Συμπληρώνονται φέτος 10 χρόνια από τον θάνατο της διεθνούς φήμης γλύπτριας Χρύσας Βαρδέα, γνωστής με το καλλιτεχνικό προσωνύμιο Χρύσα (ή Chryssa), η οποία έφυγε από τη ζωή στις 23 Δεκεμβρίου 2013. Πρωτοπόρος γλύπτρια, με σπουδές στο Παρίσι και τις ΗΠΑ, όπου και εγκαταστάθηκε μόνιμα από τα μέσα της δεκαετίας του ’50, η Χρύσα διέγραψε μια μακρά πορεία μέσα στη σύγχρονη τέχνη. Χαρακτηριστικά του έργου της ήταν η χρήση διαφόρων βιομηχανικών υλικών, όπως φωτεινοί σωλήνες νέον, ατσάλι, αλουμίνιο, πλεξιγκλάς κ.α. Πραγματοποίησε πολυάριθμες ατομικές εκθέσεις στην Αμερική και στην Ευρώπη, ενώ πολλά έργα της κοσμούν δημόσιους χώρους σε διάφορα μέρη του κόσμου. Στην Αθήνα, γνωστότερο είναι το έργο «Κλυταιμνήστρα» (1967) είναι τοποθετημένο έξω από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και το «Mott Street», μέσα στον σταθμό «Ευαγγελισμός» του μετρό.
Με αφορμή την επέτειο των δέκα ετών από τον θάνατο της σημαντικής καλλιτέχνιδος το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ένα απόσπασμα της εβδομαδιαίας σειράς πολιτιστικών εκπομπών «Τέχνη και Πολιτισμός» (παραγωγής 1990), που περιλαμβάνει τη συνέντευξη της ίδιας της γλύπτριας με αφορμή την έκθεση «Chryssa 1960-1990» στην Αθήνα.
ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΧΡΥΣΑ ΜΙΑ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ
Αφιέρωμα στη σπουδαία γλύπτρια, το οποίο περιλαμβάνει μια σύντομη αναδρομή στην πορεία της στη σύγχρονη αμερικάνικη τέχνη, με αναφορές σε έργα-σταθμούς. Ξεκινώντας από την πρώιμη περίοδο του έργου της, γίνεται αναφορά στα γλυπτά από γύψο, τα «κυκλαδικά βιβλία», στην εξέλιξη του καλλιτεχνικού της έργου με την εισαγωγή των γραμμάτων, της διαφήμισης και τους πειραματισμούς της με υλικά όπως το νέον και το πλεξιγκλάς– χαρακτηριστικό το αφιερωμένο στη Marilyn γλυπτό από κίτρινο νέον σε πλεξιγκλάς (1967), καθώς και τη δημιουργία μιας νέας σειράς μεγάλων έργων από ενισχυμένο αλουμίνιο, με την ονομασία «Αστικά τοπία».
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται ακόμα στη μνημειακή σύνθεση «Οι πύλες του Times Square» (1964) και την καθιέρωση της γλύπτριας μέσα στη δεκαετία του ’60 στο διεθνές στερέωμα της τέχνης. Η ίδια η γλύπτρια μιλά για τη σημασία των γραμμάτων στο έργο της και τις πηγές έμπνευσης του σύγχρονου καλλιτέχνη από τις σύγχρονες επιγραφές, για τη χρήση των βιομηχανικών υλικών στο έργο της, καθώς και για την πρωτοπορία στην Αμερική σήμερα.
Αναφέρεται ακόμα, στην έκθεση που λαμβάνει χώρα την περίοδο αυτή (1990) στην Αθήνα, στο χώρο της οποίας λαμβάνει χώρα και η συνέντευξη, και η συνέντευξη κλείνει με αναφορά στην επικείμενη δωρεά του έργου της «Κλυταιμνήστρα» στο Μέγαρο Μουσικής.
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Νανά Βουλοδήμου
Υπεύθυνος εκπομπής: Σπύρος Κατσίμης
Παραγωγός: Σταύρος Στρατηγάκος
Σκηνοθέτης: Δέσποινα Κοντογιώργου
Παραγωγή: 1990