρατιωτικά γεγονότα της προέλασης του ελληνικού στρατού προς τη Θεσσαλονίκη, η μάχη των Γιαννιτσών-της «Μέκκας της Μακεδονίας» και η επική διάβαση του ποταμού Αξιού.

Παρουσιάζεται μέσα από ντοκουμέντα και μαρτυρίες τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις για την τύχη της Θεσσαλονίκης και την σύγκρουση Βενιζέλου και Κωνσταντίνου, με τον βουλγαρικό στρατό προ των πυλών της πόλης. Περιγράφονται τα γεγονότα της παράδοσης της Θεσσαλονίκης από τον Οθωμανό αρχιστράτηγο Χασάν Ταχσίν Πασά,  με την ιστορική φράση «από Έλληνες την πήραμε και σε Έλληνες την παραδίδουμε». Περιγράφεται η υπογραφή το πρωτοκόλλου παράδοσης της Θεσσαλονίκης στους Βίκτωρα Δούσμανη και Ιωάννη Μεταξά, και η είσοδος του ελληνικού στρατού στη Θεσσαλονίκη. Λόγος γίνεται ακόμη, για την είσοδο του βουλγαρικού στρατού στην πόλη στις 27 Οκτωβρίου.

Στην εκπομπή μιλούν: ο Διευθυντής του Ιδρύματος Ελ. Βενιζέλος Νίκος Παπαδάκης, ο διευθυντής του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Βασίλης Νικόλτσιος, ο Ναύαρχος ε.α. Ιωάννης Παλούμπης, ο δημοσιογράφος και ιστορικός Τίτος Αθανασιάδης, οι ιστορικός Σαράντος Ι. Καργάκος, οι συγγραφείς Απόστολος Παπαγιανόπουλος, Γιάννης Μέγας,  Αθηνά Τζινίκου, τέως Διευθύντρια Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, η διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών Ελένη Γαρδίκα-Κατσιαδάκη, ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Καθηγητής Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Σπύρος Πλουμίδης, Λέκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Λέκτορας Ναυτικής Ιστορίας Ζήσης Φωτάκης, ο εκπαιδευτικός και ερευνητής τοπικής ιστορίας Γιάννης Παπαλαζάρου, ο Πρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου Λιτοχώρου Νίκος Βλαχόπουλος, ο επίτιμος Εισαγγελέας Εφετών Ανάργυρος Τσίχλας και ο Υπουργός Μακεδονίας-Θράκης Θεόδωρος Καράογλου. Περιλαμβάνεται τέλος, η μαρτυρία του εγγονού του Χασάν Ταχσίν Πασά, Ινης Μεσαρέ, αρχιτέκτονα.

Έτος παραγωγής: 2012

Σκηνοθεσία:

ΝΙΚΟΣ ΝΙΕΡΗΣ

Παρουσίαση- Διεύθυνση σύνταξης:

ΧΡΙΣΤΟΣ ΒΑΣΙΛΟΠOYΛΟΣ

Έρευνα:

ΜΑΓΙΑ ΦΙΛΙΠΠΟΠΟΥΛΟΥ

Αρχισυντάκης:

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ

TOP NEWS