Στις 16 Ιουνίου 1945, ο Άρης Βελουχιώτης (Αθανάσιος Κλάρας), αυτοκτονεί, περικυκλωμένος από ισχυρές δυνάμεις της εθνοφυλακής στην χαράδρα του Φάγκου στο χωριό Μεσούντα της Άρτας. Την ίδια μέρα το ΚΚΕ τον έχει αποκηρύξει με σχετικό δημοσίευμα στο Ριζοσπάστη, ενώ θα τον αποκαταστήσει πολιτικά στις 16 Ιουλίου 2011. Μαζί του βρίσκονται 35 αντάρτες, 5 εξ’ αυτών σκοτώνονται στη μάχη, 10 αιχμαλωτίζονται και οι υπόλοιποι διαφεύγουν προς την Άρτα. Ο Κλάρας γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου 1905 στη Λαμία και προερχόταν από εύπορη οικογένεια της Ρούμελης. Αντί να απολαύσει τις ευκολίες της ζωής σε μία τέτοια οικογένεια, εκείνος εντάχθηκε στο ΚΚΕ και είχε ενεργή δράση στις κομματικές κινητοποιήσεις με αποτέλεσμα να διωχθεί από τις αρχές, να συλληφθεί και να φυλακιστεί. Αποφυλακίζεται το 1939 αφού έχει υπογράψει δήλωση μετάνοιας, γεγονός που θα τον τοποθετήσει στο περιθώριο του ΚΚΕ. Ο Κλάρας θα υπηρετήσει ως στρατιώτης της 10ης πυροβολαρχίας του 3ου Συντάγματος αντιαεροπορικού πυροβολικού στο αλβανικό μέτωπο και μετά τη συνθηκολόγηση θα είναι από εκείνους που θα υποστηρίξουν τη μη παράδοση των όπλων στον εχθρό και τη συνέχιση του αγώνα. Η ίδια επιμονή του, μετά από πολύμηνη έρευνα, επαφές και προετοιμασία σε Φθιώτιδα και Ευρυτανία, κατά τους τελευταίους μήνες του 1941, θα του εξασφαλίσει την άδεια του κόμματος για συγκρότηση ένοπλης ομάδας του ΕΛΑΣ στη Σπερχειάδα. Ήταν τέλη Μαΐου 1942 και αυτοί οι 15 πρώτοι άνδρες θα αποτελέσουν τη «μαγιά» του ΕΛΑΣ (Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) του μεγαλύτερου και ίσως σημαντικότερου εθελοντικού αντάρτικου σώματος που έδρασε κατά του Άξονα με 50.000 μαχητές και άλλους τόσους έφεδρους. Το πτώμα του Βελουχιώτη, καθώς και εκείνο του υπαρχηγού του Τζαβέλλα, αποκεφαλίστηκαν από παραστρατιωτικούς και κρεμάστηκαν σε φανοστάτη στα Τρίκαλα, όπου γλέντησαν οι διώκτες του την επιτυχία τους. Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο θανάτου του Άρη Βελουχιώτη, παρουσιάζει την εκπομπή:
ΡΙΜΕΪΚ
ΟΙ ΔΙΚΟΙ ΜΑΣ ΤΣΕ
(video)
Το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ ΡΙΜΕΪΚ της Ρένας Θεολογίδου, παραγωγής 1997, είναι αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του Άρη Βελουχιώτη. Ο συγγραφέας Διονύσης Χαριτόπουλος μιλάει για τη δράση, το χαρακτήρα του, τις απόψεις και τα ιδανικά που πρέσβευε ο Βελουχιώτης. Επίσης εξηγεί γιατί έδωσε στο βιβλίο που έγραψε γι’ αυτόν τον τίτλο «ΑΡΗΣ, Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΩΝ ΑΤΑΚΤΩΝ». Περιγράφει τη μέθοδο που ακολούθησε προκειμένου να γράψει το βιβλίο, την πρόσβαση σε συντρόφους του Άρη που δεν ζουν πλέον, σε αρχεία του εξωτερικού, ακολούθησε τα ίχνη του Βελουχιώτη στη Ρούμελη, στην Πελοπόννησο, στην Ήπειρο και τη Μακεδονία, διασταύρωσε το υλικό που συγκέντρωσε καθώς και τις συνεντεύξεις από συντρόφους και αντίπαλους. Υπογραμμίζει την επιτυχία του Άρη να ξεσηκώσει για πρώτη φορά μετά το 1821 τον αγροτικό πληθυσμό, ο οποίος εγκατέλειψε την ουδετερότητα και τον αμυντικό συντηρητισμό του διότι ένιωθε ότι το όραμα του Άρη τον συμπεριλάμβανε.
Ο συγγραφέας και αντιστασιακός, Χρόνης Μίσσιος, συζητά με τη Ρένα Θεολογίδου σχετικά με το τέλος του Βελουχιώτη. Σύμφωνα με τον Μίσσιο, η πολιτική πάντα μάχεται την επανάσταση, πάντα εχθρεύεται το όραμα για κάτι πιο όμορφο, πιο χαρούμενο, πιο ελεύθερο. Η επανάσταση επιδιώκει πάντα το ανέφικτο, ενώ η πολιτική τον συμβιβασμό. Κατά τη γνώμη του, η πολιτική ευθύνεται για το θάνατο του Άρη. Σύμφωνα με τον Μίσσιο τον Άρη τον σκότωσαν οι πολιτικοί της Αριστεράς πριν γίνουν εξουσία. Επίσης, συγκρίνει τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα με τον Άρη Βελουχιώτη, και μιλά για τις όποιες ομοιότητες και διαφορές τους. Εξηγεί ότι ο Βελουχιώτης ήταν ένας πιο δομημένος, μεγάλος πολέμαρχος, ο οποίος έπαιρνε υπόψη του τις ψυχοσωματικές ανάγκες των ανθρώπων και ήθελε να συνδέσει το αντάρτικό με το 1821.
Ο Γιώργος Χουλιάρας (Καπετάν Περικλής) εξηγεί τους στόχους του Βελουχιώτη, και τις απόψεις του σχετικά με την παράδοση των όπλων μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Μιλάει για τα προσόντα του, την ανεπτυγμένη πολιτική σκέψη, τη διορατικότητα, την πρόβλεψη ότι η καλύτερη αντίδραση στην κατοχή ήταν η ένοπλη πάλη και την τοποθέτησή του ως επικεφαλής του ΕΛΑΣ. Αναφέρει ότι σε όλες του τις ομιλίες και τις συζητήσεις έλεγε ότι ο ΕΛΑΣ δεν θα παραδώσει τα όπλα αν δεν πραγματοποιηθούν οι σκοποί του ΕΑΜ, δηλαδή μία προσωρινή κυβέρνηση με σκοπό την προκήρυξη και διεξαγωγή εκλογών με αναλογικό σύστημα και στην κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές αυτές θα παραδώσει τα όπλα ο ΕΛΑΣ. Είχε επίσης προβλέψει το ρόλο των Βρετανών και προειδοποίησε την ηγεσία του κόμματος για τις παγίδες που θα έστηναν εκείνοι, αλλά και τα δεινά του εαμικού κινήματος μετά την Βάρκιζα.
Τέλος, για την προσωπικότητα του Άρη, αλλά και για το κομμουνιστικό κίνημα διεθνώς, μιλάει ο καθηγητής του Παντείου Άλκης Ρήγος. Εξηγεί τις διαφορές ανάμεσα στα δυτικά ΚΚ και στα αντίστοιχα καθεστώτα που εγκαθιδρύθηκαν στις χώρες του λεγόμενου ανατολικού μπλοκ. Υπογραμμίζει τις διώξεις εις βάρος των μελών τους και την αυταρχική συμπεριφορά προς αυτά από την ηγεσία τους, ενώ αναφέρεται και στον τρόπο με τον οποίο δομήθηκε και χρησιμοποιήθηκε ο μύθος γύρω από το πρόσωπο του Άρη. Η εκπομπή παρέχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε μία σύντομη αλλά περιεκτική ιστορική αναδρομή στα γεγονότα της εποχής, συνοδευόμενη από πλούσιο οπτικοακουστικό αρχειακό υλικό.
Κείμενα – Παρουσίαση: ΡΕΝΑ ΘΕΟΛΟΓΙΔΟΥ
Σκηνοθεσία: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΚΑΒΙΑΣ
Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 31 Οκτωβρίου 1997
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr