Η 18η Δεκεμβρίου έχει ανακηρυχθεί από τα Ηνωμένα Έθνη ως Διεθνής Ημέρα Μεταναστών, σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η εκστρατεία του ΟΗΕ για την προστασία των μεταναστών σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συγκεκριμένη ημέρα επελέγη μιας και στις 18 Δεκεμβρίου 1990 υιοθετήθηκε από τη γενική συνέλευση του ΟΗΕ της «Διεθνούς Συνθήκης για την Προστασία των Δικαιωμάτων όλων των Μεταναστών Εργατών και των μελών των Οικογενειών τους».
Η μετανάστευση είναι ένας ισχυρός μοχλός οικονομικής ανάπτυξης, δυναμισμού και κατανόησης. Επιτρέπει σε εκατομμύρια ανθρώπους να αναζητήσουν νέες ευκαιρίες, ωφελώντας εξίσου τις χώρες προέλευσης και προορισμού. Λόγω της υγειονομικής κρίσης των ετών 2020-22 και της οικονομικής κρίσης που προέκυψε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο αριθμός των μεταναστών έχει αυξηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο μιας και οι άνθρωποι συνεχίζουν να μετακινούνται σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες ζωής.
Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μεταναστών παρουσιάζει το επεισόδιο ”Η δική τους μακρινή Αμερική” της σειράς ιστορικών ντοκιμαντέρ ”Ιστορικοί Περίπατοι” παραγωγής 2018.
ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΠΕΡΙΠΑΤΟΙ
Η ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΜΑΚΡΙΝΗ ΑΜΕΡΙΚΗ
Οι «Ιστορικοί Περίπατοι» είναι μια εκπομπή-ντοκιμαντέρ που έχει σκοπό να αναδείξει πλευρές της ελληνικής Ιστορίας άγνωστες στο πλατύ κοινό. Με εξωτερικά γυρίσματα σε χώρους που σχετίζονται με το θέμα του κάθε επεισοδίου και προβολή αρχειακού υλικού, μια ομάδα ιστορικών μας ξεναγεί σε σημεία της Αθήνας και της Περιφέρειας, συνδεδεμένα με γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα.
Στο συγκεκριμένο επεισόδιο, η Μαριλένα Κατσίμη μαζί με τον Κωστή Καρπόζηλο, ιστορικό, διευθυντή στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) και συγγραφέα του βιβλίου ”Κόκκινη Αμερική’, μιλούν για την υπερατλαντική μετανάστευση από την Ελλάδα στην Αμερική στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα.
Η πρώτη στάση του συγκεκριμένου ιστορικού περιπάτου πραγματοποιείται στη Νεμέα από όπου οι συντελεστές της εκπομπής μιλούν για την σταφιδική κρίση των τελών του 19ου αιώνα η οποία αποτέλεσε βασικό λόγο για την έναρξη της μετανάστευσης στην Αμερική. Αναδεικνύονται ακόμη οι λόγοι επιλογής των ΗΠΑ ως τόπου μετανάστευσης, οι συμβολισμοί που τις ακολουθούν ως τόπου ”επαγγελίας” και οι λόγοι μετασχηματισμού της οικονομίας των ΗΠΑ από αγροτική σε βιομηχανική.
Επόμενος σταθμός του συγκεκριμένου ιστορικού περιπάτου το λιμάνι του Πειραιά και συγκεκριμένα ο Σταθμός επιβατών Αγίου Νικολάου (ΟΛΠ). Από εκεί περιγράφονται οι τρόποι μετανάστευσης στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα και η κριτική που δέχτηκε το φαινόμενο από εκδόσεις και φυλλάδια της εποχής. Αναδεικνύονται ακόμη τα δίκτυα που οργάνωναν διάφοροι πράκτορες εργασίας, εκμεταλλευόμενοι την εργασία των νέων μεταναστών καθώς και το φαινόμενο της παιδικής εργασίας και μετανάστευσης και της μετανάστευσης των γυναικών.
Στο επόμενο μέρος της εκπομπής, οι συντελεστές συζητούν από ένα άλλο σημείο του λιμανιού του Πειραιά για την ένταξη των μεταναστών στην αμερικανική πραγματικότητα. Γίνεται λόγος για τις πόλεις εγκατάστασης των Ελλήνων μεταναστών στις ΗΠΑ. Ο Κωστής Καρπόζηλος απαριθμεί τους τρεις βασικούς κλάδους απασχόλησης των μεταναστών και τους τρόπους συνδικαλισμού και διεκδίκησης των δικαιωμάτων από πλευράς τους. Επιπλέον, σχολιάζεται η πολιτική των αμερικανικών αρχών απέναντι στους μετανάστες σε μια προσπάθεια αμερικανοποίησης τους καθώς και η πολιτογράφηση τους την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Αμέσως μετά, παρέχονται ιστορικές πληροφορίες για τον περιορισμό της μετανάστευσης στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1920.
Τελευταία στάση του συγκεκριμένου ιστορικού περιπάτου το κτίριο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης από όπου ο Κωστής Καρπόζηλος παρουσιάζει την αμερικανική παρουσία που πυκνώνει στην Ελλάδα μετά το τέλος του Εμφυλίου πολέμου και το σχέδιο Μάρσαλ μαζί με την πολιτιστική διπλωματία των ΗΠΑ. Τέλος περιγράφεται η σχέση των Ελληνοαμερικανών με την Ελλάδα μετά από χρόνια διαμονής στην Αμερική καθώς και η αντιστροφή της αντιμετώπισης των μεταναστών από την κοινωνία του σήμερα και των αρχών του 20ου αιώνα.
Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου προβάλλεται πλούσιο αρχειακό οπτικοακουστικό και φωτογραφικό υλικό.
Έτος παραγωγής: 2018
Αρχισυνταξία-παρουσίαση: Μαριλένα Κατσίμη
Σκηνοθεσία: Έλενα Λαλοπούλου
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr