Με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από τον θάνατο του ζωγράφου Ασαντούρ Μπαχαριάν ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 22 Αυγούστου 1990, το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή:
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ
ΑΣΑΝΤΟΥΡ ΜΠΑΧΑΡΙΑΝ
(video)
Σειρά αυτοβιογραφικών ντοκιμαντέρ των Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη, όπου σκιαγραφούνται προσωπικότητες από τον πνευματικό, καλλιτεχνικό και κοινωνικό χώρο. Στην εκπομπή αυτή αυτοβιογραφείται ο ζωγράφος και ιδρυτής του Καλλιτεχνικού Πνευματικού Κέντρου «’Ωρα» Ασαντούρ Μπαχαριάν (1924-1990).
Ο Ασαντούρ Μπαχαριάν γεννήθηκε στο Δουργούτι το 1924, μια συνοικία προσφυγική, που το σύνολο σχεδόν των κατοίκων της ερχόταν από τη Μικρά Ασία και πολλοί ήταν αρμενικής καταγωγής, όπως και ο ίδιος. Την ελληνική υπηκοότητα απέκτησε μόλις μετά τη μεταπολίτευση. Μέσα από την αυτοβιογραφική του αφήγηση περιγράφονται όλα τα χρόνια της δύσκολης και περιπετειώδους ζωής του, με παράλληλη παρουσίαση του όλου ζωγραφικού και καλλιτεχνικού του έργου.
Το 1940 δούλευε στην εταιρεία γραφικών τεχνών «Ασπιώτη-ΕΛΚΑ». Μιλάει για τις σπουδές του στη Σχολή Καλών Τεχνών, περίοδο που συμπίπτει με την οργάνωσή του στην Εθνική Αντίσταση, τη συμμετοχή του στις κινητοποιήσεις και τις μαζικές εκδηλώσεις και την προσχώρησή του στο αντάρτικο με τον ΕΛΑΣ. Από το 1945 έως το 1960 υπήρξε πολιτικός κρατούμενος σε διάφορες φυλακές της χώρας. Μεγάλο μέρος της αφήγησής του αφορά στη ζωή του στις φυλακές, όπως στη Γυάρο (ή Γιούρα) όπου βρέθηκαν πολλοί δημιουργοί, στα σκληρά βασανιστήρια και στην ανάγκη των κρατουμένων για την ανάπτυξη μέσων εσωτερικής αντίστασης. Ο Μπαχαριάν, αποκαλύπτοντας πλευρές από τη ζωή και την οργάνωση των εξορίστων, αναφέρεται στην πραγματοποίηση των πρώτων θεατρικών θεατρικών παραστάσεων στη φυλακή ενώ περιγράφει πώς τυπώνονταν οι χειροποίητες ευχετήριες κάρτες.
Η θεματογραφία του ζωγραφικού του έργου είναι εμπνευσμένη από την καθημερινή ζωή, τη ζωή των φυλακισμένων και τα προσωπικά του βιώματα. Παράλληλα καλλιέργησε εκτεταμένα την υδατογραφία, απεικονίζοντας διάφορα τοπία, νεκρές φύσεις κ.ά. Στην εκπομπή μιλάει για τη ζωγραφική του μέσα στη φυλακή που αποτυπώνει απλές καθημερινές στιγμές των κρατουμένων, ζωγραφική «αντιηρωική» όπως τη χαρακτηρίζει. Αναφέρεται ακόμη στα πορτρέτα αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, σκίτσα του που έκανε στη Γυάρο. Ασχολήθηκε επίσης με τη διακόσμηση, τη λιθογραφία και την εικονογράφηση βιβλίων.
Σημαντικό σταθμό στη δημιουργική του πορεία αποτέλεσε η ίδρυση του Πνευματικού και Καλλιτεχνικού Κέντρου «Ώρα», στην οδό Ξενοφώντος στο Σύνταγμα. Η γκαλερί έγινε σύντομα πόλος συσπείρωσης των ανθρώπων του πνεύματος διατρέχοντας τη μεταπολιτευτική περίοδο και τα χρόνια της δεκαετίας του ’80 φθάνοντας ως το τέλος του 1992. Στην εκπομπή, ο ίδιος αναφέρεται στην πολύπλευρη πολιτιστική δραστηριότητα που ανέπτυξε το Κέντρο που εκτός από τη διοργάνωση εκθέσεων περιλάμβανε εκδηλώσεις για το θέατρο, τη μουσική, τον κινηματογράφο, τη λαογραφία και τη λογοτεχνία. Υπήρξε κύριος διοργανωτής του θεσμού της «Συνάντησης των Νέων Δημιουργών», όπου παρουσιάζονταν νέοι καλλιτέχνες απ’ όλους τους τομείς της τέχνης, ενώ αξιόλογη ήταν η εκδοτική δραστηριότητα του Κέντρου με σημείο αναφοράς το «Χρονικό», την ετήσια πολιτιστική επιθεώρηση που άρχισε να εκδίδεται το 1970 και κατέγραφε την πολιτιστική και πνευματική κίνηση της εποχής.
Σκηνοθεσία: Σ. Λαμπρόπουλος
Παραγωγή: Γιώργος Σγουράκης Copyright ΕΡΤ-2 1987
Η εκπομπή προβλήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 1988.
Το πρωτότυπο φιλμ 16mm συντηρήθηκε, ψηφιοποιήθηκε και αποκαταστάθηκε στα εργαστήρια του Αρχείου της ΕΡΤ με τον νέο εξοπλισμό και τις υποδομές που πλέον διαθέτει (film scanner, color correction).
Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr