Η συγγραφέας και παιδαγωγός Έλλη Αλεξίου πέθανε στις 28 Σεπτεμβρίου 1988. Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης (1894), σε οικογένεια προοδευτικών διανοουμένων της πόλης. Άφησε πίσω της πλούσιο πεζογραφικό έργο («Γ΄ Χριστιανικόν Παρθεναγωγείον», «Λούμπεν» κ.ά.), πολλά βιβλία για παιδιά, την κριτική μελέτη για τον Νίκο Καζαντζάκη «Για να γίνει μεγάλος» κ.ά.
Πρωτοεμφανίστηκε στα Γράμματα με τη συλλογή διηγημάτων «Σκληροί αγώνες για τη μικρή ζωή» (1931). Πλούσιο είναι και το μεταφραστικό της έργο από τα ρωσικά και γαλλικά. Στην εκπαίδευση εργάστηκε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.Στην Κατοχή αγωνίστηκε μέσα από το ΕΑΜ Λογοτεχνών. Η ένταξή της στο ΚΚΕ, στις τάξεις του οποίου παρέμεινε αμετακίνητη έως το θάνατό της, υπήρξε η αιτία πολλών διώξεων, συλλήψεων και ανακρίσεων. Το 1945 ταξίδεψε στο Παρίσι με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης, παρακολούθησε μαθήματα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και γνωρίστηκε με Γάλλους λογοτέχνες όπως οι Λουί Αραγκόν και Πωλ Ελυάρ. Το 1949 διορίστηκε εκπαιδευτικός σύμβουλος για τα ελληνικά σχολεία των σοσιαλιστικών χωρών. Παρακινημένη πάντα από μια έμφυτη αίσθηση περί κοινωνικής δικαιοσύνης, όπως διαμορφώθηκε μέσα από την πολιτική της ιδεολογία, η φωτισμένη παιδαγωγός και πεζογράφος πρόβαλλε διαρκώς το αίτημα για μια ανθρώπινη ζωή καταγγέλλοντας μέσα από το σημαντικό της έργο περιπτώσεις κοινωνικής αδικίας.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ:
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ
ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ
(video)
Η εκπομπή “Μονόγραμμα” παρουσιάζει την αυτοβιογραφική ταινία-ντοκουμέντο με την Έλλη Αλεξίου που γυρίστηκε το 1984 όταν ήταν τότε 90 ετών. Με την παρουσία της και το έργο της η Έλλη Αλεξίου καταξιώθηκε στα ελληνικά γράμματα καταθέτοντας: διηγήματα και μυθιστορήματα, βιβλία και παραμύθια για παιδιά, συγγράμματα σχολικά, κριτικές μελέτες, ακόμα και θέατρο. Φωτισμένη παιδαγωγός εργάστηκε στην εκπαίδευση για 42 ολόκληρα χρόνια με ιδεολογική συνείδηση και ταυτότητα.
Γεννημένη στο Ηράκλειο της Κρήτης, μεγάλωσε σ’ ένα σημαντικό λογοτεχνικό περιβάλλον. H εκπομπή ξεκινά με την αφήγηση των παιδικών της χρόνων στην Κρήτη. Η Έλλη Αλεξίου αναφέρεται στον πατέρα της, στη λογοτεχνική και πολιτική του δράση συνυφασμένη με τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα του νησιού, όπως η διαμάχη Βενιζελικών και Βασιλικών και η επανάσταση του Θερίσου. Το 1919 έγινε διπλωματούχος του Institut Superieur d’ Etudes Francaises και διορίστηκε στο Ανώτερο Παρθεναγωγείο Ηρακλείου. Στην Αθήνα η Έλλη Αλεξίου μπήκε στο λογοτεχνικό κύκλο της Δεξαμενής και γνωρίστηκε με λογοτέχνες όπως οι Καρκαβίτσας, Θεοτόκης, Κονδυλάκης, Αυγέρης, Βάρναλης. Εκεί γνωρίστηκε με τον Βάσο Δασκαλάκη, με τον οποίο παντρεύτηκε το 1920 στο Παρίσι. Τα αδέλφια της, Λευτέρης Αλεξίου και Γαλάτεια Αλεξίου – Καζαντζάκη, υπήρξαν επίσης σημαντικοί διανοούμενοι. Περιγράφει με γλαφυρό τρόπο τις συναντήσεις των λογοτεχνών του μεσοπολέμου στη Δεξαμενή.
Εξιστορεί τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής και την ενεργό συμμετοχή της στην Εθνική Αντίσταση μέσα από το ΕΑΜ λογοτεχνών. Επίσης, μεταφέρει μνήμες από τα βιώματά της στην περίοδο του καθεστώτος του Μεταξά και από τη δικτατορία των Συνταγματαρχών.
Στο τελευταίο μέρος της εκπομπής μιλάει για την εμπειρία της στον χώρο της εκπαίδευσης και για το ρόλο του δασκάλου. Αναφέρεται, επίσης, στο συγγραφικό της έργο μιλώντας μεταξύ άλλων και για τα κίνητρα της συγγραφικής πράξης. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλεται αρχειακό φωτογραφικό υλικό και πλάνα με την ίδια στο σπίτι της όπου έγιναν και τα γυρίσματα.
Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr